2. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am drafnidiaeth integredig o fewn Gorllewin De Cymru? OAQ53741

Diolch i Suzy Davies am y cwestiwn. Mae mesurau teithio llesol, buddsoddiad mewn rheilffyrdd a diwygio rheoleiddio bysiau i gyd yn rhan o ymdrech Llywodraeth Cymru i wneud trefniadau integreiddio trafnidiaeth yng Ngorllewin De Cymru.

Diolch am yr ateb yna, ac rwy'n falch eich bod wedi crybwyll teithio llesol. Dywedodd eich Dirprwy Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth yr wythnos diwethaf ei fod yn ceisio cael pobl allan o'u ceir ar gyfer teithiau byr a theithio mewn ffordd sy'n gwella eu hiechyd. Ac, wrth gwrs, mae annog pobl i feicio neu gerdded i orsaf drenau gyfleus ar gyfer teithiau hwy ar gyfer gwaith yn un ffordd o gadw pobl yn egnïol, yn ogystal â'r manteision o osgoi tagfeydd a llygredd, wrth gwrs. Ac mae'r gwaith hwnnw o hyrwyddo teithio llesol yn rhan o'm cefnogaeth i ymgyrchu dros orsaf parcffordd Abertawe a gorsaf Bracla ym Mhen-y-bont ar Ogwr.

Nawr, mae Llywodraeth Cymru yn ystyried ar hyn o bryd sut y gall trafnidiaeth integredig gefnogi'r fargen ddinesig. Mae'r adolygiad o fargen ddinesig bae Abertawe yn argymell y dylid caniatáu i brosiectau newid ac esblygu, ac rwy'n tybio bod yr egwyddor honno yn berthnasol i Gaerdydd hefyd. Felly, a fyddwch chi'n annog Gweinidog yr economi a'i ddirprwy i ystyried syniadau'r ddwy orsaf hyn gyda parau newydd o lygaid, i weld sut y gallan nhw gyfrannu at hyrwyddo teithio llesol yn rhan o system drafnidiaeth integredig?

Wel, gadewch i mi gytuno â'r hyn y mae Suzy Davies wedi ei ddweud, Llywydd, bod bargeinion dinesig Abertawe a Chaerdydd wedi eu cynllunio mewn modd a fydd yn eu galluogi i esblygu dros y cyfnod y byddan nhw'n weithredol, a bod materion trafnidiaeth yn ganolog i'r ddwy fargen. Mae'r syniad ein bod ni'n lleoli gorsafoedd ac yn buddsoddi mewn gorsafoedd trenau mewn ffyrdd sy'n cyfrannu at uchelgeisiau teithio llesol Llywodraeth Cymru yn sicr yn rhan o'r hyn y mae'r Gweinidog trafnidiaeth a'r Dirprwy Weinidog yn benderfynol o'i wneud. A phan mae'r cyfleoedd hynny'n codi, pan fo gorsafoedd presennol ar waith ac y gallwn wneud mwy i annog pobl i feicio neu gerdded i'r gorsafoedd hynny, rydym ni eisiau gwneud hynny. A phan fydd cyfleoedd newydd yn codi, fel gyda metro de Cymru, yna mae hynny'n rhan annatod o'r ffordd yr ydym ni'n cynllunio lleoliadau'r gorsafoedd hynny i wneud yn siŵr, yn gyffredinol, eu bod yn gwneud cymaint ag y gallwn i annog pobl i ddefnyddio cludiant cyhoeddus, ac i ddefnyddio cludiant cyhoeddus mewn modd sy'n lleihau'r allyriadau ac effeithiau niweidiol eraill y gorddefnydd o deithio mewn ceir.

Fel yr ydym wedi clywed gan Suzy Davies, cyflwynwyd cynlluniau gan Lywodraeth y DU yn ddiweddar ar gyfer gorsaf reilffordd parcffordd gorllewin Cymru ar safle Felindre ger Abertawe. Ac er fy mod i'n cefnogi'n llawn y cam hwn i gyflymu cysylltiadau o'r dwyrain i'r gorllewin, yr hyn na allwch ei wneud yw anghofio pwysigrwydd llwybrau o'r gogledd i'r de. Felly, pa waith ydych chi'n ei wneud gyda Llywodraeth y DU i sicrhau bod cynnig Felindre yn cyd-fynd â'r angen i ddatblygu gwasanaethau rheilffyrdd i mewn i'n cymunedau yng nghymoedd y de-orllewin?

