7. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am ddarparu gwasanaethau i fynd i'r afael â chaethiwed i gamblo yng Nghymru? OAQ54152

Diolch. Mae Llywodraeth Cymru wedi bod yn gweithio ar draws y portffolios i nodi camau y gellir eu cymryd i leihau nifer yr achosion o gamblo cymhellol a'r effaith y mae'n ei chael ar iechyd ac ar ein cymdeithas ehangach. Rydym yn parhau i gynnal trafodaethau i benderfynu sut y gellir defnyddio gwasanaethau presennol i gefnogi pobl sy'n gaeth i gamblo.

Weinidog, diolch i chi am yr ateb hwnnw. Down yn fwyfwy ymwybodol ar draws y DU gyfan a thu hwnt o'r epidemig o gaethiwed i gamblo sy'n dod i'r amlwg, yn rhannol o ganlyniad i'r cynnydd enfawr mewn gamblo ar-lein. Ac roedd yn galonogol sylwi o leiaf fod 14 clinig yn cael eu sefydlu yn GIG Lloegr gyda'r bwriad o ddarparu cyngor ar gaethiwed, ond yr hyn sy'n amlwg, wrth gwrs, yw ei fod yn cael ei ariannu'n rhannol, yn ôl yr hyn a ddeallaf, gan gyfraniadau gwirfoddol eithaf tila o'r diwydiant gamblo ei hun drwy'r Comisiwn Hapchwarae. Roeddwn yn meddwl tybed pa gamau sydd wedi'u cymryd neu y gallai Llywodraeth Cymru eu cymryd i sicrhau bod arian priodol yn dod o'r cronfeydd a godir yng Nghymru ar gyfer cefnogi'r rhai sy'n gaeth i gamblo, ac a oes gennych unrhyw gynlluniau i gyfarfod, neu i gysylltu â'r Comisiwn Hapchwarae er mwyn sicrhau bod yr un gefnogaeth a darpariaeth ar gael yng Nghymru yn y maes mawr ei angen hwn o gymorth i rai sy'n gaeth i gamblo.

Ie, rwy'n ymwybodol o'r cyhoeddiadau sydd wedi'u gwneud ar y ddarpariaeth arbenigol. Rydym eisoes yn cyfeirio rhai pobl at ddarpariaeth arbenigol ar draws y ffin mewn gwirionedd. Rwy'n cytuno â'r pwynt cyffredinol y mae'r Aelod yn ei wneud ac nid wyf yn credu y bydd ardoll wirfoddol yn debygol o gyflawni'r math o ymddygiad cyfrifol y dymunwn ei weld, na'r adnoddau yn wir. Nid pobl yn ein plaid ni yn unig sy'n credu hynny; fe gofiwch i'r Gweinidog ar y pryd, Tracey Crouch, ymddiswyddo ar bwynt o egwyddor am nad oedd y Llywodraeth yn bwriadu bwrw ymlaen â mesurau ar beiriannau betio ods sefydlog. Gwnaethant hynny wedyn, ac unwaith eto, roedd hwnnw'n waith ar draws y pleidiau, gyda Carolyn Harris o fy mhlaid fy hun ac eraill yn gwneud y gwaith. Felly, ceir cydnabyddiaeth ehangach mewn mwy nag un rhan o'r DU ac mewn mwy nag un blaid fod hon yn her wirioneddol ar draws y gymdeithas.

Mae gwaith yn mynd rhagddo rhwng y gwahanol adrannau iechyd. Mae'r prif swyddog meddygol yn parhau i arwain gwaith ar hyn, yn dilyn ei adroddiad y llynedd. Ceir ymgysylltu rheolaidd rhyngddo ef a GambleAware a'r Comisiwn Hapchwarae. Credaf y byddai o gymorth i'r Aelodau hynny—a gwn eu bod mewn mwy nag un blaid—sydd â diddordeb mewn cael y wybodaeth ddiweddaraf, pe bawn yn trefnu i'r prif swyddog meddygol roi'r diweddaraf am y gwaith a wnaethpwyd eisoes a sut beth yw hwnnw, a chael adroddiad pellach wedyn ar unrhyw gynnydd pellach a allai gael ei wneud ar fater ardoll orfodol, oherwydd heb ardoll orfodol, fy marn bersonol i yw na welwn y math o newid ymddygiadol gan y bobl sy'n darparu cyfleoedd ac amgylcheddau gamblo, a'r adnoddau a ddylai ddod i ymdopi â'r niwed go iawn a achosir.FootnoteLink  

