Diolch, Ddirprwy Lywydd. Hoffwn ddiolch i Helen Mary Jones am gyflwyno'r cynnig hwn am Fil ar reoli'r gwasanaeth iechyd. Gallaf eich sicrhau y byddai'r Ceidwadwyr Cymreig nid yn unig yn cefnogi eich cynigion, ond yn ceisio cryfhau a chynyddu rhai o ddarpariaethau'r Bil arfaethedig, oherwydd mae'n cyd-fynd yn agos â chynllun iechyd pum pwynt a gyhoeddwyd gennym ym mis Mawrth. Mae tri o'r pwyntiau a drafodwyd gennym wedi'u cynnwys yn rhannol yn eich Bil, a hoffem eu datblygu ymhellach.

Oherwydd rydym wedi galw am ailwampio Arolygiaeth Gofal Iechyd Cymru yn radical er mwyn ei gwneud yn gwbl annibynnol ar Lywodraeth Cymru a rhoi pwerau newydd iddi ymyrryd yn gyflym pan fydd problemau'n cael eu nodi. Drwy ei gwneud yn wirioneddol annibynnol ar y Llywodraeth, fel y mae Helen Mary yn ei gynnig, credaf y gallem gyflawni'r amcan hwn, ond buaswn yn gofyn i'r Aelod dros Ganolbarth a Gorllewin Cymru ystyried darpariaeth ariannol hefyd, gan y credwn y byddai'n rhaid treblu cyllideb AGIC er mwyn iddi allu ehangu ei rhaglen o arolygiadau heb eu cyhoeddi ymlaen llaw a sicrhau bod y gofynion ar gyfer gwella yn cael eu rhoi ar waith.

Mae sesiwn dystiolaeth y pwyllgor iechyd a gynhaliwyd y bore yma gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a'r Fro yn cadarnhau hyn. Ymweliad dirybudd gan AGIC ag uned argyfwng ac uned asesu Ysbyty Athrofaol Cymru a amlygodd y safonau gofal anniogel, yr arferion rhoi meddyginiaeth gwael a'r lefelau staffio amhriodol, ymhlith pethau eraill roedd angen mynd i'r afael â hwy. Ac eto, er yr honnir bod uwch reolwyr yn ymweld â'r adrannau, nid oedd yn ymddangos bod y bwrdd iechyd yn cydnabod bod angen cymorth ychwanegol ar yr uned argyfwng a'r uned asesu, ac i aralleirio'r hyn a ddywedodd y prif weithredwr heddiw, mae pobl yn gweld y sefyllfa neu'r broblem i'r fath raddau fel nad ydynt yn ei hadnabod fel problem bellach, ac rydym angen i sefydliad annibynnol ddod i mewn.

Yn ychwanegol at hynny, credaf fod y corff proffesiynol arfaethedig ar gyfer rheolwyr, unwaith eto, yn rhywbeth y byddem yn ei gefnogi’n gryf. Unwaith eto, awgrymwyd hyn gennym yn ein syniad, ond hoffem ei weld yn mynd ymhellach ac yn dod yn gyngor arweinyddiaeth y GIG sy'n gwneud cofrestru'n ofynnol, a byddai'r rhai yr ystyrir eu bod yn anghymwys yn cael eu diswyddo. Fel y dywedoch yn gynharach, mae pobl—mae gennyf chwe enghraifft yma o bobl sydd wedi ailymddangos yn y system ar ôl gwneud cawlach lwyr o'u gwaith yn rhywle arall, ac maent wedi llwyddo i oroesi a pharhau.

Rydym yn llwyr gefnogi system gwynion newydd gadarn. Gadewch i ni atgoffa ein hunain eto am bwyllgor iechyd arall, pan ddywedodd prif weithredwr Cwm Taf, ac rwy'n dyfynnu,

A dweud y gwir, roedd faint o adborth a gawsom gan y teuluoedd, sef yr elfen fwyaf gofidus yn hyn, yn sioc lwyr, hyd yn oed i mi, ac rwy'n llofnodi'r cwynion yn y sefydliad.

Wir.

Yn olaf, a gaf fi ddweud eich bod wedi gwneud pwynt diddorol iawn ynglŷn â dyletswydd gonestrwydd? Dylai fod yn berthnasol i unigolion yn ogystal â sefydliadau. Rydym wedi bod yn galw am ddyletswydd gonestrwydd ers chwe blynedd, ers iddi gael ei chyflwyno yn Lloegr ar ôl sgandal Canol Swydd Stafford ac yng ngoleuni cyfraith Robbie. Fodd bynnag, awgrymodd y Gweinidog iechyd ar y pryd, Mark Drakeford, nad oedd yn angenrheidiol i Gymru. Dywedodd yn 2013,

'Mae’r rheoliadau gwneud iawn a basiwyd yma gan y Cynulliad yn 2011 yn gosod dyletswydd o fod yn agored ar fyrddau iechyd yn awr. Mewn ffordd, mae dyletswydd o onestrwydd eisoes ymhlyg, os nad yn amlwg, yn y rheoliadau hynny.'

Rydym wedi gweld nad yw'n gweithio. Byddem yn eich cefnogi'n llwyr, a hoffwn weithio gyda chi i gyflwyno Bil o'r fath ar lawr y Siambr hon.