Y Panel Adolygu Cynghorau Cymuned

Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 2:09 pm ar 19 Chwefror 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 2:09, 19 Chwefror 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, diolch i'r Aelod am hynna ac am y diddordeb y gwn iddi ei ddangos yn yr adolygiad ei hun. Gwn o'm trafodaethau gyda hi ei bod hi eisiau gweld sector cynghorau cymuned a thref sydd yn gryf ac a fydd yn gallu gwrthsefyll craffu hefyd. Rwy'n rhannu pryder yr archwilydd cyffredinol gyda'r nifer uchel parhaus o gynghorau cymuned sydd wedi cael barnau archwilio amodol. Nawr, cyfeiriodd yr Aelod at 340 ohonyn nhw, ac rwy'n credu ei bod yn deg i ddweud, fel yr wyf i'n siŵr y gwnaiff hi gydnabod, fod y rhan fwyaf o'r rheini yn dramgwyddau cymharol fân o gyflwyniadau yn cael eu gwneud ychydig ddiwrnodau y tu hwnt i'r dyddiad terfyn a pheidio â defnyddio'r ffurflen gywir weithiau ac ati. Ond ceir enghreifftiau lle mae'r anhawster yn mynd y tu hwnt i hynny, a lle ceir adroddiadau buddiant cyhoeddus y bu'n rhaid i'r archwilydd cyffredinol eu cyhoeddi oherwydd ei bryder ynghylch cywirdeb yn y ffordd y defnyddiwyd arian cyhoeddus, ac mae hynny'n gwbl annerbyniol.

Nawr, mae'r archwilydd cyffredinol wedi cytuno erbyn hyn y bydd yn adolygu digonolrwydd ac effeithiolrwydd y trefniadau archwilio presennol i sicrhau eu bod yn addas i'r diben hwn, a bydd yr adolygiad hwnnw yn rhoi cyfle i ni wneud yn siŵr bod gennym ni drefn ar waith sy'n sicrhau bod y cynghorau cymuned yn atebol yn annibynnol, a phan fyddan nhw'n defnyddio arian cyhoeddus, eu bod nhw'n gwneud hynny mewn ffordd sy'n gadarn, mewn modd y gellir ei amddiffyn ac sy'n gallu gwrthsefyll craffu gan y rhai o'r tu allan i aelodaeth y cynghorau hynny.