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)

Rwy'n croesawu'r camau a gymerwyd hyd yma ond wrth gwrs, gallwn bob amser wneud mwy, a buaswn yn bendant eisiau gweld mwy o'r buddsoddiad gan y diwydiant gamblo, drwy'r Comisiwn Hapchwarae, yn dod i Gymru er mwyn datblygu ein gwasanaethau a'n canolfannau triniaeth i rai sy'n gaeth i gamblo. Cynhaliais y gynhadledd flynyddol gyda Beat the Odds yr wythnos diwethaf ar gamblo cymhellol, ac roedd yn canolbwyntio'n fawr ar bobl ifanc a phlant yn y fforwm arbennig hwnnw eleni. A gaf fi ofyn pa wasanaethau penodol a allai fod ar gael i blant a phobl ifanc sy'n gamblo yn awr drwy'r system hapchwarae ar-lein mewn gemau fel Star Wars a FIFA, lle mae ganddynt fath o flychau dolen sy'n rhoi ods ofnadwy iawn, ac maent yn arwain mewn gwirionedd at rai plant ifanc yn gamblo miloedd ar filoedd ac yn colli miloedd lawer o bunnoedd o incwm eu teulu? Rwy'n meddwl ei bod yn nodwedd gynyddol o'r tirlun gamblo. Mae'n rhywbeth y mae Disney hyd yn oed yn dechrau ei wneud. Mae hynny'n annerbyniol. Mae angen inni fynd i'r afael â'r materion hyn. A gaf fi ofyn a fydd gwasanaethau wedi'u teilwra ar gyfer plant a phobl ifanc yn rhan o'r gwasanaethau sy'n cael eu paratoi a'u datblygu gan Lywodraeth Cymru ac os felly, sut y gellir rhoi gwybod bod y rheini ar gael a rhoi gwybod am beryglon gamblo i bobl ifanc yn ein cymdeithas?

Mewn gwirionedd, mae'r clinigau newydd yn canolbwyntio'n benodol ar blant a phobl ifanc, ond mae'r her yn mynd yn ôl at bwynt Mick Antoniw ynglŷn â'r gallu go iawn i wneud hynny, gan mai'r union reswm pam y caiff gemau eu gwneud yn rhai ariannol yn y ffordd hon yw yn union hynny: mae'n ffordd o greu incwm. A rhan o'r hyn a godais gyda fy nghyd-Aelod, Julie James, yn ei rôl flaenorol oedd ein bod yn ysgrifennu ar y cyd at y Comisiwn Hapchwarae ynglŷn â'r modd y mae'r gallu i gamblo a hysbysebion sy'n hyrwyddo gamblo yn gysylltiedig â gweithgareddau a gaiff eu targedu'n fwriadol at blant a phobl ifanc, nid yn unig ym myd gamblo ar-lein ond mewn gweithgareddau prif ffrwd fel chwaraeon hefyd. Mae nifer y timau pêl-droed, er enghraifft, sydd â noddwr gamblo proffil uchel a'r hysbysebion sy'n digwydd ymhell cyn y trothwy gwylio yn broblem wirioneddol yn fy marn i. Maent yn cyfrannu at y broblem ac nid ydynt yn ein helpu i fynd i'r afael â hyn, ac rwy'n falch o weld bod rhywfaint o gytundeb ar draws y pleidiau ar hyn oherwydd nid ydym lle mae angen i ni fod ar hyn o bryd yn fy marn i.