Fe wnaf i ymdrin â'ch cwestiwn am lefel y niwed cyn i'r ddyletswydd gonestrwydd fod yn berthnasol cyn imi ymdrin â'r sylw am AGIC ac yna corff llais y dinesydd.

Er ein bod yn gosod trothwy, rydym ni'n siarad am fwy na dim ond ychydig o niwed cyn i'r ddyletswydd gonestrwydd fod yn berthnasol. Felly, rydym ni'n edrych mewn gwirionedd ar lefel gymharol isel ac yna ar ddeall sut y byddech chi'n disgrifio'r amrywiaeth honno o amgylchiadau ac yn darparu rhywfaint o arweiniad ar hynny. Dylai hynny gynnwys amrywiaeth o randdeiliaid, gan gynnwys, wrth gwrs, cynrychiolwyr cleifion a lleisiau cleifion hefyd. Yn sicr does dim awgrym y byddwn ni'n mynd i ystafell yn llawn cyfreithwyr a fydd yn ceisio amddiffyn y GIG rhag unrhyw fath o gŵyn ac i wneud yn siŵr bod y ddyletswydd gonestrwydd yn ddiystyr. Ni fyddai diben deddfu ar ei gyfer a siarad am 'fwy na'r niwed lleiaf' yn sbarduno'r ddyletswydd, pe baem ni wedyn yn penderfynu ein bod yn canfod ffordd o wyrdroi'r cyfan yn llwyr a sicrhau nad oedd yn effeithiol o gwbl. Ac rwy'n gobeithio, unwaith eto, pan ddeuwn ni at fanylion y craffu—ac rwy'n sylweddoli na fyddwch chi wedi darllen drwy'r Bil i gyd mor fanwl ag y byddech yn ei ddymuno a'r memorandwm esboniadol—efallai y byddwn ni'n mynd y tu hwnt i'r man cychwyn.

O ran AGIC, mae'n rhaid imi atgoffa unrhyw wleidydd Ceidwadol yn rheolaidd pan fyddant yn sôn am gyllid: ni allwch chi osgoi canlyniadau cyni. Rwy'n gwybod fod pobl yn griddfan ac yn cwyno amdano ar y seddi Ceidwadol yn y fan yma pan soniwn ni am gyni, ond mae gwir effaith y dewisiadau yr ydym ni wedi'u gwneud yn sicrhau—. [Torri ar draws.] Mae dewisiadau anhygoel o anodd ym mhob un gwasanaeth cyhoeddus o werth. Ac fel Gweinidog Iechyd, dydw i ddim yn gosod y gyllideb ar gyfer AGIC, oherwydd wrth gwrs byddai'n gwbl anghywir imi wneud hynny, oherwydd wedyn fe allech chi ddweud yn eithaf teg, 'rydych chi'n cymryd arian yn fwriadol gan Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru i'w hatal rhag gallu gwneud ei gwaith yn effeithiol.' Es ati yng nghylch diwethaf y gyllideb i symud arian o'r maes iechyd i'r gyllideb llywodraeth leol yn benodol ar gyfer AGIC, i sicrhau fod ganddi'r adnoddau priodol i wneud y gwaith y mae arnom ni eisiau iddi ei wneud. Felly, er bod gen i rywfaint o gydymdeimlad â rhai o'r pwyntiau a wnaethoch chi, nid oes gennyf unrhyw gydymdeimlad ag unrhyw siaradwr Ceidwadol sy'n cwyno am danariannu unrhyw wasanaeth cyhoeddus penodol.

Ac rwy'n meddwl bod cam-ddisgrifio swyddogaeth AGIC yn y sylwadau hefyd, ac rwy'n gobeithio, wrth graffu eto ar y Bil, bod dealltwriaeth gliriach o'r swyddogaethau a'r cyfrifoldebau sydd gan AGIC. Nid corff di-rym mohono—ddim o bell ffordd. Yn fy marn i, ar ôl inni ymdrin â'r pethau eraill yr ydym ni'n bwriadu eu gwneud o ran y ffordd y mae AGIC yn trefnu ac yn cyflawni ei swyddogaethau, byddwch yn gweld eto ein bod yn ceisio sicrhau ei bod hi wedi'i harfogi'n briodol i gyflawni'r swyddogaeth yr ydym ni eisiau iddi ei gwneud a thacluso'r ffordd y mae hi'n ymgymryd â'i gwaith. A bydd hynny'n cynnwys, wrth gwrs, lle'r corff hwnnw o fewn y Llywodraeth a'r tu allan iddi.