Diolchaf i Dr Lloyd am hynna. Ar 21 Mawrth, Llywydd, cynhaliwyd cyfarfod. Fe'i trefnwyd gan Swyddfa Cymru, ond roedd cynrychiolwyr Llywodraeth Cymru yno hefyd. Clywodd gan yr Athro Stuart Cole am y syniadau y mae wedi eu datblygu ynghylch gorsaf parcffordd newydd yn Felindre, ond ystyriodd asesiad Arup o atebion parcffordd posibl eraill hefyd—yn Llansamlet, er enghraifft, gan ystyried y manteision y gallai fod ganddo. Daeth y cyfarfod i ben gyda chonsensws yn dod i'r amlwg bod llwyddiant unrhyw orsaf newydd, yn ogystal â gwella atyniad rhai presennol, yn dibynnu ar wasanaethau lleol a rhanbarthol ychwanegol. Ac mae angen y gwasanaethau hynny, i Stryd Fawr Abertawe ac ar hyd rheilffordd ardal Abertawe, i leihau amseroedd teithio y tu hwnt i Abertawe i Gaerfyrddin ac ymhellach i'r gorllewin. Yn y modd hwnnw, rwy'n credu bod gennym ni rywfaint o gonsensws sy'n dod i'r amlwg mai canolbwyntio—mewn ffordd, y pwynt yr oedd Dr Lloyd yn ei wneud—ar y gwasanaethau, yn ogystal â lleoliad gorsafoedd, yw'r ffordd y mae angen i ni symud yr agenda hon ymlaen.

Prif Weinidog, mae system drafnidiaeth integredig yn wych os oes gennych chi system drafnidiaeth bysiau cyhoeddus effeithiol. Yng Ngorllewin De Cymru, mewn gwirionedd, mae'r rhan fwyaf o'r cludiant ar fysiau, nid ar y rheilffyrdd. Ac rwyf i wedi codi mater Cwm Afan droeon. Mae gen i etholwyr yng nghwm Afan sydd â bws bob dwy awr—ac mae hynny yn ystod y dydd—a dim yn gynnar yn y bore, dim yn hwyr fin nos. Nawr, a wnaiff Llywodraeth Cymru ystyried cynigion i annog awdurdodau lleol i gefnogi a blaenoriaethu'r systemau trafnidiaeth bws yn y cymunedau hynny sy'n dibynnu ar fysiau yn unig fel modd o gludiant cyhoeddus?

Wel, Llywydd, mae David Rees yn gwneud pwynt pwysig yn agoriadol, sef bod llawer iawn mwy o bobl yn defnyddio gwasanaethau bws yn y system cludiant cyhoeddus yng Nghymru nag sy'n defnyddio gwasanaethau rheilffyrdd, ac ystyrir gwasanaethau rheilffyrdd weithiau fel pen moethus trafnidiaeth gyhoeddus. Yn aml, gwasanaethau bysiau yw'r gwasanaethau y mae pobl yn dibynnu arnyn nhw yn feunyddiol. Dyna'n rhannol pam mae cysyniad y metro wedi bod yn amlfodd o'r cychwyn. Bwriadwyd o'r dechrau iddo integreiddio amrywiaeth o wahanol bosibiliadau trafnidiaeth gyhoeddus.

Bydd David Rees yn gwybod, Llywydd, bod yr ymgynghoriad ar Bapur Gwyn Llywodraeth Cymru, 'Gwella trafnidiaeth gyhoeddus' wedi dod i ben ar 27 Mawrth, ac mae'r Papur Gwyn hwnnw, wrth gwrs, yn cynnig pwerau newydd i awdurdodau trafnidiaeth lleol reoleiddio diwydiannau bysiau mewn ardaloedd lleol er budd y cyhoedd. Pan fydd gan awdurdodau trafnidiaeth lleol y pwerau hynny i gynllunio'n briodol y ffordd y gellir rhoi'r buddsoddiad cyhoeddus sylweddol iawn mewn gwasanaethau bws ar waith fel bod poblogaethau lleol yn cael eu gwasanaethu'n briodol, yna bydd buddiannau cwm Afan ac eraill yn flaenllaw o ran y ffordd y gellir defnyddio'r pwerau newydd hynny.