2. Pa gyngor y mae Llywodraeth Cymru yn ei roi i awdurdodau lleol a phartneriaid tai eraill i gefnogi mentrau bach a chanolig sy'n adeiladu tai? OAQ53260

Mae gan Lywodraeth Cymru hanes cryf o gefnogi mentrau bach a chanolig sy'n adeiladu tai. Rydym yn darparu cymorth uniongyrchol, a lle y bo modd, yn rhoi cyngor i awdurdodau lleol a phartneriaid tai eraill.

Diolch yn fawr iawn i'r Gweinidog am ei hateb. Yn rhyfedd iawn, mae fy nghwestiwn yn dilyn ymlaen o'r cwestiwn blaenorol yn rhannol. Cyhoeddodd ei rhagflaenydd y £40 miliwn o arian, sy'n mynd i godi bedair gwaith i £160 miliwn, gan y bydd yn cael ei ailgylchu i fusnesau bach a chanolig dros 17 mlynedd i'w cynorthwyo i adeiladu mwy o gartrefi yng Nghymru, ac mae gennyf gryn ddiddordeb yn sut y bydd yn cael ei ddadansoddi a'i ronynnu fel y gallaf weld, er enghraifft, os nad yn Ogwr, yn ardal Pen-y-bont ar Ogwr, neu hyd yn oed yn ardal Morgannwg Ganol, yn union pa effaith y bydd yn ei chael dros amser. Nawr, gwn fod hyn yn dal i fod yn eithaf diweddar, ac y gwnaed y cyhoeddiad ym Mharc y Scarlets llynedd. Fel cefnogwr y Gweilch, nid oes ots gennyf am hynny, fod y cyhoeddiad wedi'i wneud ym Mharc y Scarlets. Ond byddai'n dda, 12 mis yn ddiweddarach, cael gwybod pa dir sydd wedi ei ddefnyddio yn fy ardal neu fy rhanbarth, pwy sydd wedi bod ynghlwm wrth hyn, a faint o'n BBaChau sydd wedi bod ynghlwm wrth hyn ac wedi elwa hefyd, a faint o swyddi a grëwyd. Felly, tybed a allwn wneud hynny, nid ar hyn o bryd, ond ymhen 12 mis neu 24 mis efallai.

Ie, ni allaf weld unrhyw reswm pam na fyddem yn gallu gwneud hynny. Ni chredaf y gallwn ei wneud ar hyn o bryd, ac a dweud y gwir, nid wyf wedi gofyn y cwestiwn mor fanwl â hynny, ond fe wnaf—rwy'n fwy na pharod i wneud hynny. Ond bydd, yn bendant, bydd gennym gofnod o ble rydym wedi rhoi benthyg arian ac ar ba safleoedd, ac yn amlwg, rydym yn gobeithio gwneud dau beth ar yr un pryd yma: rydym yn gobeithio ysgogi'r sector BBaChau yng Nghymru, oherwydd ar hyn o bryd rydym mewn sefyllfa wahanol i 15 mlynedd yn ôl, felly mae gennym adeiladwyr tai mawr iawn yn adeiladu'r rhan fwyaf o dai ac nid oes cymaint o BBaChau yn gwneud hynny, a byddem yn falch iawn o weld BBaChau Cymreig yn llenwi'r bwlch hwnnw. Hoffem roi cymorth gyda hynny, a gwyddom fod y problemau mawr sy'n eu hwynebu yn ymwneud â llif arian ac arbenigedd. Felly, rydym yn gobeithio rhoi gwahanol fathau o gymorth ar waith, fel y dywedais. Mae hynny'n cynnwys y gronfa datblygu eiddo, sef benthyciad cyfleuster gan y banc datblygu, er enghraifft, a fyddai'n galluogi pobl i oresgyn eu problemau llif arian mewn amgylchiadau lle na fyddai modd iddynt wneud hynny fel arall. Mae gennym y gronfa safleoedd segur, sydd ag ystod o arbenigedd ynghlwm wrthi er mwyn ceisio datrys rhai o'r problemau cynllunio a seilwaith sy'n gysylltiedig â hynny. Mewn gwirionedd, cefais gyfarfod y bore yma gyda swyddogion sy'n cefnogi Comisiwn Seilwaith Cymru gyda rhai o'r pethau y gall y comisiwn eu gwneud o ran cynllunio seilwaith ledled Cymru—gyda'r nod o ddarparu mwy o safleoedd, sicrhau eu bod yn hyfyw, a sicrhau bod ein hadeiladwyr bach a chanolig yn manteisio ar hyn, ac fel y dywedais yn fy ateb i Mark Reckless, ceisio bod mor arloesol â phosibl yn y maes hwnnw. Felly nid yw'n ddull unffurf o gwbl, mae'n ymwneud â cheisio addasu'r cyllid a'r cynllun ar gyfer pwy bynnag sy'n awyddus i fanteisio arno, gyda'r nod o sicrhau bod amrywiaeth mor eang â phosibl o bobl yn hunanadeiladu, neu'n adeiladu pedwar neu bum tŷ lle y byddai modd gwneud hynny mewn cymuned leol lle nad oes diddordeb gan y cwmnïau adeiladu mawr.

