Credaf eich bod yn ymdrin â llawer iawn o bethau yn eich cwestiynau. Rwy'n credu ei bod hi'n bwysig iawn ein bod yn edrych ar fater hawliau dynol, yn enwedig mewn cysylltiad â'r cyfleoedd sydd gennym ni i adeiladu ar ddeddfwriaeth sefydlol Llywodraeth Cymru. Byddwch yn ymwybodol, wrth gwrs, ein bod yn edrych ar ddull cyfannol o ymdrin â hawliau dynol yng Nghymru, oherwydd ein bod eisiau cefnogi'n llwyr yr angen i gynnal a diogelu hawliau dynol ein holl ddinasyddion. Wrth gwrs, mae hyn yn rhywbeth roedd y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn awyddus iawn i ymgysylltu ag ef o ran edrych ar ffyrdd y gallwn ni o bosib ymgorffori confensiynau, yn enwedig, fel y dywedwch, confensiwn y Cenhedloedd Unedig ar bobl anabl. Rydym wedi cael seminar i edrych ar y ffordd ymlaen ac, yn wir, i edrych ar yr ymchwil a wnaed.

Mae angen inni edrych, wrth gwrs, ar sut y gallwn ni adeiladu ar ddeddfwriaeth bresennol a dyletswyddau penodol, a chredaf fod hynny'n rhywbeth lle gallwn ni gydweithio o ran ein gwaith gydag asiantaethau eraill. Wrth gwrs, Llywodraeth Cymru oedd y Llywodraeth gyntaf i gyflwyno dyletswyddau cydraddoldeb penodol fel y'u nodir yn Neddf Cydraddoldeb 2010, ac mae hynny'n cynnwys trefniadau ymgysylltu, adolygu a chyflwyno adroddiadau yn ogystal ag asesiadau o'r effaith ar gydraddoldeb. Ond mae'n bwysig ein bod wedyn yn adolygu hynny ac, fel y dywedwch chi, nid yn unig yn monitro sut y mae cyrff cyhoeddus yn cyflawni'r dyletswyddau hynny, ond yn ystyried a allwn ni fwrw ymlaen â hyn o ran ei gryfhau ac edrych ar y ffordd ymlaen. Mae 'A yw Cymru'n Decach?', adroddiad y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol yn darparu tystiolaeth werthfawr o ymdrechion ein holl gyrff cyhoeddus i leihau anghydraddoldeb yng Nghymru.

Rydych yn codi materion o ran effaith Brexit, a chredaf ei bod yn bwysig, yr wythnos diwethaf, i'r Cwnsler Cyffredinol a minnau fynd i gyfarfod â'r fforwm dinesig sy'n dod â phobl anabl ynghyd, a'u bod wedi mynegi pryderon am effaith Brexit. Ac rwy'n credu ei bod yn bwysig cydnabod o ran effaith Brexit, yn enwedig ar bobl anabl, eu bod yn edrych ar yr effeithiau arnyn nhw. Mewn gwirionedd, mae'n ymwneud â'r datganiad blaenorol. Roedd llawer ohonyn nhw'n poeni am effaith colli pobl sy'n gweithio gyda nhw o ran pobl anabl, a'r ffaith na fyddan nhw'n gallu recriwtio'r staff hynny sy'n gweithio gyda nhw. Ond bydd hefyd yn effeithio ar fynediad i driniaeth feddygol, fel y dywedais, rhwystrau rhag dod o hyd i gynorthwywyr personol a gofalwyr o'r UE ar ôl Brexit, prinder bwyd, cludadwyedd bathodynnau glas, ac effaith ehangach ar gyllid mewn cymunedau lleol o ran cydlyniad cymunedol a throseddau casineb.

Yn wir, mae Disability Rights UK wedi datblygu maniffesto Brexit y mae Anabledd Cymru wedi cyfrannu ato ac wedi ymrwymo iddo. Mae'n bwysig ein bod yn ymgynghori â'n cydweithwyr, y rhai sydd fwyaf agored i niwed ar draws yr holl grwpiau cydraddoldeb yr ydym yn eu cefnogi, o ran effaith Brexit, ond hefyd ein bod yn cefnogi'r rhai sy'n dioddef oherwydd troseddau casineb. Rydym ni wedi defnyddio cyllid pontio'r UE i gefnogi ein cydlynwyr cydlyniant cymunedol, a gwn y byddwch yn croesawu'r digwyddiadau sy'n digwydd yr wythnos nesaf, nid yn unig o ran cenedl noddfa—Wythnos Ffoaduriaid—ond hefyd digwyddiad Windrush y credaf eich bod yn ei gefnogi yn y gogledd hefyd.

Mae'n rhaid imi ddweud, yng nghyd-destun adroddiad y Cenhedloedd Unedig a gwaith y rapporteur, ei bod hi'n wir fod yr arbenigwr blaenllaw hwn ar dlodi wedi cymharu polisïau lles y Ceidwadwyr â chreu tai gwaith y bedwaredd ganrif ar bymtheg, a rhybuddiodd, os na ddaw cyni i ben, y bydd pobl dlotaf y DU yn wynebu bywydau sy'n unig, yn wael, yn gas, yn greulon ac yn fyr. Gallwn liniaru, gallwn benderfynu ar ein blaenoriaethau, ond credaf, hefyd, os edrychwch chi ar adroddiad 'Cyflwr y Genedl' gan y Comisiwn Symudedd Cymdeithasol, fod yn rhaid inni gydnabod, unwaith eto, eu darganfyddiadau, lle y maen nhw'n dweud, unwaith eto:

Mae'r dosbarth canol yn cael ei gefnogi tra bod y rhai mwyaf difreintiedig yn cael eu gadael ar ôl.

Ac mae hynny'n mynd yn ôl at rai sylwadau'n gynharach ynglŷn ag ymgeiswyr am arweinyddiaeth yn eich plaid. Ond maen nhw'n dweud hefyd fod y gwaith hwn y maen nhw'n ymgymryd ag ef yn fwy tyngedfennol nag erioed, gan fod:

Ymchwil yn dangos bod safonau byw yn gwaethygu i'r dosbarth gweithiol ac i bobl ifanc. Os nad ydym yn mynd i'r afael â chostau cynyddol tai, lles ein cenedl a'r cynnydd yng nghyfraddau tlodi plant, rhagwelir y bydd symudedd cymdeithasol yn gwaethygu hyd yn oed yn fwy yn y dyfodol.

Felly, mae'n rhaid i ni fynd i'r afael â'r dystiolaeth hon a sicrhau hefyd ein bod yn edrych ar ffyrdd o gryfhau cydraddoldeb a hawliau dynol yng Nghymru, yn ogystal â'u ddiogelu a'u hamddiffyn.