8. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gefnogi'r sector manwerthu? OAQ53807

Diolchaf i'r Aelod am hynna, Llywydd. Mae manwerthu yn sector sylfaenol yn ein cynllun gweithredu economaidd. Dros y flwyddyn ddiwethaf, rydym ni wedi cynyddu'r rhyddhad ardrethi busnes ar gyfer y stryd fawr, wedi ehangu'r rhaglen ardal ar gyfer gwella busnes wrth i ni weithio gyda'r sector mewn cyfnod sydd, heb amheuaeth, yn anodd, fel yr ydym yn ei gydnabod.

Diolch yn fawr iawn, Prif Weinidog, am yr ateb. Ond mae'r ffigurau a ddatgelwyd gan Gonsortiwm Manwerthu Cymru yn dangos bod 1,100 yn llai o siopau yng Nghymru yn 2018 nag a oedd yn 2010—gostyngiad o bron i 9 y cant. Aethon nhw ymlaen i ddweud bod ardrethi busnes yn rhannol i'w beio am yr achosion hyn o gau a bod cwmnïau yng Nghymru wedi wynebu'r cynnydd mwyaf i ardrethi busnes ym Mhrydain yn ddiweddar. Prif Weinidog, o ystyried bod llai o bobl yn ymweld â chyrchfannau siopa Cymru a bod lefelau siopau gwag ymhlith yr uchaf yn y Deyrnas Unedig, pa gamau wnaiff eich Llywodraeth eu cymryd i wrthdroi'r dirywiad yn sector manwerthu Cymru?

Wel, Llywydd, gadewch imi ddechrau drwy egluro bod ardrethi busnes yn cael eu codi am resymau da iawn, oherwydd mae'r busnesau sy'n gweithredu ar y stryd fawr yn cael yr holl fanteision a ddaw yn sgil gwasanaethau cyhoeddus: mae'r cyhoedd yn talu am y ffyrdd y mae pobl yn gyrru arnynt; mae'r cyhoedd yn talu am y palmentydd y bydd pobl yn cerdded arnynt; y cyhoedd sy'n talu am yr addysg a ddarperir i'w gweithwyr; mae'r cyhoedd yn talu am y gwasanaeth iechyd sy'n gofalu am eu gweithwyr pan fyddant yn sâl. Mae ardrethi busnes yn gyfraniad y mae busnesau'n ei wneud i'r gwasanaethau sy'n caniatáu i'r busnesau hynny ffynnu. Yma yng Nghymru rydym bellach yn buddsoddi mwy mewn rhyddhad ardrethi busnes nag ar unrhyw adeg yn holl gyfnod datganoli. Mae mwy na thri chwarter y rhai sy'n talu ardrethi busnes yng Nghymru yn elwa o'r gwahanol fathau o ryddhad ardrethi sy'n cael eu darparu gan Lywodraeth Cymru, ac yn y flwyddyn ariannol hon, rydym yn buddsoddi £23,600,000 ychwanegol yn benodol mewn rhyddhad ardrethi ar y stryd fawr.

Nawr, nid yw hynny'n dweud am eiliad nad oes heriau gwirioneddol yn wynebu'r stryd fawr. Gwyddom fod siopa ar gyrion trefi a siopa ar-lein yn gwneud gwahaniaeth mawr ar y stryd fawr. Gwyddom fod patrymau ymddygiad defnyddwyr yn newid. Ac wedi 10 mlynedd o gyni, mae cyflogau wedi'u dal yn ôl i'r pwynt lle mae diffyg galw effeithiol yn yr economi i brynu'r nwyddau sy'n cael eu cyflenwi ar y stryd fawr. Felly, mae'r heriau'n rhai gwirioneddol.  Rydym yn gweithio'n agos iawn gyda Chonsortiwm Manwerthu Prydain a chyda'i aelodau yng Nghymru i sicrhau bod y cymorth y mae'r pwrs cyhoeddus yn ei roi i'r busnesau hynny mor effeithiol ag y gallwn ei wneud.

Ac yn olaf, cwestiwn 9, Neil McEvoy.