Part of the debate – Senedd Cymru am 5:46 pm ar 22 Ionawr 2019.
Diolch i Andrew R.T. Davies am y gyfres yna o gwestiynau. Rwy’n chwilfrydig iawn am eich optimistiaeth yng nghytundeb y Prif Weinidog. Does dim llawer o ots beth yr wyf i’n ei feddwl oherwydd cafodd y cytundeb hwnnw ei wrthod gan fwyafrif mawr iawn o 230. Ond yn sicr nid yw'r cytundeb a gyflwynwyd ganddi yn diogelu ein swyddi a'n heconomi yn y ffordd y byddem ni'n dymuno iddo ei wneud.
Soniasoch am Jeremy Corbyn yn peidio â chymryd rhan; wel, a dweud y gwir, rwy’n meddwl mai ystryw sinigaidd oedd hwn. Doedd hi ddim eisiau trafodaethau trawsbleidiol o gwbl. Fe wnaethant bara diwrnod neu neu ddau, ac rwy’n meddwl ei fod wedi gweld drwy hynny’n rhwydd. Anhyblygrwydd llwyr y Prif Weinidog yw hyn, o fethu â symud oddi wrth y cytundeb. Fe'i gwrthodwyd yn llwyr, fel y dywedaf, o un o’r mwyafrifoedd mwyaf yr wyf i'n credu yr ydym ni erioed wedi ei weld yn y Senedd, a nawr mae'n bryd iddi fod yn llawer mwy hyblyg a cheisio cynnig cytundeb gwell.
Rwy’n derbyn yr hyn yr oeddech chi'n ei ddweud am yr NFU a’r FUW yn dweud y byddai’n well ganddyn nhw gytundeb y Prif Weinidog na 'dim cytundeb'. Roedd yn ddiddorol iawn neithiwr yng nghinio’r NFU, yr oeddech chi ac eraill yn bresennol ynddo, pan nodwyd bod Prif Weinidog y DU wedi dweud ei bod wedi siarad â ffermwyr Cymru a oedd yn frwdfrydig am 'ddim cytundeb'. Ac fe glywsoch chi Lywydd yr NFU yn dweud y byddai’n well ganddo farw mewn ffos na derbyn Brexit heb gytundeb. Roedd wedi ei syfrdanu'n llwyr y gallai Prif Weinidog y DU ddweud hynny.
Rydych chi’n holi am barodrwydd, wel, byddwch yn gwybod, a bydd llawer o Aelodau eraill yma’n gwybod mai pythefnos ar ôl pleidlais refferendwm yr UE, rwy’n meddwl, y sefydlais grŵp rhanddeiliaid gweinidogol Brexit, yr wyf i'n gadeirydd arno. Rydym ni wedi cyfarfod yn aml iawn, ac rydym ni'n cyfarfod bob mis erbyn hyn. Roedd y cyfarfod diwethaf ddydd Iau diwethaf yma yng Nghaerdydd, ac, o gwmpas y bwrdd hwnnw, mae gen i bawb o bob rhan o fy mhortffolio. Does neb yn gweithio ar wahân, rydym ni i gyd yn gweithio gyda'n gilydd. Felly, mae pawb wedi ei gynnwys yn hynny, a byddaf yn parhau i gynnwys aelodau o’r ford gron honno. Bu amrywiaeth o is-grwpiau, ac un o'r meysydd a ystyriwyd gan un o’r is-grwpiau oedd cynllunio ar gyfer senarios. Felly, ystyriwyd dim cytundeb gennym. A dweud y gwir, rwyf i wedi bod yn paratoi ar gyfer Brexit heb gytundeb, ond doeddwn i hyd yn oed—. Yr haf diwethaf, rwy’n cofio rhywun yn gofyn i mi yn Sioe Frenhinol Cymru a oeddwn i'n meddwl y byddai Brexit heb gytundeb yn digwydd. Er mai dyna yn amlwg yw’r sefyllfa y byddwn ynddi os nad oes cytundeb erbyn diwedd mis Mawrth, ni allwn gredu y byddai Llywodraeth y DU a Phrif Weinidog y DU yn caniatáu i hynny ddigwydd. Felly, wrth gwrs bu'n rhaid i ni ddechrau symud nawr tuag at Brexit heb gyutundeb yn llawer mwy difrifol. Ond mae'n rhaid i chi gofio, dim ond un set o swyddogion sydd gennym ni; maen nhw'n gwneud eu gwaith bob dydd hefyd, ond yn amlwg ceir mwy o bwyslais nawr ar ddim cytundeb. A bydd rhai pethau—allwch chi ddim cael busnes fel arfer a pharatoi ar gyfer dim cytundeb a gwneud popeth arall.
Rwy’n gwybod eich bod chi yno y bore yma yn ogystal â neithiwr, a dywedais fy mod i wedi gobeithio cyflwyno cam nesaf yr ymgynghoriad ynghylch 'Brexit a’n tir' erbyn diwedd y gwanwyn, yn sicr, ond rwyf i wedi ymrwymo i ddechrau'r haf erbyn hyn. Bydd ymhell cyn y Sioe Frenhinol a sioeau’r haf, oherwydd rwy’n meddwl bod hynny’n bwysig iawn, oherwydd yn sicr dyna fy nghyfle i ymgysylltu â chynifer o bobl ar raddfa fawr. Rwyf i wedi sicrhau ffermwyr y byddaf yn gwneud cynlluniau taliad sylfaenol ar gyfer 2020 hefyd. Yn amlwg, aethom am y flwyddyn ychwanegol honno, ac rwy’n gobeithio bod hynny wedi rhoi rhywfaint o dawelwch meddwl iddyn nhw.
O ran cyllid, roeddwn i'n bresennol mewn cyfarfod pedair ochrog yn Llundain yr wythnos diwethaf, ac fe'i gwnaed yn eglur iawn i Michael Gove gennyf i a'r Gweinidog cyfatebol yn yr Alban ein bod ni'n disgwyl i 'ddim cytundeb' gael ei dynnu oddi ar y bwrdd yn llwyr, ac os mai dyna oedd y canlyniad terfynol, y byddem ni'n disgwyl i Lywodraeth y DU dalu am 'ddim cytundeb', ac, yn sicr, mae busnesau yn dweud wrthyf i nawr bod y posibilrwydd o 'ddim cytundeb' eisoes yn costio llawer iawn o arian. Felly, rhoddwyd y neges honno’n blaen i Michael Gove, a gwn fod y Gweinidog Cyllid wedi derbyn llythyr gan Drysorlys EM ynghylch hynny erbyn hyn.