Rwy'n diolch i'r Dirprwy Weinidog am y datganiad, ac rwyf i hefyd am gadarnhau'r gred, eich bod yn llygad eich lle, fod consensws trawsbleidiol cryf ymysg aelodau'r Siambr hon fod gan bob un ohonom ni gyfrifoldeb ar y cyd i sicrhau bod y gofal y mae plant yn ei gael o'r ansawdd gorau. Er hynny, yn eich dwylo chi y mae'r awenau o ran pwerau, ac felly roeddwn i'n darllen eich datganiad gyda chryn ddiddordeb. Mae angen mesurau ar frys, gan fod Cymru wedi gweld cynnydd o 34 y cant yn nifer y plant sy'n derbyn gofal dros y 15 mlynedd diwethaf. Yn 2017, cafodd 23 o gynlluniau gofal a chymorth eu rhoi ar waith gan y gwasanaethau i blant bob dydd. Ar gyfartaledd, roedd plentyn neu unigolyn ifanc yn cael ei dderbyn i'r system gofal yng Nghymru bob pedair awr. Felly, fel y cytunwch, rwy'n siŵr, mae'n frawychus bod nifer y plant sy'n derbyn gofal yng Nghymru wedi cyrraedd cyfradd o 109 fesul 10,000 o'r boblogaeth, gan syrthio y tu ôl i wledydd eraill y DU.

Felly, cwestiwn rhif 1. Lleolir dau ddeg a phump y cant o blant y tu allan i'w sir, a 5 y cant y tu allan i Gymru. Nawr, rydych chi wedi dweud eich bod eisiau edrych i weld a oes modd lleoli cyfran o'r rhain yn nes i'w cynefin. Felly, gan hynny, a wnewch chi egluro pa gamau yr ydych yn eu cymryd i gyflawni hyn, ac a wnewch chi osod nod a therfyn amser, inni gael gweld gostyngiad yn y niferoedd?

Cwestiwn 2. Rydych wedi ymrwymo i weithio gydag awdurdodau lleol i ddatblygu disgwyliadau o ran lleihad, wedi cael eu teilwra i'w poblogaethau a'u demograffeg nhw. Er hynny, dim ond 16 o awdurdodau o'r 22 sydd wedi gosod nodau i leihau'r niferodd yn eu poblogaeth nhw sy'n derbyn gofal. Felly, mae'n debyg mai'r cwestiwn yw: pam felly, a phryd y dylem ni ddisgwyl gweld nodau'n cael eu gosod ar gyfer y chwe awdurdod lleol arall? Fel y cytunwch, rwy'n gobeithio, mae angen inni weld pob cyngor yn gweithio tuag at leihad, ac os nad oes nod, tybed pa mor llwyddiannus fydd y cynlluniau ar gyfer disgwyliadau o ran lleihad.

A'm cwestiwn olaf i, Dirprwy Weinidog. Gwyddom fod awdurdodau lleol yn allweddol i fynd i'r afael â'r argyfwng o ran plant sy'n derbyn gofal yma yng Nghymru. Mae adrannau gwasanaethau cymdeithasol dan bwysau ariannol enfawr. Er enghraifft, yr wythnos diwethaf, adroddwyd bod adran gwasanaethau plant Cyngor Ynys Môn wedi gorwario ei chyllideb 2018-19 gan £1,830,000, yn bennaf oherwydd cynnydd sydyn yn nifer y plant sy'n cael eu derbyn i ofal, a lleoliadau costus y tu allan i'r sir ar ben hynny. Felly, a wnewch chi ymrwymo i ddarparu cymorth ariannol ychwanegol i'n hawdurdodau lleol ni, sy'n dweud mai materion cyllid yw'r rhwystr i leihad yn nifer y plant sy'n derbyn gofal? Ac a wnewch chi egluro faint o blant eto yr ydych yn disgwyl iddyn nhw ddod o dan gylch gwaith system gofal sydd mewn trafferthion eisoes? A hefyd, ar adeg yr ydym yn gweld y fath argyfwng o ran plant sy'n derbyn gofal, a llawer o bwysau ar ein hadrannau gofal cymdeithasol, a oes gwir achos dros ddileu'r amddiffyniad o gosb resymol?