5. A wnaiff y Gweinidog ddatganiad am y camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i wella gwasanaethau iechyd cymunedol? OAQ54184

Gwnaf. Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi 'Cymru Iachach', sy'n nodi ein gweledigaeth a'n cynllun gweithredu ar gyfer gwasanaethau iechyd a lles di-dor, cynaliadwy a hygyrch yn ein cymunedau.

Wel, diolch i chi am yr ateb hwnnw, Weinidog, ac rwy'n gwerthfawrogi ac yn cymeradwyo'r camau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i helpu pobl i ddychwelyd i'w cartrefi ac yn ôl i'w cymunedau, oherwydd mae pawb ohonom yn gwybod y gallwch wella yn eich cartref os ydych yn teimlo'n fwy cyfforddus, ond mae'n rhaid i chi fod yn ddiogel ac mae'n rhaid i chi gael cymorth. Ac i wneud hynny, mae angen sawl peth. Rydych eisoes wedi sôn am fferyllfeydd cymunedol fel enghraifft o wasanaethau gofal iechyd cymunedol, ond mae llawer o rai eraill, ac mae darparu adnoddau ar gyfer hynny yn un o'r materion sy'n codi. Mae angen inni sicrhau bod gan y gwasanaethau hynny ddigon o adnoddau fel y gallant gael cymorth pan fydd pobl yn dychwelyd adref.

Nawr, ar sawl achlysur rwyf wedi cael sefyllfaoedd lle mae nyrsys ardal a nyrsys cymunedol yn ei chael yn anodd wynebu peth o'r llwyth gwaith sydd ganddynt, ac mae hynny'n ychwanegol, efallai, at bractisau a phractisau meddygon teulu'n uno ac yn wynebu anawsterau. Nawr, mae croeso i chi ddod i gwm Afan i weld rhai o'r heriau y maent yn eu hwynebu yn y gymuned honno, mewn gwasanaethau meddygon teulu ac mewn gwasanaethau cymunedol, ond beth y bwriadwch ei wneud i sicrhau adnoddau ar gyfer y gwasanaethau hynny pan fydd heriau gyda gwasanaethau meddyg teulu hefyd, fel nad oes gennym un rhan o'r gwasanaeth yn methu a rhan arall yn ceisio dal i fyny ac yn darparu'r hyn na ddylai fod yn ei ddarparu?

Mae hynny'n rhan ganolog o'n dull gweithredu ar y cyd yn 'Cymru Iachach', ar draws iechyd a gofal cymdeithasol. Ac os edrychwch ar brosiectau'r gronfa trawsnewid yn Aberafan ac yn ehangach, nid yn unig yn sir Castell-nedd Port Talbot, ond ar draws Abertawe a Chastell-nedd Port Talbot hefyd, fe welwch Ein Cynllun Cymdogaeth, sy'n ymwneud ag adeiladu ar asedau cymunedol, gan ddeall beth sydd eisoes ar gael i gynorthwyo pobl i wneud dewisiadau gwahanol. Nid ymwneud â'r gwasanaeth iechyd yn unig y mae hynny; mae'n ymwneud â'r holl asedau gwahanol mewn cymdogaeth. Caiff ei arwain o fewn ardal Castell-nedd Port Talbot o'r bwrdd iechyd a bwrdd y bartneriaeth ranbarthol. Ond hefyd, mae pob un o'r saith clwstwr gofal sylfaenol yn gweithio gyda'i gilydd ar ddull system gyfan. Felly mae'n golygu edrych yn gadarnhaol ar sut y maent yn deall beth y gallent ac y dylent ei wneud yn wahanol—nid meddygon teulu'n unig, nid y tîm amlddisgyblaethol wedi'i grwpio o amgylch pob un o'r practisau yn unig, ond y gwasanaethau cymunedol eraill sy'n bodoli.

Ar y pwynt cyffredinol, gan ein bod yn mynd i edrych drwy gynnydd o fewn y gronfa drawsnewid, buaswn yn hapus i ystyried ymweld ag un o'r clystyrau hynny yn eich ardal i weld y gwaith y maent yn ei wneud ar lawr gwlad.

Roedd gennyf ddiddordeb mawr yn yr hyn a oedd gennych i'w ddweud am asedau cymunedol, Weinidog. Mae eich cynllun gweithredu ar ddementia ar gyfer 2018-22 yn nodi y bydd Llywodraeth Cymru yn cael awdurdodau lleol a byrddau iechyd i weithio gyda chymunedau lleol a'r cyrff trydydd sector ynddynt i'w hannog i wneud gwasanaethau'n hygyrch i bobl â dementia, yn ogystal â'u teuluoedd a'u gofalwyr. A allwch gadarnhau bod byrddau iechyd a chynghorau'n gwneud hynny yn fy rhanbarth i, a sut y mae gwasanaethau, ar y cam hwn, yn edrych yn wahanol i deuluoedd yr effeithir arnynt gan ddementia?

Wel, rydym wedi cael sgyrsiau rheolaidd, a byddaf yn adrodd yn ôl ar weithrediad y strategaeth ddementia. Roeddwn yn y grŵp trawsbleidiol diweddar hefyd, ac mae fy swyddogion yn mynychu hwnnw hefyd, er mwyn gallu nodi'r hyn sy'n gweithio. Felly, bydd y buddsoddiad hwnnw'n digwydd dros amser, a bydd fframwaith newydd yn cael ei gyflwyno ar weithwyr proffesiynol perthynol i ofal iechyd, gan mai un o rannau mawr y cynllun yw rôl gweithwyr proffesiynol perthynol i ofal iechyd yn y gwaith o ddarparu gwasanaethau a chysylltu pobl â'i gilydd. Felly, credaf y byddwch yn gweld cynnydd yn cael ei wneud ym mhob rhan o'r wlad, nid yn ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe yn unig, ynghyd â'i bartneriaid awdurdod lleol. Ac wrth gwrs, mae gennym grŵp sicrwydd sy'n cynnwys pobl sy'n byw gyda dementia eu hunain, i gadarnhau a yw'r gwasanaethau hynny'n cael eu darparu fesul cam ac a ydynt yn gweld y gwahaniaeth hwnnw ar lawr gwlad.

John Griffiths.

Nid oes gennyf gwestiwn atodol ar hyn, Lywydd.

Ocê. Mae cwestiwn 6, [OAQ54146], wedi'i dynnu yn ôl. Cwestiwn 7, Mick Antoniw.