Tata Steel a Thyssenkrupp

Part of 3. Cwestiynau Amserol – Senedd Cymru am 3:10 pm ar 15 Mai 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Rees David Rees Labour 3:10, 15 Mai 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddiolch i'r Gweinidog am yr ateb hwnnw a'r ymrwymiad y mae wedi'i roi i gefnogi'r diwydiant dur yng Nghymru? Nawr, yn 2016 ar ddechrau hyn, bydd llawer yn cofio inni weld y bygythiad i gau gwaith Port Talbot. Yn dilyn y penderfyniad gan Tata wedyn i beidio â'i gau, yn yr ymrwymiad i geisio cael cyd-fenter neu uno â ThyssenKrupp, gan nodi mai'r cynnig hwnnw a fyddai'n rhoi dyfodol cryf i gynhyrchiant dur, derbyniodd yr undebau llafur hynny—yn gyndyn efallai, ond fe wnaethant ei dderbyn—a chafodd hynny ei atgyfnerthu yr wythnos hon gan gyngor gwaith Ewropeaidd Tata Steel yn y datganiad ar 10 Mai, a ddywedai eu bod yn cefnogi'r llwybr hwnnw. Nawr, mae hynny wedi mynd, ac rwy'n cytuno â'ch datganiad ddoe, a diolch i chi am y datganiad hwnnw. Mae'n amser pryderus; nid oes amheuaeth am hynny. Mae cymylau llwyd unwaith eto ar y gorwel dros Bort Talbot, gyda'r ofn eu bod yn symud i'n cyfeiriad ni. Rwy'n meddwl ei bod yn bryd cael pennau clir, fel y nodoch chi. Nid yw'n bryd eto—cymerwch amser; pwyll pia hi. Rhaid inni osod ein gweledigaethau ein hunain ar gyfer sicrhau bod gan Gymru sector dur cynaliadwy.

Cytunaf hefyd fod gan Lywodraeth y DU ran hanfodol i'w chwarae yn hyn, ac fe dynnoch chi sylw at y pwyntiau hynny, pa un a fyddant yn bwrw ymlaen â bargen ar gyfer y sector dur, neu eu bod yn ymosod ar gostau ynni uchel, rhywbeth y buom yn galw amdano ers blynyddoedd lawer er mwyn inni allu mynd i'r afael â sefyllfa ariannol cwmnïau yn y sector dur. Dyna un agenda. Ond rwyf am ofyn: beth yw bwriadau Llywodraeth Cymru i gefnogi'r sector? Rydych wedi gwneud gwaith gwych hyd yn hyn. Ni allaf wadu'r gefnogaeth y mae'r Llywodraeth hon wedi'i rhoi, yn y Cynulliad hwn ac yn y Cynulliad blaenorol, i'r diwydiant dur, ond mae angen yn awr inni weld i ble'r ydym yn mynd. Nid wyf wedi gweld strategaeth ddur benodol i Gymru, felly a gaf fi ofyn a fyddwch yn cyhoeddi strategaeth ddur benodol i Gymru ar gyfer y dyfodol?

A gaf fi ddweud hefyd fod dur yn cael ei gefnogi gan incwm cynyddol? Wyddoch chi, rydym yn sôn am gostau—gostwng costau—ond gallwn sôn hefyd am gynyddu incwm. Un o'r ffyrdd o gynyddu'r incwm yw gwella buddsoddiad drwy galfaneiddio llinellau CAPL ym Mhort Talbot, er enghraifft, fel bod y cynhyrchion pen uchaf yn mynd yn ddrutach a'ch bod yn cael mwy o arian i mewn o ganlyniad i hynny. Felly, y cwestiwn rwy'n ei ofyn yw: a ydych chi'n edrych ar fuddsoddi yn y sector yn y dyfodol? A ydych yn mynd i edrych ar fwy o ddefnydd o ymchwil a datblygu? A ydych chi'n mynd i fod yn arloesol ac yn greadigol yn eich dull o gefnogi prosiectau amgylcheddol? Oherwydd rydym wedi dadlau'n aml mai rheolau'n ymwneud â chymorth gwladwriaethol ydyw, ond mae ffyrdd o amgylch rheolau cymorth gwladwriaethol er mwyn i chi allu helpu cwmnïau—gyda'r amgylchedd ac ymchwil a datblygu yn ddwy o'r ffyrdd hynny. Nawr, bydd y ddau beth, mewn gwirionedd, yn helpu nid yn unig y diwydiant ond hefyd yn helpu etholwyr yn fy nhref ar sail ehangach. Felly, unwaith eto, a wnewch chi edrych ar hynny ac a allwch ddweud wrthym beth yw eich cynlluniau ar gyfer dull gweithredu o'r fath?

A allwch chi hefyd—? Rydym wedi cael pobl yn galw am uwchgynhadledd gan y Prif Weinidog. Wel, a dweud y gwir, nid yw gweithwyr dur a'u teuluoedd yn fy etholaeth i eisiau mwy o siarad. Maent am weld gweithredu cadarnhaol a fydd yn cael gwared ar yr ansicrwydd y maent yn ei wynebu yn awr. Mae hwnnw'n bendant wedi dychwelyd. Rydym yn gwybod ei fod yno. Rydym yn ofni ei fod yno. Mae arnom eisiau ymrwymiad gan Lywodraeth Cymru ynglŷn â'r gefnogaeth barhaus honno, ac rwyf am sicrhau, mewn gwirionedd, y gellir atgyfnerthu hynny drwy gael rhywun i fynd i Mumbai i siarad â bwrdd Tata yn India er mwyn atgyfnerthu'r ymrwymiad y mae'r Llywodraeth hon yn ei roi i'r diwydiant dur yma yng Nghymru.