5. Datganiad gan Weinidog yr Amgylchedd, Ynni a Materion Gwledig: Y Rhaglen Ddileu TB Buchol

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:14 pm ar 30 Ebrill 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 5:14, 30 Ebrill 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Llyr, am y cwestiynau hynny. Addewais y byddwn yn rhoi datganiad yn dilyn cyflwyno'r rhaglen ar ei newydd wedd o fewn yr amserlen hon, felly mae'r rheswm dros y datganiad hwnnw heddiw yn ganlyniad i'r addewid hwnnw. Ond nid wyf i'n anghytuno â chi, y byddai wedi bod yn ddefnyddiol cael yr adroddiad gwaith maes hwnnw, ac yn sicr, pan gaf yr adroddiad, byddwn yn hapus iawn i sicrhau bod yr wybodaeth honno ar gael i'r cyhoedd; a hynny drwy gyfrwng datganiad llafar neu ddatganiad ysgrifenedig a fydd yn amlwg yn ddibynnol ar amserlenni.

Mae'n bwysig iawn edrych ar ddulliau gweithredu gwahanol. Yn wir, mae'r prif swyddog milfeddygol, ar ôl y datganiad hwn heddiw, yn mynd i Ddulyn i siarad â chydweithwyr yno ac, yn amlwg, rwy'n ymwybodol o'r adroddiad a gyhoeddwyd yn Lloegr, sef yr adolygiad o'r strategaeth TB buchol. Ac, os edrychwch chi ar lawer o'r gwaith sydd yn yr adolygiad hwnnw, fe welwch chi ein bod ni wedi'i ymgorffori yn ein rhaglen ni i ddileu TB, felly roeddwn yn falch iawn o weld bod agweddau allweddol ar ein rhaglen eisoes yn cael sylw yma a'u crybwyll yn yr adroddiad. Deallaf fod DEFRA yn ymateb i'r adroddiad hwnnw yn yr hydref, ac yn sicr bydd o ddiddordeb mawr i mi i weld yr hyn a ddywedant.

O ran iawndal, rydych chi'n gywir, fe wnaethom ni ostwng yr iawndal pan lansiwyd y rhaglen ddileu gennym ni. Yr ateb a roddais i Andrew R.T. Davies—roeddwn yn ceisio egluro nad oeddwn yn gwneud cysylltiad llwyr â Brexit, ond, rydych chi'n gywir, rydym ni'n mynd i golli tua 10 y cant o'n cyllid, o bosib, er y dywedwyd wrthym ni, wrth gwrs, na fyddem ni'n colli ceiniog pe baem ni'n gadael yr Undeb Ewropeaidd. Cefais y sgwrs honno ddoe gyda'm cymheiriaid yn y DU pan wnaethom ni gyfarfod yn rhan o'n cyfarfodydd pedairochrog; fe wnaethom ni gyfarfod yma yng Nghaerdydd ddoe. Felly, mae ynglŷn ag edrych i'r dyfodol i weld a fydd yn rhaid imi ddod o hyd i'r arian hwnnw o'm cyllideb fy hun neu a fyddwn ni, fel yr addawyd, yn cael pob ceiniog ac wedyn ni fydd y broblem honno yn bodoli.

Bu imi leihau'r uchafswm, efallai y cofiwch chi, i £5,000 pan wnaethom ni adnewyddu'r rhaglen dileu TB ac roeddem ni'n gwybod na fyddai'r newid yn effeithio ar fwyafrif y ffermwyr, yn ôl pob tebyg, ac mae'n rhaid imi ddweud nawr fy mod i'n deall ei fod wedi arbed tua £49,500 inni yn sgil gostwng y terfyn hwnnw. Felly, nid yw'n swm enfawr, ond, unwaith eto, rwy'n credu ei fod yn ymwneud â hybu arferion da a pheidio â gwobrwyo arferion gwael hefyd.

Fe ofynnoch chi am filfeddygon ac rydych chi yn llygad eich lle. Os edrychwch chi ar rai'r Llywodraeth yn yr Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion, rwy'n credu fod 100 y cant o'n milfeddygon yn wladolion yr UE, felly mae'n destun pryder mawr ac yn rhywbeth yr wyf i wedi rhoi sylw iddo ar bob cyfle a gefais, gyda Michael Gove. Ac, yn amlwg, maen nhw'n rhannu ein pryderon, gan eu bod yn yr un sefyllfa yn union a ni—efallai nid 100 y cant, ond yn sicr mae'r rhan fwyaf o'u milfeddygon yn wladolion yr UE.

O ran brechu, byddwch yn ymwybodol o'r rhaglen bum mlynedd a fu gennym ni ac y cyflawnwyd pedair blynedd ohoni, ond yna cawsom—mae'n amlwg nad oedd y cyflenwad byd-eang o'r brechlyn ar gael. Mae bellach ar gael eto ac rydym ni'n gobeithio gwneud hynny. Yn wir, mae ffenest wedi agor lle gall pobl wneud cais amdano, i wneud hynny'n breifat. Rwy'n credu bod y ffenest yn cau heddiw, ond yn sicr rydym ni wedi cael y cynnig hwnnw, ac eto, byddwch wedi fy nghlywed yn sôn yn fy natganiad y buom ni'n gweithio gyda grŵp ym Mhenrhyn Gŵyr sydd—maen nhw'n ei wneud yn annibynnol, ond rydym ni yn eu cefnogi nhw hefyd.