Trof, yn awr, at y corff fydd yn rhoi llais i'r dinesydd, y disgwyliaf y clywn ni fwy amdano heddiw, a dim ond i ymdrin â'r amlinelliad o'r hyn yr ydym ni'n ceisio'i wneud yn fwriadol, sef rhoi sail gadarnach i gorff llais y dinesydd ym mhob agwedd ar iechyd a gofal cymdeithasol. Mae'r fframwaith deddfwriaethol sylfaenol ar gyfer cynghorau iechyd cymuned yn golygu mai dim ond ym maes iechyd y gallan nhw weithredu. Wrth i ni fynd ati'n fwriadol i geisio integreiddio iechyd a gofal cymdeithasol, ni allwn ni gael corff newydd sy'n rhoi llais i ddinasyddion ac sy'n rhychwantu iechyd a gofal cymdeithasol heb newid y ddeddfwriaeth. Rydym ni'n mynd i ddisodli'r cynghorau iechyd cymuned gyda chorff newydd sy'n rhoi llais i'r dinesydd ym mhob agwedd ar faes iechyd a gofal cymdeithasol, ac ni fydd corff newydd yn cael ei sefydlu i roi llais i ddinasyddion oni bai a nes ei fod yn barod i wneud hynny, ac ar yr adeg honno bydd y cynghorau'n diflannu ac yn cael eu disodli. Nid ydym ni'n mynd i gael bwlch o flynyddoedd lawer heb ddim corff llais y dinesydd yn bodoli ym maes iechyd.

Ac, wrth i ni symud ymlaen gyda'r corff hwnnw, mae'n bwysig cydnabod y sefyllfa y mae'r cynghorau iechyd cymunedol ynddi erbyn hyn. Mae llawer o sylwadau wedi'u gwneud am golli annibyniaeth, ond mewn gwirionedd, os edrychwch chi ar annibyniaeth nawr, un o'r problemau sydd gennym ni yw bod cynghorau iechyd cymuned yn cael eu cynnal gan Fwrdd Iechyd Addysgu Powys. Maen nhw'n cael eu cynnal gan un o sefydliadau'r GIG. Ni allan nhw gyflogi pobl yn uniongyrchol eu hunain; maen nhw'n dechnegol yn gyflogeion Bwrdd Iechyd Addysgu Powys ac mae hynny'n achosi problemau sylweddol. Ni allan nhw gael eu contractau eu hunain yn eu henw eu hunain, oherwydd eu trefniadau. Os na fyddwn yn eu tynnu allan ac yn eu creu yn gorff ar wahân, fel y mae'r Bil hwn yn bwriadu ei wneud, ni fyddwn yn gallu datrys y mater hwnnw. Ac yn yr un modd, rwyf i, yn rhinwedd fy swydd yn Weinidog, yn penodi hanner yr Aelodau i gynghorau iechyd cymuned ar hyn o bryd. Rwy'n penodi hanner ohonyn nhw'n uniongyrchol. Nid yw hynny ynddo'i hun yn gwneud synnwyr. Rydym ni'n awyddus i gael sefydliad priodol, lle bydd proses benodiadau cyhoeddus ar gyfer y bwrdd, ac yna byddant yn penderfynu pwy fyddant yn eu cyflogi a sut y byddant yn eu sefydlu eu hunain ar sail leol a rhanbarthol. Bydd y broses honno'n cael ei goruchwylio'n briodol gan y comisiynydd penodiadau cyhoeddus, yn union fel y mae gennym ni benodiadau ar gyfer cadeiryddion bwrdd y cynghorau iechyd cymuned nawr. Nid rhywun nad wyf i erioed wedi cyfarfod ag ef erioed yn fy mywyd o'r blaen, ond rhywun sydd wedi dod i'r amlwg fel y person a ddaeth i'r brig yn y broses recriwtio honno. Dyna'r hyn rydym ni'n disgwyl ei weld yn y dyfodol ar gyfer y corff newydd fydd yn llais i'r dinesydd.

Ac o ran ein gallu i wneud yn siwr na fydd colli dylanwad ar lawr gwlad chwaith, byddwn yn cynnal sgwrs fwriadol ynghylch sut i sicrhau nad ydym ni'n colli'r hyn y mae'r cynghorau iechyd cymuned yn ei wneud ar hyn o bryd a'r gwerth a roddir arnynt, yn enwedig ym maes eiriolaeth ac o ran cwynion, ond o ran deall sut y bydd eu swyddogaeth yn cael ei hehangu ar draws meysydd ein sector iechyd a gofal cymdeithasol. Felly, fydd dim colli staff, colli adnoddau; bydd mwy o adnoddau i'r corff newydd ac, mewn gwirionedd, mae'r corff newydd yn cymharu'n dda iawn â chyrff eraill ledled y DU o ran cyllid y pen.

Ac os yw pobl yn ymwneud yn agored â'r hyn yr ydym ni'n ceisio'i wneud, credaf y byddant yn gweld bod gonestrwydd pan fyddaf yn amlinellu bwriad y polisi ynghylch yr hyn yr ydym ni'n ceisio ei wneud i ddatrys y problemau sydd gennym ni ar hyn o bryd, a rhaid i hynny olygu diwygio, oherwydd ni ddadleuodd neb o ddifrif ym mhroses y Papur Gwyrdd na'r Papur Gwyn mai dim newid oedd yr ateb. Ac rwy'n gobeithio y bydd Aelodau, pan fyddwn yn craffu, ychydig yn fwy tawel eu meddwl ynghylch y pryderon yr wyf yn cydnabod sydd gan bobl yn gyffredinol am y corff newydd fydd yn llais i'r dinesydd.