Credaf fod tri chwestiwn penodol yn y fan honno, Lywydd, ac mae'r cyntaf yn ymwneud â—[Torri ar draws.] Mae'r cyntaf yn ymwneud â mesurau arbennig yng ngogledd Cymru, ac wrth gwrs, mae'n ffeithiol anghywir dweud nad oes unrhyw gynnydd wedi bod. Er enghraifft, un o'r prif faterion a olygodd fod Betsi Cadwaladr wedi'u rhoi mewn mesurau arbennig oedd heriau yn eu gwasanaethau mamolaeth, ac maent wedi dod allan o fesurau arbennig oherwydd eu bod wedi gwneud gwelliannau real a pharhaus, am fod y camau a gymerwyd gennym, gan gynnwys arweinyddiaeth newydd o fewn y gwasanaeth bydwreigiaeth a newid diwylliant ar draws y gwasanaeth cyfan, wedi gwneud gwahaniaeth. Mae hefyd yn wir, er enghraifft, fod y gwasanaeth y tu allan i oriau yng ngogledd Cymru wedi dod allan o fesurau arbennig fel testun pryder. Ceir pryderon o hyd, a dyna pam fod y bwrdd iechyd hwnnw'n parhau i fod yn destun mesurau arbennig, oherwydd rwy'n benderfynol o sicrhau y ceir cynnydd gwirioneddol yn hytrach na bod yn ddyfais artiffisial i wleidydd ei defnyddio.

O ran Cwm Taf, fel yr eglurwyd yn glir ddoe yn y datganiad ac wrth ateb cwestiynau amdano, nid oedd difrifoldeb a dyfnder y pryderon yn amlwg o'r adroddiadau blaenorol hynny, a dyna pam na chymerwyd camau hyd nes i mi gomisiynu adolygiad ar y cyd gan y colegau brenhinol ym mis Hydref y llynedd. Mae rhan o'r pryder yn ymwneud â pham nad arweiniodd ffactorau eraill, yn enwedig arwyddion o bryderon a chwynion eraill, at newid diwylliant ac ymarfer o fewn y bwrdd iechyd ar y pryd. Dyna pam y cymerais y camau a amlinellais yn fanwl ddoe yn ysgrifenedig ac yn y datganiad llafar.

Ac o ran yr hyder a ddylai fod gan y cyhoedd a'r staff, rhan allweddol o hynny yw'r gwaith y bydd nid yn unig ein rheoleiddwyr annibynnol yn ei wneud, ond y grŵp goruchwylio annibynnol rwyf wedi'i benodi, gyda chlinigwyr annibynnol, i oruchwylio'r 43 digwyddiad difrifol ac i edrych yn ôl hyd at 2010. Byddaf yn cyfarfod yn uniongyrchol â theuluoedd dros y pythefnos nesaf, yn ogystal â staff, i glywed yn uniongyrchol ganddynt, ynghyd â Mick Giannasi, ynglŷn â'u pryderon ac i ddeall sut y gallwn helpu i ail-feithrin hyder yn y gwasanaeth gan fod yn rhaid iddo wella, ac yn sicr, mae angen iddo newid yn sylweddol.