Weinidog, mae'r diffyg BBaChau sy'n adeiladu tai yn ffenomen yn y DU, ac mae'n wirioneddol syfrdanol. Yn y 1980au, y sector BBaChau oedd yn gwneud tua 40 y cant o'r gwaith adeiladu tai; mae'r ffigur hwnnw mor isel â 10 y cant mewn rhai rhannau o'r wlad bellach. Yn amlwg, mae angen inni wrthdroi hyn, a chredaf eich bod yn iawn i edrych ar y safleoedd segur. Nododd ymchwil Llywodraeth Cymru yn 2015 fod bron i 400 safle o'r fath yng Nghymru, a byddai llawer ohonynt, y rhan fwyaf ohonynt yn wir, yn addas ar gyfer y sector BBaChau. Mae taer angen inni ennyn diddordeb y sector hwnnw. Mae llawer ohono'n dal yno ac maent wedi troi at fathau eraill o waith adeiladu, ond rhan o'r broblem oedd prinder safleoedd llai ar gyfer datblygu, ac maent yn aml yn fwy effeithlon o ran gwneud gwaith llenwi mewn ardaloedd trefol, ac nid ydynt yn defnyddio darnau helaeth o dir glas, er enghraifft. Felly, rwy'n credu'n gryf eich bod yn iawn i nodi'r gronfa safleoedd segur a gweld rhywfaint o gynnydd yn hynny o beth, ac yn amlwg, os ydym am adeiladu ar raddfa fawr unwaith eto, mae angen inni ailymgysylltu â'r BBaChau.

Ie, cytunaf yn llwyr â hynny. Mae nifer o feysydd polisi rydym yn gobeithio eu dwyn ynghyd mewn ffordd fwy effeithiol—felly, y materion tai a grybwyllwyd gennych eisoes ac a grybwyllwyd gennyf innau yn y ddau ateb blaenorol. Ond rydym newydd gwblhau'r adolygiad o 'Polisi Cynllunio Cymru' ganol mis Rhagfyr, ac mae hwnnw'n newid i ddull sy'n fwy seiliedig ar leoedd, yn gyffredinol, mewn perthynas â'r system gynllunio.

Felly, rydym yn awyddus i awdurdodau cynllunio osod targedau a bennir yn lleol ar gyfer darparu tai ar safleoedd bach, nid tai yn gyffredinol yn unig, a chadw cofrestr o safleoedd addas i alluogi BBaChau, landlordiaid cymdeithasol cofrestredig a'r sector adeiladu personol a hunanadeiladu i ddarparu tai—fel ein bod yn llyfnhau, os mynnwch, rhai o'r anawsterau cynllunio. Fel y dywedais, rydym yn edrych i weld a allwn fapio'r seilwaith sydd ar gael eisoes, a mapio'r gofynion seilwaith, a gweld a allwn addasu'r cyllid i hynny. Dyna'n union yw diben hyn: galluogi'r sector BBaChau i lenwi'r bwlch hwnnw.

Y darn olaf o hynny yw'r darn sy'n ymwneud â sgiliau. Felly, rydym hefyd yn ystyried sut y gall ein rhaglenni prentisiaeth hwyluso rhannu prentisiaethau, er enghraifft, ymysg cwmnïau adeiladu bach a busnesau bach, oherwydd yn aml, bydd busnes bach yn ei chael hi'n anodd rhoi ystod lawn i brentis—. Ond mae'r cynlluniau rhannu prentisiaeth wedi bod yn llwyddiannus iawn yn hynny o beth. Mae angen llawer mwy o sgiliau yn y maes hwnnw, ac fel y gŵyr yr Aelod, rwy'n rhannu uchelgais y Prif Weinidog i adeiladu tai cymdeithasol ar raddfa fawr ac ar fyrder. Mae arnom angen i'r sector BBaChau allu llenwi'r bwlch hwnnw hefyd.