Cyllid Llywodraeth Leol

2. Cwestiynau i'r Gweinidog Tai a Llywodraeth Leol – Senedd Cymru ar 15 Mai 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru

10. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gyllid ar gyfer llywodraeth leol? OAQ53853

Photo of Julie James Julie James Labour 3:03, 15 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

Yn sicr. Caiff gwasanaethau llywodraeth leol eu hariannu drwy'r grant cynnal refeniw, ardrethi annomestig, y dreth gyngor, grantiau penodol gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU ac incwm yr awdurdodau eu hunain, gan gynnwys ffioedd a thaliadau. Yn 2019-20, mae'r setliad llywodraeth leol yn darparu £4.2 biliwn o gyllid cyffredinol, gyda £900 miliwn arall mewn grantiau penodol.

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Yn ddiweddar, cafwyd pocedi o achosion o ymddygiad gwrthgymdeithasol yn fy etholaeth. Mae criwiau mawr o bobl ifanc yn tueddu i hel at ei gilydd ar faes criced Ystradfechan yn Nhreorci, gan arwain at ddigwyddiadau cynyddol ddifrifol yn ddiweddar. Mae'r criwiau hyn yn aml yn gadael taclau cyffuriau a photeli alcohol wedi torri ar eu holau yn y parc hardd hwn. At hynny, llwyddwyd i wrthsefyll y bygythiad o aflonyddwch ar raddfa fawr gan bobl ifanc o'r Rhondda, Cwm Cynon a Phontypridd, diolch byth, yn sgil plismona rhagweithiol yng nghanol tref Pontypridd yn ystod yr ychydig wythnosau diwethaf.

Mae gan awdurdodau lleol rôl hanfodol i'w chwarae yn mynd i'r afael ag ymddygiad gwrthgymdeithasol yn y gwraidd gyda'u cyfrifoldeb am wasanaethau ieuenctid. Nawr, yn Lloegr, gwelwyd bod cysylltiad rhwng yr ardaloedd sy'n wynebu'r toriad mwyaf i wasanaethau ieuenctid a'r cynnydd mwyaf mewn troseddau cyllyll. Nawr, rwy'n gweld gwerth gwasanaethau ieuenctid. Fe elwais arnynt yn bersonol, fel y gwnaeth fy ffrindiau. Yn Rhondda Cynon Taf, mae gwasanaethau ieuenctid wedi cael eu gwasgu'n ddim o ganlyniad i doriadau, gan nad yw'r weinyddiaeth Lafur wedi blaenoriaethu gwasanaethau ieuenctid. A'r canlyniad yw bod pobl ifanc heb fawr ddim i'w wneud a gwelwn ganlyniadau hynny yn awr. Felly, pa werth y mae eich Llywodraeth yn ei roi ar wasanaethau ieuenctid? Ac os cytunwch â mi fod gwasanaethau ieuenctid yn hanfodol, a gaiff hynny ei adlewyrchu yn y setliad llywodraeth leol nesaf, ac a fyddech hefyd yn ystyried cyhoeddi canllawiau i arweinwyr awdurdodau lleol ar y mater hwn?

Photo of Julie James Julie James Labour 3:04, 15 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

Nid yw gwasanaethau ieuenctid yn fy mhortffolio i mewn gwirionedd, ond rwy'n gyfarwydd â—

Photo of Leanne Wood Leanne Wood Plaid Cymru

(Cyfieithwyd)

Gwasanaethau ieuenctid.

Photo of Julie James Julie James Labour 3:03, 15 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

Gwasanaethau ieuenctid. Ond rwy'n gyfarwydd â'r materion y mae'r Aelod yn eu codi. Rwyf fi hefyd yn gresynu at ddirywiad y gwasanaethau ieuenctid ar draws Cymru wrth i gyni adael ei ôl ar bob awdurdod lleol. Mae'r Prif Weinidog, yn ei raglen lywodraethu, wedi cyhoeddi ei fod am roi hwb i wasanaethau ieuenctid ledled Cymru, ac mae hynny i'w groesawu, gan ein bod yn cydnabod yr effaith ataliol y gall gwasanaethau ieuenctid ei chael, rhywbeth a amlinellwyd yn fedrus gan yr Aelod yn ei chwestiwn, a chytunaf yn llwyr â hi, fe elwais innau hefyd ar wasanaethau ieuenctid wrth i mi dyfu. Mae gennym raglen ymgysylltu â phobl ifanc ar waith o hyd yn yr holl awdurdodau lleol yng Nghymru er mwyn helpu'r rhai sy'n fwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas, ond mae hi'n gywir fod gwasanaeth ieuenctid mwy cyffredinol hefyd yn cynorthwyo ar draws y maes gyda phob math o bethau'n ymwneud â bod yn berson ifanc cyn i chi fod yn ddigon hen i fynd i sefydliadau wedi'u trwyddedu ac yn y blaen a beth ar y ddaear fydd rhywun yn ei wneud rhwng 12 a 18 oed. Felly, rwy'n gyfarwydd iawn â'r problemau y mae'n eu nodi.

Mae'r Prif Weinidog wedi bod yn awyddus iawn i bwysleisio ein bod am roi'r galon yn ôl i mewn yn y gwasanaethau ieuenctid yng Nghymru, ac rydym yn cynnal trafodaethau gydag awdurdodau lleol a'r gwasanaeth ieuenctid ei hun a'n gweithwyr ieuenctid ledled Cymru ynglŷn â'r ffordd orau o wneud hynny, ac rwy'n siŵr fod—. Credaf mai'r Dirprwy Weinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ydyw—nid wyf yn siŵr a dweud y gwir, ond fe ofynnaf—sy'n ystyried hynny. Roedd hynny gennyf yn fy mhortffolio diwethaf, felly rwy'n awyddus iawn i wybod. Rydym yn cael sgwrs adeiladol gydag awdurdodau lleol, sydd hefyd yn gweld bod y gwasanaethau ataliol hyn yn atal achosion acíwt a'r gadwyn rhag digwydd yn y lle cyntaf.