Morlyn Llanw Bae Abertawe

1. Cwestiynau i Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig – Senedd Cymru ar 27 Mawrth 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru

3. Pa drafodaethau diweddar y mae'r Gweinidog wedi'u cael ynghylch buddiannau amgylcheddol posibl datblygu morlyn llanw Bae Abertawe? OAQ53658

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:51, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Fel y Gweinidog sy'n gyfrifol am drwyddedu morol, ni allaf gynnig sylwadau ar brosiectau penodol, gan y gallai hynny niweidio fy rôl. Bydd cynllun morol cenedlaethol Cymru yn gosod polisi ar gyfer datblygu ein moroedd yn gynaliadwy, ac mae wedi'i lywio gan asesiad cynaliadwyedd.

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Weinidog, yn dilyn cyhoeddiad siomedig gan Lywodraeth y DU y llynedd i beidio â buddsoddi ym morlyn llanw bae Abertawe, mae'r cwmni sydd wrth wraidd y datblygiad wedi bod yn gweithio i edrych ar fodelau cyflawni gwahanol, yn ogystal â gwneud newidiadau i'r cynnig ei hun. Amcangyfrifir bod ychwanegu paneli solar arnofiol i'r morlyn, er enghraifft, yn cynyddu cynhyrchiant ynni'r cynllun o 572 GWh i tua 770 GWh. Nawr, er bod Llywodraeth Cymru wedi bod yn gefnogol yn gyhoeddus o'r blaen ac yn barod i fuddsoddi yn y cynllun, ni wnaeth unrhyw sylw yn ddiweddar. A wnewch chi amlinellu i'r Siambr pa gamau rydych wedi bod yn eu cymryd dros y misoedd diwethaf i sicrhau y gellir cyflawni'r prosiect arloesol hwn ac y gellir cyflawni'r manteision amgylcheddol ac economaidd yn lleol?

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:52, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Fe fyddwch yn ymwybodol fod yr uwchgynhadledd ynni morol wedi'i chynnal fis Ionawr diwethaf—yn Abertawe rwy'n credu— ac wrth agor yr uwchgynhadledd honno, soniodd y Prif Weinidog am gefnogaeth y Llywodraeth i ddatblygu sector ynni morol cynaliadwy yma yng Nghymru, ac yn sicr, mae angen inni edrych ar dechnolegau sy'n dod i'r amlwg. Yn dilyn yr uwchgynhadledd, gwn fod y Prif Weinidog wedi ysgrifennu at Lywodraeth y DU ddwy waith, at Greg Clark, yn tynnu sylw at bwysigrwydd y sector ynni morol i'r DU, ac yn enwedig i Gymru, ac yn gofyn i'r DU ddarparu llwybr clir iawn i'r farchnad ar gyfer ynni morol. Credaf ei bod hi'n amlwg fod diffyg strategaeth Llywodraeth y DU mewn perthynas â morlynnoedd llanw ac ynni'r llanw yn rhwystr. Ceir adroddiad yn deillio o'r uwchgynhadledd ar gyfer Llywodraeth Cymru, erbyn diwedd mis Ebrill rwy'n credu, ac yn sicr byddwn yn gwneud yn siŵr ei fod ar gael i'r cyhoedd, a chredaf ei bod hi'n bwysig iawn inni edrych ar y technolegau sy'n datblygu, yn enwedig mewn perthynas ag ynni'r môr yng Nghymru. Rydym yn gefnogol iawn i fanteision economaidd morlynnoedd llanw, fel y dywedoch, a'r cyfleoedd i dyfu diwydiant morol hyfyw, a dyna pam yr oeddwn yn awyddus iawn i gael cynllun morol cenedlaethol.

Photo of Suzy Davies Suzy Davies Conservative 1:53, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, credaf y byddem oll yn awyddus i glywed am unrhyw ddatblygiadau mewn perthynas â morlyn llanw bae Abertawe—roedd hi'n wirioneddol ddiddorol clywed beth oedd gan Dai Lloyd i'w ddweud yno. Ond un o'r pethau sy'n parhau i fod yn anodd, wrth gwrs, yw cost yr ynni a gynhyrchir gan y morlyn—y darpar forlyn—sy'n ystyriaeth berthnasol ar adeg pan fo Tata Steel, er enghraifft, yn cystadlu mewn amgylchedd byd-eang, lle mae cost ynni yn Ffrainc a'r Almaen, er enghraifft, yn rhan fechan iawn o'r hyn sy'n rhaid iddynt ei wario yma. Mae Tata'n gobeithio lleihau eu costau ynni, yn ogystal a'u heffaith amgylcheddol, drwy gynyddu capasiti eu cynhyrchiant pŵer eu hunain, ac mae ynni rhatach iddynt, wrth gwrs, yn golygu mwy o arian i fynd i'r afael â'r llygredd y maent yn ei gynhyrchu o ongl wahanol. A fyddech yn barod i bwysleisio yn y Cabinet fod yna resymau amgylcheddol yn ogystal â rhai economaidd dros wireddu uchelgeisiau Tata ar gyfer eu gwaith pŵer? Diolch.

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:54, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Ie. Nid wyf yn meddwl bod angen imi bwysleisio'r pwynt. Yn sicr, rwy'n credu bod fy nghyd-Aelodau'n ymwybodol o hynny, ac rwy'n credu fy mod i a Ken Skates yn mynd ar ymweliad ar y cyd â Tata ynglŷn â'r union fater hwn o fewn yr ychydig fisoedd nesaf.

Photo of David Rees David Rees Labour

(Cyfieithwyd)

Cytunaf â phopeth y mae Suzy Davies newydd ei ddweud. Ond y cwestiwn rwyf am ei ofyn yw hwn: mae pawb ohonom yn derbyn bod y morlyn llanw yn brosiect buddiol mewn gwirionedd ac mae'r pethau a ddaw yn ei sgil a'r buddion a ddaw yn ei sgil yn rhywbeth y mae pawb ohonom am ei weld. Ond yn ogystal â manteision amgylcheddol, ceir heriau amgylcheddol, ac un ohonynt yn amlwg yw'r effaith ar bysgod. Nawr, gwn fod gan y cyrff pysgota yn fy ardal i a'r morlyn llanw eu hunain ddau fodel pysgota a oedd yn wahanol iawn ac yn eithaf pell oddi wrth ei gilydd. Pa gynnydd a wnaethpwyd gan Cyfoeth Naturiol Cymru ar edrych ar y modelau pysgota hynny? Oherwydd, os daw'n ôl i'r amlwg, nid ydym am i hynny gael ei weld fel canlyniad i beidio â bod wedi rhoi sylw i hyn ar yr adeg hon.

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 1:55, 27 Mawrth 2019

(Cyfieithwyd)

Na. Yn amlwg, roedd y gwaith hwnnw'n mynd rhagddo pan oedd morlyn llanw bae Abertawe dan ystyriaeth fel cynllun gan Lywodraeth y DU. Nid wyf yn ymwybodol o ba waith sy'n mynd rhagddo ar hyn o bryd, ond rydych yn llygad eich lle: pe bai prosiect arall yn cael ei gyflwyno, byddai angen inni wybod pa fodel oedd yn darparu'r wybodaeth gywir. Felly, buaswn yn hapus i ysgrifennu at yr Aelod i roi'r wybodaeth ddiweddaraf iddo.FootnoteLink