Part of the debate – Senedd Cymru am 3:57 pm ar 25 Mehefin 2019.
Rydych chi'n dweud yn eich datganiad, Gweinidog, yn y fersiwn ysgrifenedig o leiaf, eich bod wedi ymrwymo i fynd ymhellach hyd yn oed, o ran sicrhau dim allyriadau o gwbl a hynny erbyn 2050 fan bellaf. Eto i gyd, roeddech chi'n dweud wrth ateb Llyr Gruffydd fod hynny wedi cael ei israddio'n uchelgais, a'n bod ni'n deddfu ar gyfer toriad o 95 y cant yn unig, nid ar gyfer sero net. Ym mha ystyr, felly, ydych chi wedi ymrwymo i sero net yn lle'r gostyngiad o 95 y cant? A wnewch chi hefyd —? Gwn nad oeddech chi'n gallu gwneud hynny'r wythnos diwethaf ac, os na allwch chi nawr, a fyddech o bosib yn gallu rhoi amserlen i mi o ran pryd y gallwch wneud hyn—beth yw eich polisi chi o ran gwrthbwyso rhyngwladol? A fydd hyn yn cael ei ganiatáu ac, os felly, a fydd terfyn yn cael ei osod arno?
Credaf fod eich datganiad heddiw yn amserol iawn, ar ôl y bleidlais yn Nhŷ'r Cyffredin—neu dim pleidlais yn Nhŷ'r Cyffredin neithiwr; aeth drwodd heb bleidlais hyd yn oed—i newid y gostyngiad o 80 y cant hyd at y swm llawer uwch hwn. Tybed beth fydd cost hynny. Mae gennym o leiaf amcangyfrifon lled-swyddogol o £50 biliwn neu £70 biliwn y flwyddyn, ac rwy'n credu ei bod yn llawer mwy synhwyrol canolbwyntio ar y gost flynyddol na'i hychwanegu dros gyfnod anhysbys i gael rhifau brawychus o £1 triliwn a throsodd. Ond, os yw hyn yn £50 biliwn neu £70 biliwn y flwyddyn, yna rwy'n croesawu'r broses hon o bennu cyllidebau carbon, o edrych ar oblygiadau hyn, oherwydd credaf ei bod yn hawdd iawn i wleidyddion wneud ymrwymiadau mawr am amser maith yn y dyfodol i lunio etifeddiaeth i Theresa May neu beth bynnag fo'r cymhellion eraill. Ond dim ond pan wneir y gwaith o edrych ar beth yw goblygiadau hyn, beth yw'r costau, pa gyfaddawdu fydd, yr ydych chi, mewn gwirionedd, yn ymwneud â pholisi gwirioneddol. Ac rwy'n credu, gyda gostyngiad o 40 y cant mewn allyriadau carbon deuocsid ledled y DU ers 1990, roeddem ni'n arwain y byd ac yn cymryd camau gwirioneddol sylweddol yn y maes hwn. Rwy'n gofidio, drwy wthio hynny o 80 y cael datgysylltiad eto rhwng uchelgais a'r diriaethol, neu'r hyn y byddai ein hetholwyr ni'n barod i'w dderbyn yn y maes hwn, o gofio'r cyfaddawdu dan sylw.
Roeddech chi'n sôn bod angen glo ym Mhort Talbot i wneud dur. Sut, felly, fyddwn ni'n datgarboneiddio'r broses honno wrth gadw'r diwydiant? Beth yw'r bwriad o ran boeleri nwy? Er mwyn dod yn agos ati, mae'n rhaid ichi gael gwared ar foeleri nwy pawb. A ydych chi'n bwriadu eu disodli nhw gyda rhai trydan—sy'n costio deirgwaith yn fwy ar hyn o bryd—neu a fyddech chi'n cael hydrogen yn lle hynny, ac, os felly, sut ar y ddaear y bydd rhywun yn cyrraedd sefyllfa lle mae rhywun yn torri'r cyflenwad nwy ac yn rhoi hydrogen rhyw dro yn ei le? Sut ydych chi am gyd-drefnu boeleri pobl ar gyfer hynny?
Ac a gaf i ofyn ichi, yn olaf, egluro ychydig ymhellach y pwynt hwn am gynhyrchu trydan? Beth yw eich rhagdybiaeth chi o ran yr hyn sy'n mynd i ddigwydd gydag Aberddawan B sydd mor enfawr ei oblygiadau yn y maes hwn, ac a ydych chi'n dweud hynny fel polisi gan Lywodraeth Cymru yr hoffech chi weld mwy o bwyslais ar hunan ddigonolrwydd a llai o allforio trydan i Loegr? Beth sydd o'i le ar allforio ynni i Loegr? A yw hynny'n beth drwg? Os felly, beth ydych chi'n bwriadu ei wneud yn ei gylch?