Rwy'n croesawu'r cyfle i siarad yn y ddadl hon ac yn benodol, menter y Llywydd ar ddechrau'r Cynulliad hwn i gyflwyno dadleuon ar fformat o'r fath fel y gall Aelodau gyflwyno materion fel hyn nad ydynt o fewn y cymhwysedd datganoledig, ond sy'n effeithio ar lawer o'n hetholwyr, a materion y mae gennym farn arnynt. Ac rwy'n talu teyrnged arbennig i John a Phil sydd yn yr oriel y prynhawn yma, ac yn benodol i'r ymgyrchwyr hefyd sydd wedi bwrw iddi gyda'r ymgyrch hon, oherwydd mae a wnelo â chyfiawnder, ac mae a wnelo â chyfiawnder naturiol yma.

Pan oeddwn yn edrych ar y mater hwn dros yr ychydig ddyddiau diwethaf i atgoffa fy hun am yr ymgyrch, darllenais fod Llywodraeth y DU wedi dweud bod taliadau'n dilyn y gofynion cyfreithiol. Wel, mae yna ofyniad moesol yma, rhaid imi ddweud, ac mae Llywodraethau olynol wedi methu cyflawni eu rhwymedigaethau moesol yn y maes penodol hwn.

Dywedodd Bethan yn ei sylwadau wrth gloi, 'Nid wyf yn bensiynwr eto', ac nid wyf yn golygu hyn mewn ffordd fychanol o gwbl, ond mae pawb ohonom yn meddwl ynglŷn â'r hyn rydym ei eisiau wedi inni ymddeol, ac mae llawer ohonom, os nad pob un ohonom, yn ceisio sefydlu rhyw fath o ddarpariaeth, ac mae'r gweithwyr yr effeithir arnynt—gan y diffyg hwn sydd wedi digwydd ar amrantiad, os ydych am fod yn garedig; mae lladrad yn air arall amdano os ydych am fod yn greulon o onest—wedi cael eu dyfodol wedi'i gymryd oddi arnynt. Fe wnaeth yr unigolion dan sylw y peth cywir—rhoesant ganran o'u hincwm mewn pot. Roeddent yn credu bod y pot hwnnw'n ddiogel a phan ddeuai'n adeg iddynt ymddeol, byddai wedi darparu'r cysuron a'r gallu i gael yr ymddeoliad roeddent wedi cynllunio ar ei gyfer ar hyd eu bywydau gwaith.

Ac ar draws y gweithlu, byddai mwy gan rai i'w golli nag eraill, ond mae pob un o weithwyr ASW, a llawer o weithfeydd eraill ledled y Deyrnas Unedig, nid yma yng Nghymru yn unig, wedi gweld yr ymddeoliad hwnnw'n cael ei gymryd oddi arnynt. Ac mae gorfodaeth ar wleidyddion, o ba gefndir bynnag, ac o ba blaid wleidyddol bynnag, i gyflawni'r ddyletswydd foesol sydd ei hangen arnom i unioni'r anghyfiawnder hwn. A chredaf yn gryf yn hyn, oherwydd rwyf wedi cyfarfod â'r ymgyrchwyr, a John yn benodol, a Phil, ar sawl achlysur ac ni allaf weld unrhyw ddadl resymegol y gellir ei rhoi'n ôl iddynt pan welwch y pwyntiau y maent yn eu gwneud. Ac nid yw'n iawn fod pensiynau pobl yn cael eu tocio am nad oes ganddynt amddiffyniad rhag chwyddiant wedi'i gynnwys yn y pecyn iawndal a oedd ar waith. Chwyddiant yw gelyn creulon ymddeoliad. Pan symudwch ymlaen at incwm pensiwn sy'n sefydlog iawn, ac yn amlwg, yn gorfforol, rydych yn eich—mae llawer o bobl yn parhau'n brysur iawn yn ddiweddarach mewn bywyd, ond mae'n ffaith nad ydych yn gwneud yr un faint o waith nac yn cael yr un cyfleoedd â phan oeddech yn 20, 30 neu 40 ac mae eich gallu i ennill cyflog yn gyfyngedig, ac rydych ar yr incwm sefydlog hwnnw.

Ac felly, yn fy marn i mae rhwymedigaeth ar Lywodraeth y DU i ailagor hyn. A gwn mai Llywodraeth Geidwadol sydd yno heddiw. Llywodraeth Geidwadol/Democratiaid Rhyddfrydol oedd yno cyn hynny, a Llywodraeth Lafur cyn honno. Ac o ddechrau i ganol y 2000au, rwy'n derbyn bod camau unioni amrywiol wedi'u rhoi ar waith, ond roedd y camau unioni hynny'n ddiffygiol, a hynny i raddau helaeth iawn, ac ni all fod yn iawn, oherwydd bod cyfnod o amser wedi pasio, fod pobl mewn swyddi â dylanwad a grym yn credu y bydd yr amser hwnnw'n caniatáu i hyn gael ei ysgubo o'r golwg a'i anghofio. Ni ddylid caniatáu iddo gael ei ysgubo o'r golwg ac ni ddylid caniatáu iddo gael ei anghofio, oherwydd, fel y dywedais, gwnaeth yr unigolion sy'n destun yr anghyfiawnder hwn yr hyn a oedd yn iawn ac fel cymdeithas, mae angen inni wneud yr hyn sy'n iawn drwy roi eu pensiynau yn ôl iddynt, ynghyd â'r diogelwch hwnnw sydd ei angen yn ddiweddarach mewn bywyd.

Roeddem yn gwybod bod y pethau hyn yn digwydd yn y 1980au a'r 1990au. Nid oes ond angen inni edrych ar beth a ddigwyddodd gyda sgandal pensiynau Robert Maxwell a oedd yn digwydd gyda Mirror Group Newspapers. Nid oedd yn rhywbeth nad oedd pobl yn gwybod amdano, ac ar y pryd, ni chamodd rheoleiddwyr a gwleidyddion i mewn a'i gywiro. Wel, gwyddom bellach lle roedd yr anghysonderau hynny. Mae mesurau diogelu wedi'u hymgorffori yn y system, ond ni ddylid cosbi'r rhai a gafodd eu dal gan ddiffygion y system flaenorol yn eu hymddeoliad. A llwyr ategaf deimladau'r cynnig ar y papur trefn heddiw, ac edrychaf ymlaen at barhau i ymgyrchu gyda'r ymgyrchwyr i wneud yn siŵr ein bod yn sicrhau cyfiawnder iddynt, ein bod yn rhoi eu pensiwn yn ôl iddynt—pensiynau y maent wedi talu i mewn iddynt. Eu harian hwy ydyw, ac maent yn ei haeddu, ac ni wnawn ganiatáu i dreigl amser ganiatáu i'r anghyfiawnder hwn gael ei anghofio. Ac felly rwy'n croesawu gwaith trawsbleidiol yn y Siambr hon i wneud yn siŵr nad anghofir eu lleisiau, a byddaf yn gweithio gyda chyd-Aelodau, lle bynnag yr eisteddant, i wneud yn siŵr y cawn y newidiadau sydd eu hangen i'r cynllun.