4. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella hawliau plant i gael addysg am rywioldeb a chydberthynas ym mhob ysgol? OAQ53776

A gaf fi ddiolch i'r Aelod am ei chwestiwn? Rwyf wedi ymrwymo i sicrhau bod yr holl bobl ifanc yn derbyn addysg rhywioldeb a pherthnasoedd o ansawdd uchel. Ym mis Mai 2018, cyhoeddais fy mwriad i ailenwi'r maes astudio hwn ac rwyf wedi cynnig y bydd addysg cydberthynas a rhywioldeb yn statudol i bob dysgwr yn y cwricwlwm newydd.

Diolch yn fawr iawn, Weinidog. Ar ôl darllen y canllawiau statudol drafft ddoe, credaf eu bod yn egluro'r hyn rydym yn ceisio'i wneud yn dda iawn, a hefyd, gobeithio, yn tawelu meddwl unrhyw un sydd wedi'i annog i feddwl bod hyn, rywsut, yn ffordd o gyflyru ein plant i weithredu mewn rhyw ffordd neu'i gilydd.

Yn amlwg, ni fydd y meysydd dysgu newydd yn dod i rym am beth amser, felly, o gofio'r problemau a gafwyd yn Lloegr, lle gwnaed sylwadau eithaf homoffobig, yn enwedig gan bobl sy'n honni eu bod yn weithwyr proffesiynol, sut y gallwn sicrhau bod rhieni yng Nghymru yn sylweddoli mai'r hyn y ceisiwn ei wneud yw rhoi'r arfau sydd eu hangen arnynt i blant allu byw bywyd iach a hybu perthnasoedd iach? A fydd rhyw fath o fersiwn gryno yn cael ei chyhoeddi fel bod pob rhiant yn ymwybodol o'r hyn a all ddod yn fater go ddadleuol yn nwylo'r unigolyn anghywir?

A gaf fi ddiolch i Jenny am ei chroeso cadarnhaol i'r drafft a gyhoeddwyd ddoe? Mae'n gwbl hanfodol fod pawb yn deall mai'r hyn rydym yn ei gynnig yma yw addysg cydberthynas a rhywioldeb sy'n briodol i oedran a datblygiad, sy'n gwbl gynhwysol ac sy'n adlewyrchu'r gymdeithas y mae ein plant a'n pobl ifanc yn tyfu i fyny ynddi ac y byddant yn dod yn oedolion ynddi. Mae'n ymwneud â rhoi'r iaith a'r wybodaeth y byddant eu hangen i'r plant a'r bobl ifanc hynny, fel y dywedwch, er mwyn iddynt allu ffurfio perthnasoedd iach—yn gyntaf, yn eu teuluoedd eu hunain, ac ymhlith eu cyfoedion yn yr ysgol—sut y gallant gadw eu hunain yn ddiogel, sut y mae ganddynt wybodaeth i ddeall sut beth yw perthynas iach a sut beth yw perthynas gamdriniol. Ac mae hynny'n ganolog i'r hyn y ceisiwn ei wneud wrth ddatblygu'r cwricwlwm newydd. Ond yn amlwg, rwy'n deall bod y rhain yn aml yn faterion sensitif, yn enwedig i oedolion. Anaml y byddant mor sensitif â hynny i blant a phobl ifanc, sydd i'w gweld yn ymdrin â'r cyfan yn ddigyffro. Ond gallant fod yn sensitif iawn i oedolion. Ac fel rhan o'n hymgysylltiad ar y cwricwlwm newydd, byddaf yn cynnal cyfres o ddigwyddiadau teithiol, a byddaf yn edrych yn benodol ar ymgysylltu â theuluoedd—mamau, tadau a gofalwyr—ar y materion hyn. Ond rwy'n ddiolchgar am gefnogaeth yr Aelod.

Cred Cymorth i Fenywod Cymru fod angen i ysgolion gael yr adnoddau sydd eu hangen arnynt i roi cyhoeddusrwydd priodol i fanteision y cwricwlwm addysg cydberthynas a rhywioldeb newydd er mwyn sicrhau ac amddiffyn hawliau plant. Sut yr ymatebwch i Cymorth i Fenywod Cymru, sydd wedi atgyfnerthu'r angen am ymarferwr arweiniol addysg cydberthynas a rhywioldeb dynodedig a hyfforddedig i ddatblygu a chyflwyno'r cwricwlwm addysg cydberthynas a rhywioldeb ac ymgorffori addysg cydberthynas a rhywioldeb mewn dull ysgol gyfan, fel yr argymhellwyd gan y panel arbenigol i wella effaith a mynediad i blant ledled Cymru?

Mark, fel y gwyddoch, mae Llywodraeth Cymru wedi cyllido Cymorth i Fenywod Cymru i'n helpu i ddatblygu deunyddiau ac adnoddau i fynd i mewn i ysgolion. Mae adnoddau ychwanegol wedi eu darparu'n benodol i helpu i hyfforddi athrawon a gweithwyr proffesiynol sy'n gweithio yn ein hysgolion i drafod y materion hyn gyda phlant a phobl ifanc.

Roeddwn yn falch iawn o dderbyn llythyr heddiw gan Gomisiynydd Plant Cymru sy'n dweud ei bod yn credu, ar ôl astudio'r cwricwlwm drafft a gyhoeddwyd ddoe, fod y cwricwlwm drafft hwnnw nid yn unig yn rhoi Cymru ar flaen y gad o ran sicrhau bod plant yn dysgu ac yn gallu arfer eu hawliau, ond mae'n ein rhoi ar flaen y gad yn rhyngwladol. Nawr, yn amlwg, mae mwy o waith i'w wneud, a bydd y comisiynydd plant yn awyddus i roi adborth, ond mae'n bleser gennyf dderbyn ei hasesiad cychwynnol o ble mae hyn yn ein rhoi ni—Cymru—yn rhyngwladol ar flaen y gad o ran hawliau plant.