Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 20 Mawrth 2019.
Roedd hyn yn ddiddorol iawn, mater cysylltedd yn yr oes fodern, a daeth rhai pethau'n amlwg ac rwyf am ganolbwyntio arnynt. Un ohonynt oedd yr elfen rhannu mastiau, lle nad oes rhaid ichi ddal ati, dro ar ôl tro, i osod mastiau gwahanol i gael yr un canlyniad os rhennir un mast gan gwmnïau. Dywedodd y Gweinidog wrthym yn y trafodaethau a gawsom ei bod wedi cael trafodaethau gyda phobl yn y Swyddfa Gartref fel y byddent yn gwneud peth gwaith diogelu ar gyfer y dyfodol ar y mastiau hynny. Clywsom gan EE eu bod yn datblygu 40 o safleoedd newydd, ac roedd eraill yn datblygu eu safleoedd, a'u bod yn barod i rannu mastiau yn y safleoedd hynny. Felly, credaf ei bod yn bwysig inni wneud hynny, oherwydd clywsom, ac fe gododd Suzy Davies hyn yn awr, fod pobl yn pryderu am y goblygiadau i iechyd o godi mastiau lluosog ar safleoedd lluosog. Felly, efallai y byddai hynny'n mynd beth o'r ffordd i helpu gyda hynny.
Yr hyn sy'n rhaid inni ei wneud yw sicrhau bod yr holl gymunedau'n symud ymlaen gyda'i gilydd yma. Ni allwn gael pobl wedi'u gadael ar ôl yn yr hyn sydd bellach yn oes ddigidol. Rwyf wedi cael negeseuon e-bost gan bobl sydd mewn gwirionedd yn mynd i rywle i ffwrdd o'u cartref er mwyn gallu cael rhywfaint o gysylltedd, er mwyn gallu gwneud hynny. Rwyf wedi clywed am bobl yn eistedd yn eu ceir gyda'u plant fel y gallant gwblhau eu gwaith cartref. Yn bendant, nid yw hynny'n foddhaol. Ac rydym yn gwybod bod pobl yn symud mwy a mwy i wneud popeth ar eu ffonau, a llawer llai ar eu cyfrifiaduron, ac mae'n debyg ein bod i gyd yn euog o wneud hynny.
Gwn o brofiad, wrth gynrychioli fy ardal i yng Nghanolbarth a Gorllewin Cymru, fod yna ddigon o fannau gwan, ac mae gennyf ddau ffôn, ac maent ar ddau rwydwaith gwahanol, ond nid yw hynny'n sicrhau bod gennyf signal llawn lle bynnag rwy'n mynd. A hyd yn oed pe bai gennyf yr holl rwydweithiau a'r holl ffonau i fynd gyda hwy, buaswn yn dal i gael mannau gwan. Felly, mae gwir angen inni wneud rhywbeth ynglŷn â hynny.
Rydym wedi clywed gan y darparwyr, ac maent wedi gofyn i'r Gweinidog ostwng ardrethi busnes, a dywedodd y Gweinidog yn hollol gywir fod yn rhaid i hynny wneud synnwyr masnachol, na allwn ostwng ardrethi busnes oni bai fod rhywbeth i'w adennill o'r cymhorthdal hwnnw—oherwydd bydd yn gymhorthdal i fusnes preifat—i roi rhywbeth yn ôl i'r gymuned honno. Ac o ran mentrau bach a chanolig—a dyna yw'r rhan fwyaf o'r busnesau sydd yn fy ardal i—rhaid iddynt gael cysylltedd i ddim ond dechrau hyd yn oed. Ond os ydym yn gofyn iddynt dyfu a datblygu, nid oes unrhyw ffordd y gellir gwneud hynny mewn oes ddigidol heb y cysylltedd cyflym sy'n rhaid iddynt ei gael er mwyn i hynny ddigwydd.