1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y rhaglen Hunanadeiladu Cymru? OAQ53243

Gwnaf. Rwy'n falch iawn fod y Gweinidog Cyllid a'r Trefnydd, yr wythnos diwethaf, wedi cyhoeddi £40 miliwn ar gyfer rhaglen Hunanadeiladu Cymru. Fe'i datblygwyd mewn cydweithrediad â phartneriaid ar draws y sector, ac rwy'n hyderus y bydd y cynllun arloesol hwn, y cyntaf o'i fath, yn llwyddiant mawr pan fydd yn cael ei lansio'n iawn yn ddiweddarach eleni.

Rwy'n croesawu'r Gweinidog i'w swydd. Rwy'n falch o allu dechrau drwy longyfarch Llywodraeth Cymru ar yr hyn sydd, yn ôl pob golwg, yn delerau cadarnhaol iawn ac eithaf hael ar gyfer y fenter hon. Ond dywedai'r datganiad i'r wasg na fydd angen dechrau ad-dalu'r benthyciad hyd nes y bydd y cartref newydd wedi'i gwblhau a morgais wedi'i drefnu, ac yna mae'n dweud:

'bydd ymgeiswyr llwyddiannus yn gallu sicrhau plot drwy dalu blaendal o 25% o gost y plot. Llywodraeth Cymru fydd yn darparu gweddill y cyllid drwy Banc Datblygu Cymru.'

A yw hynny'n golygu na fyddant ond yn talu 25 y cant o gost y tir ac y gellir benthyca'r holl gost adeiladu gan y banc datblygu wedyn? Pan ddywedwch na fydd angen ad-dalu, a yw hynny hefyd yn golygu nad oes llog, neu a oes llog y bydd angen ei ad-dalu ar ôl ei gwblhau?

Mae'r cynllun yn eithaf cymhleth, ac i gychwyn, rydym yn dechrau ar dir cyhoeddus. Felly, bydd sgwrs i'w chael am werth y tir hwnnw a sut y caiff ei brisio ar gyfer y cynllun. Yr hyn a wnawn yn y bôn yw ceisio hwyluso'r broses ar gyfer pobl na fyddai ganddynt yr adnoddau i wneud hynny, felly rydym yn gobeithio cael plotiau sy'n barod ar gyfer adeiladu arnynt fel y byddant yn cael eu cynnig i hunanadeiladwr heb fod angen mynd drwy lawer o'r ystyriaethau cynllunio arferol ac yn y blaen.

Rydym yn gobeithio y bydd y cynllun yn cynnig, i ddechrau—mae gennyf uchelgais i fynd ag ef ymhellach na hyn, ond dim ond i ddechrau—rhai tai templed. Felly, gall pobl eu haddasu, ond yn gyffredinol, bydd modd inni sicrhau caniatâd cynllunio ac ati. Felly, nid ydym yn sôn am gyllid drwy fenthyciadau yn unig, rydym yn sôn am ddarparu plot i bobl sy'n barod ar gyfer adeiladu arno. Bydd llawer o'r gost honno wedi'i thynnu allan o'r prosiect yn y lle cyntaf.

Mae ambell sgwrs i'w chael ynghylch y manylion yn dibynnu ar amgylchiadau'r unigolyn o dan sylw, faint o ecwiti y maent yn ei ddarparu yn y lle cyntaf, beth y mae hynny'n ei sbarduno o ran cyllid benthyciad ac ati, a bydd angen penderfynu ar hynny, a bydd yn unigol iawn, yn dibynnu ar y plot, ei werth, y gwerth y mae'r unigolyn yn ei gyfrannu, a fyddant yn ei hunanadeiladu yn yr ystyr o osod y briciau eu hunain neu a fydd angen talu datblygwr, ac ati. Felly, llawer o fanylion. Rydym yn edrych ymlaen yn arw at hyn, ond bydd yn dibynnu ar leoliad y plot, ac ati. Mae'n ddrwg gennyf am roi ateb cyfreithiwr ichi, ond 'mae'n dibynnu' yw'r ateb cyffredinol i hynny. Ond i fod yn galonogol, mae'r holl bethau a grybwylloch yn bethau rydym am eu gweld, ond byddant yn unigol iawn, yn dibynnu ar amgylchiadau'r plot a'r unigolyn dan sylw.