1. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am gysylltiadau trafnidiaeth â gwasanaethau allweddol ym Mlaenau Gwent? OAQ54016

Gwnaf, wrth gwrs. Mae cysylltiadau trafnidiaeth yn hanfodol i'n heconomi, ac rydym wedi ymrwymo i sicrhau system drafnidiaeth fodern ac integredig gyda gwell cysylltiadau â gwasanaethau allweddol ledled Cymru, gan gynnwys Blaenau Gwent wrth gwrs.

Rwy'n ddiolchgar i'r Gweinidog am yr ateb hwnnw. Bydd y Gweinidog yn ymwybodol o'r buddsoddiad mwy nag erioed a welwn yn y gwasanaeth iechyd ar gyfer Blaenau Gwent, a de-ddwyrain Cymru i gyd. Fe fydd yn ymwybodol o'r buddsoddiad o £350 miliwn yn Ysbyty Prifysgol Grange, sy’n ysbyty newydd ac sy'n gwasanaethu Blaenau Gwent a rhannau eraill o dde-ddwyrain Cymru. Fe fydd yn gwybod hefyd, wrth i ni ddarparu'r gwasanaethau o'r radd flaenaf, fod angen i ni sicrhau bod gan bobl wasanaethau trafnidiaeth cadarn a dibynadwy, i'w galluogi i gael mynediad at yr ysbyty newydd a'r gwasanaethau y mae'n eu darparu. A all roi sicrwydd i mi a phobl Blaenau Gwent y prynhawn yma fod Llywodraeth Cymru yn gweithio’n gyfunol—ef ei hun fel Gweinidog trafnidiaeth yn gweithio gyda'r Gweinidog iechyd ac eraill—i sicrhau, pan fydd yr ysbyty newydd hwn yn agor, y gallwn ddefnyddio’r gwasanaethau hynny, y bydd y cysylltiadau trafnidiaeth yn weithredol, ac y gallwn fwynhau manteision gofal iechyd o'r radd flaenaf, wedi’u darparu ar ein cyfer gan y Llywodraeth Lafur hon yng Nghymru?

Mae Alun Davies yn gwneud pwynt hynod o bwysig—fod seilwaith cymdeithasol a seilwaith trafnidiaeth, a'r gwasanaethau a ddarperir gan y GIG, addysg, a gwasanaethau a ddarperir drwy ddarparwyr trafnidiaeth, wedi’u hintegreiddio a'u cynllunio gyda'i gilydd. Ac rwy'n ymwybodol o'r pryder y mae'r Aelod lleol wedi'i amlinellu y prynhawn yma. Rwyf eisoes yn trafod gyda'r Gweinidog iechyd ynghylch cysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus ag ysbyty Grange. A buaswn hefyd yn annog yr awdurdod lleol i sicrhau ei fod yn defnyddio'r grant cynnal gwasanaethau bysiau, yn ogystal â'i grant cynnal refeniw ei hun, yn ddoeth er mwyn cynorthwyo pobl i ddod i apwyntiadau nad ydynt yn rhai brys. Rwyf hefyd yn falch o allu dweud y byddwn yn profi mathau arloesol o wasanaethau bws ymatebol integredig yn y Cymoedd, a bydd y treial yn canolbwyntio'n fawr ar gludiant cleifion mewn achosion nad ydynt yn rhai brys.

Weinidog, clywais eich ateb i gwestiwn Alun Davies yn awr, ac mae'n galonogol iawn. Un o'r pryderon mwyaf a fynegwyd gan y bobl sy'n byw yng nghymunedau’r Cymoedd yn fy rhanbarth yw darpariaeth neu amlder gwasanaethau bws yn eu hardaloedd. Gall gwasanaethau cludiant cymunedol hyblyg a hygyrch chwarae rhan bwysig yn helpu pobl i gyrraedd gwasanaethau allweddol, yn enwedig pan na fydd trafnidiaeth gyhoeddus yn diwallu eu hanghenion. Weinidog, pa gynllun sydd gan Lywodraeth Cymru i gynyddu cymorth trafnidiaeth ar gyfer gwasanaethau cludiant cymunedol, drwy'r grant cynnal gwasanaethau bysiau i awdurdodau lleol? Diolch.

Wel, mae Mohammad Asghar yn nodi pwynt hynod o bwysig am werth cludiant cymunedol, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig. Ac rydym yn glir iawn gydag awdurdodau lleol, pan fyddwn yn dosbarthu'r grant cynnal gwasanaethau bysiau, y dylid cadw a defnyddio rhywfaint o'r grant i gefnogi cludiant cymunedol. Bydd Mohammad Asghar hefyd yn ymwybodol o'r pecyn o ddiwygiadau y buom yn ymgynghori arnynt, a'r argymhellion ar gyfer deddfwriaeth, ac ochr yn ochr â hyn, yr amrywiol dreialon a fydd yn dechrau ledled Cymru i edrych ar drafnidiaeth ar alw. Ac yn fy marn i, gallai'r drafnidiaeth ar alw honno, yn gweithio ar y cyd â gwasanaethau cludiant cymunedol, gynnig atebion ledled Cymru nad ydynt wedi cael eu defnyddio hyd yma. Ond bydd angen y diwygiadau radical a amlinellwyd yn y Papur Gwyn.

Weinidog y Cabinet, onid yw'n wir na all rhywun siarad am gysylltiadau trafnidiaeth â Blaenau Gwent heb drafod cyswllt rheilffordd Glynebwy i Gasnewydd? Gwn fod yr Aelod dros Flaenau Gwent wedi diystyru hyn fel rhywbeth nad yw’n bwysig i'w etholwyr, ond rwy'n ei weld fel rhan hanfodol o gysylltedd cyffredinol y rhanbarth. A allai Gweinidog y Cabinet roi’r wybodaeth ddiweddaraf i ni felly ar unrhyw gynnydd sy'n cael ei wneud mewn perthynas â’r cyswllt hwn? Wedi'r cyfan, mae pobl Blaenau Gwent a'r ardal gyfagos wedi bod yn aros bron i 10 mlynedd i weld hyn yn cael ei roi ar waith.

A gaf fi ddiolch i'r Aelod am y cwestiwn, a dweud fy mod yn ymwybodol iawn o'r tensiwn sy'n bodoli mewn gwahanol gymunedau ynghylch cysylltiadau rheilffordd ar reilffordd Glynebwy? A dyna pam ein bod wedi ymrwymo i fwrw ymlaen â chynlluniau i gyflwyno pedwar trên yr awr cyn gynted ag y gallwn ar reilffordd Glynebwy. Ac mae'n rhywbeth y bûm yn gweithio'n agos iawn gyda'r Aelod lleol, Alun Davies, arno ers peth amser. Ond gallaf ddweud wrth yr Aelod heddiw ein bod wedi ymrwymo i gyflwyno gwasanaeth bob awr rhwng tref Glynebwy a Chasnewydd o 2021 ymlaen. Rwyf hefyd yn falch o ddweud y bydd trenau newydd sbon yn cael eu cyflwyno ar gyfer y gwasanaethau drwy Flaenau Gwent yn ystod 2022, a bydd hyn, yn amlwg, yn cynyddu capasiti a threnau ar lefel y platfform. Lywydd, bydd y trenau newydd sbon hyn yn darparu lle i lawer mwy o deithwyr, gyda chyfanswm capasiti o 425, o gymharu â 292 heddiw.