4. Pa drafodaethau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cael gyda Llywodraeth y DU ynghylch gwella diogelwch cymunedol yng Nghymru? OAQ53448

Rydym yn gweithio gyda Llywodraeth y DU ar faterion o ddiddordeb cyffredin, er mwyn gwneud cymunedau yn fwy diogel, gan gynnwys gweithredu strategaethau troseddu cyfundrefnol difrifol a thrais difrifol y Swyddfa Gartref. Mae'r rhaglen cymunedau mwy diogel y bûm yn ei chadeirio yn ddiweddar yn cynnwys cynrychiolaeth gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU.

Diolch am yr ymateb yna. Ond un ffordd o wneud yn siŵr bod diogelwch cymunedol yng Nghymru yn gweithio yw bod Cynulliad Cymru yn ariannu 500 o swyddogion cymorth cymunedol ledled Cymru, i helpu â'r gwelliant hwnnw. Fodd bynnag, rwy'n siŵr, fel finnau, eich bod yn pryderu am arolwg Ffederasiwn Heddlu Cymru a Lloegr a ddangosodd fod 90 y cant o swyddogion yr heddlu o'r farn bod eu heddlu nhw yn brin o staff, ac, ers 2010, bu gostyngiad o 21,000, mewn termau real, yn niferoedd y swyddogion ledled Cymru a Lloegr, yn sgil toriadau uniongyrchol i'r cyllid. Ac oherwydd y prinder staff hwn, mae swyddogion bellach yn adrodd eu bod yn gorfod mynd allan ar eu pennau eu hunain, ac, yn amlwg, nid yw hynny yn sefyllfa ddiogel iddyn nhw, ac nid yw'n sefyllfa ddelfrydol iddyn nhw i gadw eu cymunedau'n ddiogel. Felly, Dirprwy Weinidog, pa drafodaethau ydych chi wedi eu cael â Llywodraeth y DU ynghylch y gostyngiad yn niferoedd yr heddlu a sut y bydd yn cael ei ddatrys, i sicrhau bod iechyd a diogelwch swyddogion yr heddlu, ond hefyd y cyhoedd, yn cael ei gynnal?

Wel, rwy'n ddiolchgar i Joyce Watson am godi'r cwestiwn hwn ac yn arbennig am dynnu sylw at yr arolwg yr wythnos diwethaf a wnaed gan Ffederasiwn Heddlu Cymru a Lloegr. Yn ogystal ag awgrymu bod 90 y cant o swyddogion yn credu nad oes digon ohonyn nhw i wneud eu gwaith yn iawn, maen nhw'n gweld bod hynny hefyd yn rhoi'r bobl y maen nhw'n dymuno eu gwasanaethu yn eu cymunedau mewn perygl.

Rwyf wedi crybwyll y ffaith bod gennym fwrdd plismona yr oedd y Prif Weinidog yn ei gadeirio ddoe, ac fe godwyd y materion hyn yn y cyfarfod hwnnw. Mae'n dda, er gwaethaf cyni, er gwaethaf gostyngiadau i'n cyllideb gan Lywodraeth y DU, ein bod ni wedi diogelu buddsoddiad ar gyfer 500 o swyddogion cymorth cymunedol sy'n cael eu hariannu gan Lywodraeth Cymru, ac mae hynny, wrth gwrs, yn hollbwysig ar gyfer gwaith hwnnw yn y gymuned. Ond mae hyn yn rhywbeth y byddaf yn ei drafod gyda Gweinidogion Llywodraeth y DU, oherwydd ei fod yn golygu, o ran diogelwch cymunedol a'r ffaith bod yr heddluoedd yng Nghymru yn pryderu ynghylch sicrhau eu bod yn gallu, fel y dywedon nhw ddoe, canolbwyntio ar atal ac ymyrryd yn gynnar, cymorth gwrthdyniadol, gweithio gyda phobl ifanc a chymunedau—. Yn wir, ddoe, fe wnaethom ni drafod hefyd yr angen am waith rhyng-asiantaethol yn ein byrddau gwasanaethau cyhoeddus, ac mae angen y gefnogaeth arnyn nhw ac mae angen i Lywodraeth y DU roi hynny iddyn nhw.

