8. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y dimensiwn Cymreig o fewn y cwricwlwm newydd? OAQ53364

Diolch, Llyr. Mae datblygu dealltwriaeth o ddiwylliant a hanes Cymru a'i lle yn y byd yn elfen hanfodol o daith ddysgu person ifanc ym mhob maes dysgu a phrofiad drwy gydol eu haddysg. A gallaf roi sicrwydd ichi, nid ychwanegiad symbolaidd at y cwricwlwm yw hwn; mae'n elfen hanfodol.

Diolch ichi am eich ateb. Rŷch chi, mewn ymatebion i Aelodau eraill y prynhawn yma, wedi’i gwneud hi’n glir eich bod chi’n sicr ddim eisiau darparu rhestr faith o bynciau a meysydd y dylid bod yn eu dysgu nhw. Dwi'n deall y sentiment ac yn cytuno i raddau helaeth â’r sentiment yna, ond yr hyn dwi’n stryglo rhywfaint gydag e wedyn yw sut, felly, ŷch chi’n mynd i daro’r cydbwysedd yna drwy sicrhau bod gan athrawon yr hyblygrwydd i ddysgu’r hyn y maen nhw’n teimlo sy’n addas yng nghyd-destun y meysydd profiad a dysgu tra ar yr un pryd, wrth gwrs, yn sicrhau bod disgyblion yng Nghymru yn dysgu'r agweddau hynny y mae angen iddyn nhw wybod amdanyn nhw, boed yng nghyd-destun hanes Cymru neu lenyddiaeth Gymreig, neu unrhyw agwedd ar y dimensiwn Cymreig. Mi sonioch chi am ryw sgaffald benodol yn gynharach. Ydy hynny’n awgrymu efallai y bydd yna restr fer ac nid rhestr faith? A allwch chi ymhelaethu?

Diolch yn fawr iawn, Llyr. A gaf i ddarparu rhywfaint o sicrwydd ichi fod gweithgor Maes Dysgu a Phrofiad y dyniaethau yn arbennig wedi rhoi ystyriaeth lawn i adroddiad y Cwricwlwm Cymreig, yn ogystal â nifer o arbenigwyr, gan gynnwys Elin Jones, sydd wedi rhoi llawer o gymorth i sicrhau ein bod yn gwneud hyn yn iawn er mwyn sicrhau bod Cymru a hanes a'r dimensiwn Cymreig yn cael eu hadlewyrchu'n briodol ym mhob rhan o'r cwricwlwm. Yr hyn sy'n bwysig pan fyddwn yn cyhoeddi'r meysydd dysgu a phrofiad a'r canllawiau statudol yw y bydd hynny'n darparu'r sgaffaldiau ar gyfer athrawon ysgol unigol, a bydd yn bwysig iawn darparu'r canllawiau ar y cam hwnnw ynghylch yr angen i sicrhau dimensiwn Cymreig ym mhob Maes Dysgu a Phrofiad, gyda rhai enghreifftiau ymarferol, o bosibl, o sut y gall hynny ddigwydd.

Wrth gwrs, yr hyn sy'n wirioneddol bwysig gyda'r cwricwlwm hefyd yw bod hyn yn ymwneud â dysgu a phrofiadau, ac felly, byddem yn disgwyl i lawer o gyrff Cymru, megis Cadw a'r amgueddfa genedlaethol, barhau i helpu i ddarparu adnoddau i athrawon a chyfleoedd i blant a phobl ifanc Cymru, nid i eistedd yn eu hystafell ddosbarth a phrofi'r dimensiwn Cymreig, ond i fod allan yn ei brofi mewn ffordd real iawn. Ond unwaith eto, ni all hynny ymwneud â hanes yn unig; mae'n rhaid i hynny ymwneud ag iaith, cyfathrebu, diwylliant, cerddoriaeth, gwyddoniaeth. Ni ellir ei neilltuo ar gyfer Maes Dysgu a Phrofiad y dyniaethau, neu fel arall, byddwn wedi colli'r cyfle gwirioneddol bwysig hwn.

Ac yn olaf, Suzy Davies.

Diolch yn fawr, Lywydd. Weinidog, yn y sesiwn gwestiynau yn dilyn eich datganiad ar y Papur Gwyn ar addysg yr wythnos diwethaf, fe ddywedoch, ac rwy'n dyfynnu:

y 'tueddir i ganolbwyntio ar gymwysterau'.

A bydd eich cyhoeddiad ar un cwricwlwm iaith Gymraeg, gobeithio, yn arwain gydag amser at well cyrhaeddiad iaith Gymraeg yn seiliedig ar arholiadau hefyd, ond at gynnydd yn y defnydd o'r Gymraeg ym mhob lleoliad fel modd o gyfathrebu fel bod y moddau hyn na ellir eu harholi yr un mor bwysig os nad yw'r Gymraeg yn sownd y tu ôl i ddesg ysgol. Felly, sut rydych yn bwriadu cyfleu hyn i arweinwyr ysgolion sydd eisoes yn ceisio ymdopi ag adnoddau cyfyngedig iawn, ac a fydd, hoffi hynny neu beidio, yn canolbwyntio ar sicrhau canlyniadau arholiadau da gan eu plant?

Wel, wrth gwrs, yr hyn sy'n wirioneddol bwysig yw y bydd gennym gontinwwm iaith, a byddwn yn disgwyl i blant symud ar hyd-ddo. Yr hyn sy'n wirioneddol bwysig yw y bydd y ffocws hwnnw ar ddefnyddio'r iaith fel modd o gyfathrebu, nid rhywbeth y byddwch yn ei ddysgu er mwyn gallu ysgrifennu'n unig. A'r hyn rydym am ei wneud yw gwella gallu ieithyddol plant yn y ddwy iaith i sicrhau, pan fyddant yn gadael yr ysgol, fod cymaint â phosibl o'n pobl ifanc yn gwbl ddwyieithog ac yn gallu defnyddio a mwynhau'r iaith yn y byd gwaith ac yn y gymdeithas.

Mae'n ymwneud hefyd â deall pwysigrwydd y sgiliau ieithyddol hynny mewn rhai cymunedau, a chydnabod bod y rhain yn sgiliau gwerthfawr i'w cael yn y byd gwaith. Ac felly, mae gallu sicrhau gofal plant yn ddwyieithog, gallu bod yn weithiwr gofal iechyd proffesiynol dwyieithog, gallu cynnig gwasanaethau yn ddwyieithog, mewn gwirionedd, yn wirioneddol—nid yn unig y ceir mantais ddiwylliannol yn sgil bod yn unigolyn dwyieithog—ond mewn gwirionedd, ceir manteision economaidd gwirioneddol i fod yn unigolyn dwyieithog. Credaf fod hynny'n un o'r ffyrdd y mae angen inni ddadlau'r achos a'i gefnogi gydag addysg Gymraeg o ansawdd da. Ac mae hynny'n nodwedd o'n rhaglen ddiwygio i sicrhau bod profiad pobl ifanc, sy'n cael eu haddysg drwy'r Saesneg yn eu hysgolion—fod eu profiad o ddysgu'r iaith yn un cadarnhaol, ac wedi'i ddarparu gan staff brwdfrydig, medrus a hyderus.

Diolch i'r Gweinidog.