Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 2. Cwestiynau i'r Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol – Senedd Cymru am 2:28 pm ar 1 Mai 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 2:28, 1 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

Wel, rwy'n siŵr, Lywydd, y bydd y Siambr hon braidd yn bryderus nad oedd y Gweinidog a'i swyddogion, ar ôl wyth adroddiad dros chwe blynedd, wedi sylwi ar ddifrifoldeb y sefyllfa hon. Clywsom dystiolaethau unigol yn y Siambr hon a awgrymai fod y pryderon hynny, mewn gwirionedd, yn dyddio'n ôl ymhellach o lawer na'r adroddiad cyntaf y cyfeiriaf ato yn 2012. Rwy'n bryderus dros ben, Lywydd, fod hyn yn awgrymu bod gennym Weinidog nad oes ganddo afael ar y system. Wyth adroddiad dros chwe blynedd, ac ni wnaed unrhyw beth nes i chi alw am yr adroddiad flynyddoedd yn ôl.

Rwy'n ceisio osgoi cyffrogarwch yn y Siambr, ond yn ystod y blynyddoedd hynny, bu farw plant, cafodd mamau eu trawmateiddio a chafodd teuluoedd eu trawmateiddio. Mae'n rhaid i mi ofyn i'r Gweinidog pam y credwch y dylem fod yn dawel ein meddyliau bellach y bydd ef a'i swyddogion yn gallu bwrw iddi'n effeithiol ar y materion hyn ar ôl methu gwneud hynny dros y cyfnod hwnnw o flynyddoedd.

Tybed a yw'r Gweinidog yn cytuno ag Owen Smith AS sy'n dweud yn y Western Mail heddiw nad yw Llywodraeth Cymru yn rhydd o fai am y methiannau yng Nghwm Taf. Tybed a yw'r Gweinidog yn deall bod llawer o bobl yn pryderu ynglŷn â'r hyn sy'n ymddangos yn ymateb hunanfodlon ganddo. Cefais fy syfrdanu, er enghraifft, wrth ei glywed ddoe yn gwrthod goblygiadau'r ddeddf gofal gwrthgyfartal—y ffaith bod y cymunedau a wasanaethwyd mor wael yn rhai mor dlawd. Cefais fy syfrdanu wrth ei glywed yn gwrthod hynny. Awgryma hynny i mi nad yw'n deall y cymunedau hynny'n dda iawn. Cefais fy syfrdanu hefyd—ac nid wyf yn cael fy syfrdanu'n hawdd—wrth glywed y Gweinidog yn dweud, pan ofynnodd ITV iddo ddoe ai ei gyfrifoldeb ef oedd hyn yn y pen draw, ymateb y Gweinidog oedd ei fod yn gyfrifoldeb i bawb yn y pen draw. Wel, mae arnaf ofn fod yn rhaid imi ddweud wrth y Siambr hon, Lywydd, nad yw'n gyfrifoldeb i bawb—cyfrifoldeb y Gweinidog ydyw. Ac rwy'n mynd i ofyn iddo, unwaith eto, i ystyried ei sefyllfa, ac os na all ystyried ei sefyllfa, gofynnaf iddo egluro beth arall, pa sefyllfa fwy difrifol a fyddai'n digwydd yn y gwasanaeth iechyd yng Nghymru, beth arall sy'n mynd i orfod mynd o'i le cyn iddo fod yn barod i dderbyn cyfrifoldeb personol?