3. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gynlluniau cynghorau yng Ngorllewin De Cymru i ddarparu addysg cyfrwng Cymraeg? OAQ53535

Diolch yn fawr, Dai. Mae'r holl gynlluniau Cymraeg mewn addysg yng Ngorllewin De Cymru wedi'u cymeradwyo, a chyflwynwyd cynlluniau gweithredu i Lywodraeth Cymru ddiwedd mis Rhagfyr. Mae swyddogion yn parhau â'u trafodaethau gydag awdurdodau lleol ynglŷn â'r cynnydd a amlinellwyd o fewn y cynlluniau gweithredu hynny.

Diolch yn fawr am yr ateb yna. Nawr, mae'r cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg, fel dŷch chi wedi ei ddweud, sydd wedi'u cymeradwyo gan eich Llywodraeth chi, yn dangos amrywiaeth enfawr yng nghynlluniau cynghorau ar draws Cymru ac o fewn rhanbarth y de-orllewin yn benodol. Mae cynllun cyngor Pen-y-bont ar Ogwr yn hynod o siomedig o'i gymharu gyda chynghorau eraill. Dim ond 7.5 y cant o blant saith mlwydd oed sy'n derbyn addysg Gymraeg ym Mhen-y-bont, a braidd dim cynnydd wedi'i wneud yn ystod y cyfnod cynllunio presennol. Mae hyn yn cymharu gyda tharged o 16 y cant yn Abertawe, a tharged o 22 y cant yng Nghastell-nedd Port Talbot drws nesaf. Ydych chi'n cytuno bod y cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg wedi bod yn fethiant llwyr mewn llefydd fel Pen-y-bont ar Ogwr, wrth i'ch Llywodraeth anelu at filiwn o siaradwyr Cymraeg?

Wel, Dai, fel y dywedais, mae'r cynlluniau wedi eu cymeradwyo. Fy nealltwriaeth i o'r sefyllfa ym Mhen-y-bont ar Ogwr yw bod yr awdurdod wedi ymrwymo i ehangu'r ddarpariaeth cyfrwng Cymraeg yn eu rhaglen band B, gydag ymrwymiad i ysgol cyfrwng Cymraeg newydd yng ngorllewin yr awdurdod, lle ceir datblygiadau tai newydd yn rhan isaf cwm Ogwr. Yn ychwanegol at hynny, rhoddwyd cymeradwyaeth mewn egwyddor i'r awdurdod mewn perthynas â'r £2.6 miliwn ar gyfer y cynnig cyfrwng Cymraeg a gofal plant, ar gyfer yr elfen grantiau cyfalaf o hwnnw, er mwyn ehangu darpariaeth gofal plant cyfrwng Cymraeg mewn pedair ardal lle mae'r galw mwyaf, sef Betws, Ogwr, Porthcawl a chanol Pen-y-bont ar Ogwr, er mwyn cefnogi twf addysg cyfrwng Cymraeg ymhellach. Fe fyddwch yn falch o glywed hynny. A byddaf yn herio awdurdodau lleol yn gyson i sicrhau bod eu huchelgais yn cyfateb i fy uchelgais innau ar gyfer y cyfleoedd a roddir i rieni wneud y dewis cadarnhaol hwn i addysgu eu plant drwy gyfrwng y Gymraeg.