Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru am 2:29 pm ar 23 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie James Julie James Labour 2:29, 23 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Rydym yn gobeithio adolygu'r cysyniad o flaenoriaeth. Mae gennym adolygiad ar waith ar hyn o bryd, un a etifeddais gan fy rhagflaenydd yn y swydd, Rebecca Evans. Rwy'n cytuno'n llwyr â'r teimladau a fynegodd yr Aelod o ran digartrefedd. Mae'n broblem wirioneddol gymhleth, fel y gŵyr. Gwn ei bod yn gwybod hynny. Rwy'n cytuno'n llwyr â'r datganiad ynglŷn â phentyrru ac ati. Mae'n gwbl afresymol disgwyl i rywun fynd i hostel 15 gwely gyda phobl nad ydynt yn eu hadnabod, gan adael eu hanifail anwes y tu allan, er enghraifft, ac ymdopi â'u problem camddefnyddio sylweddau hefyd. I rai pobl, nid dyna fydd yr ateb. I eraill, mae'n ateb dros dro, gan y gallant gael mynediad at wasanaethau eraill. Mae'n llygad ei lle: mae angen inni sicrhau bod gennym sector tai sy'n addas i'r diben, gyda llif priodol, neu lwybr priodol, er mwyn i bobl allu cael eu bywydau yn ôl, gyda'r holl bethau sydd eu hangen arnynt, a gwyddom fod cartref diogel yn gwbl greiddiol i hynny. Felly, sicrhau bod pobl yn llwyddo i fynd i'r cartref diogel hwnnw cyn gynted â phosibl, gan na fydd hostel, os yw'n addas i rywun, ond yn rhywbeth dros dro cyn iddynt allu mynd i'r cartref diogel hwnnw, ac mewn gwirionedd, sicrhau bod cartref diogel yn gartref y byddai'r unigolyn yn ei ddewis eu hunain, fel eu bod â rhywfaint o lais yn y mater; nid cael eu gwthio i mewn i rywbeth na fyddent byth wedi'i ddewis.

Ymwelais â phrosiect tai yn gyntaf sy'n cael ei redeg gan Fyddin yr Iachawdwriaeth yng Nghaerdydd yr wythnos diwethaf—mae fy synnwyr o amser yn wael iawn, fel y gŵyr yr Aelod; yr wythnos diwethaf oedd hi, rwy'n credu—ac roedd yn drawiadol iawn. A chyfarfûm â gŵr bonheddig yno a ddywedodd, heb y strategaeth tai yn gyntaf, na fyddai ef yn bersonol byth wedi mynd o'r sefyllfa roedd ynddi—roedd yn arfer cysgu mewn cerbyd, ond mae hynny lawn cyn waethed ag unrhyw fath o gysgu allan—i'r cartref parhaol a diogel a gafodd gan na fyddai wedi gallu cael mynediad at y system hostelau. Felly, rwy'n cytuno'n llwyr. Rydym yn gobeithio ailasesu ein systemau a'n grant tai cymdeithasol, a gweld sut y gellir eu defnyddio yn y ffordd orau i sicrhau'r llwybr priodol hwnnw, ac adeiladu'r tai, a'r tai â chymorth a'r tai gwarchod sydd eu hangen ar bobl weithiau er mwyn gallu ymdopi â'u hamgylchiadau.

Ac i fod yn gwbl glir ac i ateb pob rhan o'r hyn a ddywedodd: mae'n amlwg iawn nad yw'n rhywbeth y mae rhywun yn ei ddewis, ond weithiau maent yn ei ddewis am fod yr opsiynau eraill sydd ar gael iddynt hyd yn oed yn waeth. Ac mae hwnnw'n ddefnydd cwbl wahanol o'r gair 'dewis'.