Part of the debate – Senedd Cymru am 4:11 pm ar 18 Mehefin 2019.
Diolch, Cadeirydd dros dro. Beth bynnag, rwy'n falch iawn ac rwy'n croesawu gweld cyflwyno'r Bil hwn. Rwy'n hoffi'r syniad o roi'r pwyslais ar ansawdd a gonestrwydd, ac ehangu'r diffiniadau y bydd corff llais y dinesydd i Gymru gyfan yn gallu gweithio o'u mewn. Rwyf eisiau ei gwneud hi'n glir iawn hefyd fod y cynghorau iechyd cymuned wedi gwneud gwaith rhyfeddol, ac maen nhw wedi gwneud hynny hyd eithaf eu gallu yn y rhan fwyaf o achosion, ac rwyf fi, o'm rhan fy hun, wedi gwerthfawrogi eu gwaith a'u cyngor a'u harweiniad yn y gorffennol. Dim ond eisiau dweud hynny ar goedd oeddwn i, oherwydd rwy'n siŵr bod eraill yn teimlo'r un fath.
Credaf ei bod hi'n briodol ein bod yn edrych ar gynllunio rhagweithiol a gwasanaethau diogel, effeithiol sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn wrth gamu i'r dyfodol, ond credaf mai'r hyn sy'n angenrheidiol mewn gwirionedd, ac mae'n cael ei gyflawni yma, yw cydgysylltu gwasanaethau iechyd a gofal cymdeithasol, ac yn sail i'r strwythur hwnnw—yn ogystal â bod yn genedlaethol, mae ar lefel ranbarthol a lleol. Oherwydd un o'r gwendidau a nodwyd ac y soniwyd amdano yma heddiw eisoes yw'r gwendid hwnnw yn y sector gofal cymdeithasol, lle mae'n amlwg na allai cynghorau iechyd cymuned ymweld.
Yr hyn rwy'n gobeithio bydd yn deillio o hyn yw creu ffin eglur rhwng pwy yw'r arolygiaeth a phwy yw'r corff sy'n monitro rhywfaint o gynnydd, ac rwy'n siŵr y daw'r manylion yn glir wrth inni edrych yn fanylach ar y cynigion hyn. Rwy'n credu mai'r broblem sydd gennym ni ar hyn o bryd, os ydym yn dychwelyd at onestrwydd—yn aml iawn, mae ymgyfreitha'n rhwystro gonestrwydd ar hyn o bryd, ac mae hynny'n eithaf amlwg. Ni all hynny fod yn beth da ym mhob achos, felly rwy'n gobeithio, rywsut, y gallwn ni symud ymlaen i ymateb, efallai, llai gochelgar, oherwydd y bygythiad o ymgyfreitha a phenderfyniad agored a chlir yn y modd yr wyf newydd ei ddisgrifio—y cawn ni welliant effeithiol, diogel sy'n canolbwyntio ar yr unigolyn mewn gwasanaethau. Oherwydd nid oes amheuaeth—ac rwy'n ddigon hen i gofio—y byddai gennych chi ychydig mwy o onestrwydd gan nad oedd gennych chi'r bygythiad eithaf o ymgyfreitha—. Credaf os gallwn ni ddychwelyd at hynny, y gallem ni wneud rhywfaint o gynnydd, efallai, mewn rhai achosion, ychydig yn gynt, ac mae hynny'n wir am y maes gofal cymdeithasol nawr, sy'n ehangu, a'r sectorau iechyd. Felly, edrychaf ymlaen, fel llawer o rai eraill yma, i weld hynt y gwaith hwn, ac, os mai dyna'r sefyllfa, y gwelliannau—os oes eu hangen—yn y trafodaethau hynny a gawn ni, nid dim ond ni yn y fan yma ymhlith ein gilydd, ond gyda'r bobl hynny yr ydym ni'n gobeithio y bydd y gwelliannau hyn yn gwneud gwahaniaeth iddynt.