Part of the debate – Senedd Cymru am 4:07 pm ar 2 Gorffennaf 2019.
Diolch yn fawr iawn i David Melding am ei gyfraniad, a hoffwn i ddiolch eto am yr holl waith y mae bob amser wedi'i wneud ar hyd y blynyddoedd ac y mae'n ei wneud nawr ar grŵp cynghori'r Gweinidog. Felly, diolch yn fawr iawn am hynny.
Rwy'n credu ei fod yn hollol gywir i ddweud bod y canlyniadau'n dda pan fyddant yn cael y gofal yn gywir, pan fyddwn wedi archwilio pob posibilrwydd o ran y plant yn aros gartref, ac yna rydym eisiau rhoi'r gofal gorau posibl iddyn nhw. Ac os byddwn ni'n cael hyn yn gywir, gwyddom y bydd y canlyniadau'n dda, a gwyddom fod angen inni gynnwys pethau ychwanegol i wneud yn siŵr bod hynny'n digwydd. Ond nid oes gennyf unrhyw amheuaeth o gwbl ei fod yn iawn ynglŷn â hynny.
Mae'r ffaith bod y nifer wedi dyblu dros 20 mlynedd, rwy'n credu, unwaith eto, mae hynny'n rhywbeth sy'n peri pryder, oherwydd ni chredaf ein bod ni'n deall yn iawn pam ei fod wedi dyblu dros 20 mlynedd. Fel y dywedwyd yma heddiw, yn yr holl gyfraniadau da iawn sydd wedi bod, mae'n gwbl amhosibl dweud, 'Dyma'r rheswm pam mae hynny wedi digwydd.' Felly, credaf fod hynny'n rhywbeth y mae angen inni edrych arno'n ofalus iawn.
Rwy'n credu ei fod ef yn iawn i ddweud bod angen mwy o gymorth arnom gyda sgiliau rhianta, a chredaf fod hynny'n rhywbeth yr ydym ni'n rhoi sylw manwl iddo wrth ystyried dileu'r amddiffyniad o gosb resymol. Mae hynny'n rhywbeth yr ydym ni'n ei ystyried ac yn rhoi sylw iddo ledled Cymru gyfan i weld lle mae bylchau o ran helpu gyda sgiliau rhianta. Ond credaf mai un o'r datblygiadau da, y gwn fod David Melding wedi bod ynghlwm wrtho, yw datblygu'r rhaglen fyfyrio. Deallaf fod prosiect myfyrio ym mhob rhanbarth yng Nghymru erbyn hyn, sydd ar gyfer gwraig y cafodd hi un plentyn wedi'i gymryd i ofal, ond bellach mae ganddi'r cyfle i gael help ac i fyfyrio, ac yn dilyn hynny, gymryd y plentyn i ofal. Rwy'n credu bod hynny'n ddatblygiad da iawn. Mae'r diffyg cysondeb mewn gwahanol awdurdodau lleol a pham mae gwahaniaethau rhyngddynt, unwaith eto, yn rhywbeth y dylid ei ystyried.
Yn olaf, mae'r mater hwn am wleidyddion—ie, credaf ei fod yn gyfrifoldeb arnom ni fel gwleidyddion. Mae arweinwyr gwleidyddol mewn awdurdodau lleol yn cael eu hystyried yn rhieni corfforaethol, a gwn fod un o fy rhagflaenwyr yn y swydd hon, Gwenda Thomas, yn sicr wedi cael enw da i'w ddilyn—. Soniwyd wrthyf, pan es i un awdurdod lleol, fod Gwenda Thomas wedi dweud, pan aeth hi i mewn i'r awdurdod lleol hwnnw, ei bod yn disgwyl i'r swyddogion wybod enw pob plentyn a oedd yn derbyn gofal yn yr awdurdod hwnnw. Ac rwy'n credu bod gennym ni swyddogaeth fel gwleidyddion, a gwn fod David Melding wedi dweud yn aml efallai mai ni yw'r neiniau a theidiau, y neiniau a'r teidiau corfforaethol y plant yr ydym ni'n gofalu amdanynt. Ac rwy'n credu bod angen inni gael yr ymwybyddiaeth a'r cyfrifoldeb hwn fel gwleidyddion mai ein plant ni yw'r plant hyn yng Nghymru. A dyna pam y credaf ei bod mor ganmoladwy, mewn gwirionedd, fod y Prif Weinidog wedi rhoi hyn ar frig ei agenda, sy'n golygu bod y gwaith y mae David Melding yn ei wneud, ac mae'r gwaith yr wyf i'n ei wneud yn hanfodol bwysig. Felly, diolch am y sylwadau hynny, a byddwn yn parhau i weithio gyda'n gilydd.