Yn anffodus, nid yw pawb yn gallu elwa ar wasanaeth adsefydlu’r ysgyfaint, gyda dim ond 1 o bob 10 o bobl yn defnyddio gwasanaethau. Mae amseroedd aros ledled Cymru yn amrywio o 77 wythnos i lai nag 8 wythnos, gyda chyn lleied â thair rhaglen y flwyddyn yn cael eu cynnig i gleifion mewn rhai ardaloedd. Fe ddylid ac fe ellid aildrefnu cyllid oddi wrth driniaethau drud gydag anadlwyr tuag at ymyriadau mwy costeffeithiol. Mae'r cymorth adsefydlu yn cynnig y cymorth amhrisiadwy y soniais amdano ac yn gwella cryfder y cyhyrau. Mae'n helpu cleifion i ymdopi'n well â diffyg anadl ac yn cefnogi iechyd meddwl gwell. 

Mae Llywodraeth Cymru yn gobeithio cynyddu mynediad drwy'r cynllun cyflawni iechyd anadlol a gobeithiaf y byddant hwy a byrddau iechyd yn parhau i fuddsoddi mewn gwasanaethau o ansawdd uchel ledled ein gwlad. Yn gynharach eleni, roeddwn yn falch iawn o ymuno â rhaglen Helping You Help Yourself Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint yng Nghasnewydd, a gynhaliwyd yng Nghanolfan Casnewydd. Mae tua 1.8 y cant o boblogaeth fy etholaeth yn byw gyda COPD, ac mae cyfartaledd Cymru, sef 2.3 y cant, yn uwch na chyfartaledd gweddill y DU. 

Gan weithio gyda’r Gronfa Loteri Fawr yng Nghymru, mae'r sefydliad wedi datblygu rhaglen addysg ac ymarfer corff saith wythnos o hyd i helpu cyfranogwyr i ddeall eu cyflwr yn well. Bydd yn gwella iechyd ac yn darparu'r dulliau i gadw'n weithgar a rheoli cyflyrau'n annibynnol. Cyflwynir y rhaglen gan gydlynydd rhaglen y Gronfa Loteri Fawr, gweithiwr gofal iechyd proffesiynol a thiwtor gwirfoddol sydd â phrofiad o fyw gyda COPD.   

Gwelais drosof fy hun y gwahaniaeth y mae'r rhaglenni hyn yn ei wneud ac wedi'i wneud i bobl y mae clefyd yr ysgyfaint yn effeithio ar eu bywydau. Hyd yma, mae 123 o gyfranogwyr mewn 27 o raglenni ledled Cymru wedi cymryd rhan yn y cynllun, gyda'r pedair rhaglen yng Nghasnewydd yn cynnwys 20 o bobl. Yng Nghasnewydd, cynyddodd nifer y cyfranogwyr a oedd yn teimlo bod ganddynt ddealltwriaeth dda o'u cyflwr ysgyfaint 42 y cant ac roedd cynnydd o 7 y cant yn y niferoedd a oedd yn teimlo eu bod wedi mabwysiadu patrymau ymddygiad iechyd mwy cadarnhaol fel bwyta'n iach a bywyd cymdeithasol gwell. Gwelwyd cynnydd amlwg yn y pellter cyfartalog y gellid ei gerdded mewn chwe munud, o 364 metr i 407 metr gyda llai o ddiffyg anadl. A dywedodd mwyafrif llethol, 96 y cant, eu bod yn teimlo bod y rhaglen a'r deunyddiau’n ddefnyddiol.   

Yn wir, disgrifiodd un o fy etholwyr, sef Michael Taylor, sut oedd y cwrs hwn wedi ei ryddhau o ddedfryd oes o fyw mewn anwybodaeth mewn perthynas â'i gyflwr. Dywedodd ei fod wedi ei gyflwyno i eraill sy'n byw gyda'r cyflwr ac wedi ei helpu i ddeall sut y byddai ymarfer corff yn ei alluogi i gael dealltwriaeth lawn o’r cyflwr a gwelliant yn ei iechyd a rhoi cyfle iddo ef ac eraill a oedd yn cymryd rhan i ofyn cwestiynau perthnasol a chael cymorth ar unwaith, gan eu galluogi i oresgyn unrhyw bryderon neu ofidiau a oedd ganddynt. Y peth pwysicaf a ddysgodd y cwrs iddo oedd nad oedd ar ei ben ei hun yn dioddef fel yr arferai fod a bod yna sefydliadau fel Sefydliad Prydeinig yr Ysgyfaint, ymarferwyr meddygol a gwirfoddolwyr yn hapus i roi eu hamser a'u gofal i wella ansawdd bywyd y rhai sy'n byw gyda salwch anadlol. Ddirprwy Lywydd, rwy’n credu bod ei eiriau’n atgoffa pob un ohonom am yr effaith gadarnhaol iawn y gall gwasanaeth adsefydlu'r ysgyfaint ei chael ar iechyd a lles pobl, a gwn fod llawer o Aelodau eraill y Cynulliad wedi ymweld â rhaglenni ac wedi cael profiad uniongyrchol o'u gwerth.