Part of the debate – Senedd Cymru am 6:01 pm ar 4 Mehefin 2019.
Diolch, Llyr. Mae'n debyg y dylwn i ddweud, i baratoi pawb, y bydd yr ymgynghoriad y byddwn ni'n ei gyflwyno ym mis Gorffennaf—dywedasoch chi eich bod yn edrych ymlaen at ei gael—yn fanwl iawn. Mae'n debyg y bydd ddwywaith maint 'Brexit a'n tir', felly rhywfaint o rybudd iechyd yn y fan yna, oherwydd y mae'n mynd i fod mor fanwl.
Rwy'n credu fy mod i wastad wedi cyd-gynllunio. Holl bwynt cynnal y bwrdd crwn Brexit oedd gwneud hynny, ac yn sicr yr ymgynghoriad 'Brexit a'n tir' a gyflwynwyd gennym y llynedd—. Rwy'n credu bod y rhan fwyaf o bobl sy'n eistedd ar y grŵp rhanddeiliaid hwnnw wedi dweud y gallen nhw weld canlyniad ein trafodaethau yn y ddogfen honno. Felly, rwy'n credu fy mod i wastad wedi bod yn awyddus iawn i gyd-gynllunio, ond yn sicr, o'r trafodaethau yr wyf i wedi'u cael gyda'r undebau ffermio a rhanddeiliaid eraill, maen nhw mor awyddus i weithio gyda ni. Fel rwy'n dweud, rwy'n ddiolchgar iawn am yr ymatebion a gawsom, ac yn sicr y cymorth y maen nhw yn ei roi i ni i wneud hynny. Felly, nodais yn fy ateb i Andrew R.T. Davies yr amserlen yr ydym yn ei hystyried i wneud hynny.
Fe wnaethoch chi grybwyll dau air perthnasol iawn—ffermwyr gweithredol. Roedd hynny'n amlwg iawn yn y sgwrs a'r ymatebion i'r ymgynghoriad a gawsom. Mae'n ymwneud â defnydd tir; nid yw'n ymwneud â thir sy'n eiddo iddynt, a gallaf gadarnhau'n llwyr mai dyna yr ydym ni'n bwriadu ei wneud. Oherwydd nid dyna a wnaeth y cynllun taliad sylfaenol. Felly, wrth sefydlu'r cynllun newydd a'r polisi cymorth newydd, mae'n rhaid i hynny fod yn ganolog iddo.
Soniasoch chi'n benodol am ffermwyr tenant, ac mae gennyf ddiddordeb arbennig mewn ffermwyr tenant. Rwyf wedi gwneud ymdrech benodol i ymweld â llawer o ffermwyr tenant yn ystod y tair blynedd yr wyf wedi bod yn y swydd. Rwy'n credu'n gryf na ddylen nhw fod o dan anfantais wrth gael gafael ar gynlluniau am nad ydyn nhw'n berchen ar y tir y maen nhw'n ei ffermio, ac roedd yr ymatebion, rwy'n credu, i 'Brexit a'n tir' yn adleisio'r farn honno'n llwyr. Efallai eich bod yn ymwybodol ein bod yn ymgynghori ar hyn o bryd ynghylch diwygio tenantiaethau. Mae hwnnw'n cau ar 2 Gorffennaf, ac mae'r ymgynghoriad hwnnw'n cynnwys cynigion i alluogi ffermwyr tenant i gael gafael ar gynlluniau amaethyddol a rheoli tir newydd. Felly, bydd gennyf yr ymatebion i'r ymgynghoriad hwnnw yn ogystal â'r ymgynghoriad sydd ar y gweill, oherwydd rwy'n credu y bydd angen ystyried yr ymatebion i'r ddau yn eu cyfanrwydd, wrth symud ymlaen.
Rydych chi'n sôn am ansicrwydd Brexit, ac roeddwn yn dweud wrth swyddogion y bore yma ei bod yn ymddangos bod popeth a allai fod wedi mynd yn ein herbyn wedi mynd yn ein herbyn ers inni gael yr ymgynghoriad 'Brexit a'n tir'. Ni fydd yr ymgynghoriad yr wyf yn ei gyflwyno ym mis Gorffennaf yn gorffen tan ddiwedd mis Hydref. Gobeithio erbyn hynny y bydd yn llawer cliriach inni. Ond allwn ni ddim eistedd a gwneud dim byd ac aros. Rydym ni'n gwybod ein bod yn ymadael ag Ewrop ac rydym yn gwybod bod yn rhaid i ni fod â'r polisi hwnnw. Fe wnaethoch chi gyfeirio at Lywodraeth y Deyrnas Unedig a ninnau'n cerdded i ffwrdd law yn llaw. Os edrychwch chi, Llywodraeth yr Alban—. Dim ond trefniant dros dro ydyw. Nid yw Gogledd Iwerddon wedi gallu llunio polisi, yn amlwg, oherwydd nad oes ganddyn nhw unrhyw Weinidogion ar hyn o bryd. Os edrychwch chi ar y 27 o wledydd y cyfeiriasoch chi atyn nhw sy'n aros yn y PAC, bydd y PAC yn cael ei ddiwygio. Ac os edrychwch chi ar y cyfeiriad y mae'n ymddangos y mae'n mynd iddo , mae'r hyn yr ydym ni wedi'i wneud o ran rheoli cynaliadwy, nwyddau cyhoeddus, gwella ansawdd dŵr, i gyd yn rhan o'r diwygiadau i'r PAC. Felly, dydw i ddim yn credu y bydd yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yn wahanol yn y modd yr ydych chi'n ei awgrymu. Dim ond—rwy'n dweud 'dim ond'—63 y cant o ffermwyr sy'n defnyddio'r cynllun taliad sylfaenol. Efallai na fydd pawb yn dymuno bod yn rhan o'r cynllun hwn. Cynllun gwirfoddol ydyw, yn amlwg, ond rwy'n credu ei bod yn bwysig ein bod yn ei gael yn iawn.
Rydych chi'n iawn—fedrwn ni ddim—. Byddaf yn eu dal at eu haddewid, ond mae'n anodd iawn credu popeth a glywch. Fodd bynnag, ni allaf ddychmygu adeg pan na fyddai Llywodraeth y DU yn dymuno cefnogi ffermwyr ac ni fydden nhw'n dymuno i'r arian hwnnw ddod atom ni er mwyn inni allu penderfynu sut i'w ddefnyddio er lles ein ffermwyr ein hunain yng Nghymru.