8. Pa adnoddau y mae'r Gweinidog wedi'u dyrannu i'r portffolio iechyd a gofal cymdeithasol i weithredu'r polisi 'Pwysau Iach: Cymru Iach'? OAQ53518

Roedd ein cyllideb ar gyfer 2019-20 yn cynnwys dyraniad ychwanegol o £192 miliwn i roi 'Cymru Iachach' ar waith, sef ein cynllun hirdymor ar gyfer iechyd a gofal cymdeithasol yng Nghymru. Mae penderfyniadau ynglŷn â dyrannu cyllid er mwyn cyflawni polisïau yn fater i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol.

Mae £192 miliwn yn swnio fel llawer o arian, ond mae maint y broblem yn enfawr. Mae gennym bron i 7,000 o bobl dan 25 oed gyda diabetes math 2 ac mae 1,500 ohonynt o dan 19 oed. Mae hwnnw'n ystadegyn difrifol iawn. Felly, ymddengys i mi y bydd angen inni ddarparu cyngor priodol i bob rhiant newydd ledled Cymru ar ddiddyfnu, yn ogystal â dosbarthiadau coginio yn ein holl ysgolion i sicrhau nad yw pobl yn bwyta pethau sy'n llythrennol yn eu lladd. Felly, rwy'n sylweddoli nad yw'r ymgynghoriad wedi dod i ben eto, ond mae'n debyg—pe bai'r Gweinidog iechyd yn nodi anghenion ychwanegol uwchlaw'r £192 miliwn hwnnw, a oes unrhyw bosibilrwydd y gallai honno fod yn sgwrs y byddech yn barod i'w hystyried?

Diolch am godi'r ymgynghoriad. Fel y dywedwch, nid yw wedi dod i ben eto, ond gwn y bydd yr ymgynghoriad hwnnw'n awyddus iawn i glywed eich barn. Mae'r Cabinet wedi cytuno ar rai mesurau uniongyrchol, oherwydd, fel chi, rydym yn cydnabod bod hwn yn un o'r materion na all aros. Felly, byddai'r camau cychwynnol arfaethedig y byddem yn eu cymryd, er enghraifft, yn ymwneud â chynyddu gweithgareddau dyddiol drwy amgylchedd ysgolion. Felly, ar hyn o bryd mae gennym 303 o ysgolion sydd wedi ymrwymo i gyflawni'r filltir ddyddiol ledled Cymru, ac os byddwn yn gweld bod hyn yn effeithiol, a deallaf ei fod, byddwn yn ceisio dyblu nifer yr ysgolion sy'n cymryd rhan erbyn 2021.

Fel y gwyddoch, rydym hefyd yn awyddus i gefnogi mwy o deithio llesol a chael gwared ar y rhwystrau sy'n atal pobl rhag cerdded a beicio. Rydym hefyd wedi ymrwymo i adolygu'r gwaith ar gyflawni'r cynllun cenedlaethol i atgyfeirio cleifion i wneud ymarfer corff ac i weithio gyda phartneriaid i ehangu cyfleoedd ar gyfer presgripsiynu cymdeithasol a darparu mentrau i ymgysylltu â phobl sy'n wynebu rhwystrau lluosog ar hyn o bryd rhag gwneud gweithgarwch corfforol. Un arall o'r camau uniongyrchol, cychwynnol roeddem am eu cymryd yw creu benthyciadau a grantiau newydd ar gyfer busnesau a chlybiau bach sy'n gysylltiedig â gweithgarwch corfforol, ac mae Busnes Cymru a Banc Datblygu Cymru yn ymchwilio i hyn ar hyn o bryd. Maes arall yr hoffem ei ddatblygu yw i Chwaraeon Cymru ddarparu mwy o gyngor cynllunio rhagweithiol. Felly, rydym am gryfhau a gwella eu gallu i ymgysylltu'n rhagweithiol â datblygwyr ac awdurdodau lleol mewn perthynas â'u cynlluniau datblygu lleol, a hefyd gyda datblygwyr, prifysgolion, ysgolion a cholegau er mwyn ymgorffori gweithgarwch corfforol ar ddechrau'r broses gynllunio honno mewn ffordd lawer mwy strategol. Felly, er bod yr ymgynghoriad yn mynd rhagddo ar hyn o bryd, rydym wedi rhoi rhai cynlluniau cychwynnol ar waith.

Ac yn olaf, cwestiwn 9—Suzy Davies.