5. Pa asesiad mae'r Dirprwy Weinidog wedi ei wneud o gyflogau merched yn Ynys Môn? OAQ54073

Mae mynd i'r afael a'r hyn sy'n achosi'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau yn flaenoriaeth yn yr adolygiad cydraddoldeb rhywiol. Ymhlith y camau i ddileu rhwystrau y mae darparu cymorth gofal plant, creu cyfleoedd hyfforddi, mynd i'r afael â gwahaniaethu a helpu menywod i fynd i yrfaoedd nad ydynt yn rhai traddodiadol.

Diolch am yr ateb yna. Mae adroddiad diweddaraf Chwarae Teg ar gyflwr y genedl yn dangos mai yn Ynys Môn mae'r gap mwyaf rhwng cyflogau dynion a merched. Mae'r gap yn Ynys Môn yn 25.5 y cant, sydd yn syfrdanol o uchel, yn enwedig o glywed yn fanna bod hyn i fod yn flaenoriaeth gan y Llywodraeth. Dwi'n mynd i fod yn cadeirio cyfarfod arbennig yn Ynys Môn ym mis Medi, mewn cydweithrediad efo Chwarae Teg, yn edrych ar y mater yma. Ond beth yn union mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud mewn ardaloedd lle mae hyn yn amlwg yn dal i fod yn broblem barhaus? Ac onid ydy'r ffigur yna yn dangos bod y Llywodraeth yma wedi methu yn ei hymgais hyd yma i fynd i'r afael â'r broblem mewn ardaloedd, yn sicr, lle mae'r broblem ar ei mwyaf dwys?  

Diolch i'r Aelod am y cwestiwn. Rhwng 2011 a 2018, gostyngodd y bwlch cyflog rhwng y rhywiau yng Nghymru o 9.2 y cant i 7.3 y cant. Roedd bwlch cyflog rhwng y rhywiau yn y DU yn 9 y cant yn 2018. Yn amlwg, mae'n rhaid inni wthio hwnnw i lawr a mynd i'r afael â'r ardaloedd hynny, fel Ynys Môn, lle mae'r bwlch mwyaf. Yn wir, rwy'n credu bod argymhellion y Comisiwn Gwaith Teg ar fynd i'r afael â'r bwlch cyflog rhwng y rhywiau yn berthnasol iawn, ac rwy'n gobeithio y byddwch yn gallu cyfeirio at hynny yn eich cyfarfod. Edrychodd ar y bwlch cyflog rhwng y rhywiau ar draws yr holl awdurdodau lleol yng Nghymru, gan gynnwys Ynys Môn, a gwnaeth argymhellion ynghylch helpu i gau'r bwlch hwn.

Byddwn i'n dweud, o ran y cyfleoedd yr ydym ni'n eu cymryd, fod gennym ni'r gynllun treialu cyfrifon dysgu personol sy'n rhan o'r cynllun cyflogadwyedd a lansiwyd ym mis Medi, ac mae yna ardal dreialu yn y gogledd, yn cynnwys Ynys Môn, sy'n darparu cyrsiau galwedigaethol ac yn gwella cymwysterau sy'n gysylltiedig â sectorau allweddol. Bydd ar gael i fenywod o Ynys Môn a ledled Cymru. Ond, yn ystod 2017-18, dechreuodd 400 o fenywod sy'n byw ar Ynys Môn raglen brentisiaeth, o gymharu â 290 o ddynion. Mae mwy o fenywod yn cyflwyno eu hunain a hefyd yn manteisio ar y cynghorydd rhieni, gofal plant a chyflogaeth o ran mynediad at ofal plant a chymorth. Mae dros 1,500 o rieni wedi dechrau gweithio ers i'r rhaglen ddechrau ym mis Gorffennaf 2015, ac mae hynny'n cynnwys 124 o rieni o Ynys Môn. Felly, rwy'n gobeithio y byddaf i'n gallu rhoi gwybod i chi a gweithio gyda chi hefyd i sicrhau bod ein cynlluniau ar gyfer cydraddoldeb rhywiol yn mynd i'r afael â'r ardaloedd hynny lle ceir bylchau arbennig o annerbyniol o ran y bwlch cyflog rhwng y rhywiau, a'u bod yn eu cefnogi, ond eu bod hefyd yn ystyried sut y gallwn ni gefnogi menywod o ran eu cyflawniadau.

Yn olaf, fe ddywedaf i fy mod yn credu y bydd Chwarae Teg yn amlwg yn sôn am eu prosiect Cenedl Hyblyg, ac mae hwnnw wedi'i gefnogi dros y blynyddoedd, gan helpu menywod a chyflogwyr i ennill cymwysterau a symud ymlaen yn y farchnad lafur, mewn cyflogaeth a mynd i'r afael â gwahanu galwedigaethol.