Mae gwefan Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru yn dweud bod partneriaethau diogelwch cymunedol, sy'n cynnwys cynghorau, yr heddlu, yn ogystal â gwasanaethau tân ac achub, byrddau iechyd a gwasanaethau prawf, yn gweithio i gynnig dull amlasiantaeth effeithiol. Ond heblaw am gyfeirio at weithio gyda chynghorau a chymunedau, nid oes unrhyw gyfeiriad at y trydydd sector. Fodd bynnag, dywedodd Llywodraeth Cymru, yn ei dogfen ‘Gweithio gyda’n Gilydd i greu Cymunedau mwy Diogel: Adolygiad gan Lywodraeth Cymru o drefniadau gweithio mewn partneriaeth i wella diogelwch cymunedol yng Nghymru’ a gyhoeddwyd ym mis Rhagfyr 2017, fod asiantaethau trydydd sector yn darparu amrywiaeth eang o wasanaethau diogelwch cymunedol yn gynyddol, gan gynnwys cymorth i ddioddefwyr, rhaglenni ar gyfer tramgwyddwyr a chynlluniau dargyfeirio ymddygiad gwrthgymdeithasol, a gweithgareddau gwrthradicaleiddio. Fodd bynnag mae ymatebwyr o asiantaethau'r trydydd sector wedi adrodd mai siarad yn unig y mae asiantaethau statudol yn ei wneud yn aml ynghylch y syniad o’u cynnwys nhw a chyd-gynhyrchu â nhw. 

Pa gamau ydych chi wedi eu cymryd, neu y bydd Llywodraeth Cymru yn eu cymryd, felly, ar ei datganiad yn yr adroddiad hwnnw mai eich gweledigaeth yw Cymru lle

'Mae gan y Llywodraeth ac asiantaethau’r sector cyhoeddus a’r trydydd sector gydgyfrifoldeb am gydweithio gyda’r cymunedau y maent yn eu gwasanaethu a’r sector preifat i fynd i’r afael â gweithgarwch neu ymddygiad sy’n anghyfreithlon, yn wrthgymdeithasol, yn niweidiol i unigolion a’r gymdeithas ac i’r amgylchedd' a

'Cryfhau rôl a statws sefydliadau’r trydydd sector o fewn trefniadau gweithio mewn partneriaeth i wella diogelwch cymunedol' yn allweddol?

Wel, Mark Isherwood, fe fyddwch yn ymwybodol, fel yr ydych eisoes wedi ei adrodd, fod grŵp gorchwyl a gorffen yr adolygiad diogelwch cymunedol wedi arwain at sefydlu'r bwrdd rhaglen cymunedau mwy diogel. Yn wir, fe'i sefydlwyd gan gyn-Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Gwasanaethau Cyhoeddus, ac mae'n gweithio'n agos iawn—nawr ei fod wedi ei sefydlu—gyda'r Swyddfa Gartref. Mae'n gweithio'n agos gyda llywodraeth leol a'r trydydd sector ac, yn wir, cadeiriais gyfarfod diweddar. Mae'n cwrdd yn chwarterol; mae'n cynnwys Llywodraeth Cymru, y Swyddfa Gartref, Gwasanaeth Carchardai a Phrawf Ei Mawrhydi, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, comisiynwyr heddlu a throseddu—. Wrth gwrs, mae ganddo weledigaeth a rennir, sy'n ymwneud â phartneriaeth, bod pob cymuned yn gadarn, yn ddiogel ac yn hyderus, ac, yn bwysig o fy safbwynt i, ac o'ch safbwynt chithau rwy'n siŵr, Mark Isherwood, ei fod yn darparu cyfle cyfartal a chyfiawnder cymdeithasol, cydnerthedd a chynaliadwyedd i bawb. Ond—yn hollbwysig—mae'n gyfrifoldeb a rennir ar y Llywodraeth, y trydydd sector a'r sector cyhoeddus i weithio gyda'i gilydd.

Diolch i'r Dirprwy Weinidog.