Roeddwn ar y pwyllgor ar y dechrau pan benderfynwyd gwneud yr adroddiad hwn ac ystyriwyd rhywfaint o'r gwaith cwmpasu cychwynnol a nodwyd yr hyn a ddisgrifiodd y Cadeirydd fel rhai o'r pryderon a oedd yn cymell y pwyllgor i wneud hyn, ond nid wyf wedi cael y fantais o eistedd drwy'r dystiolaeth, sydd, i rai o aelodau'r pwyllgor o leiaf, fel pe bai wedi lliniaru o leiaf rai o'r pryderon a fynegwyd. Fodd bynnag, ar yr un pryd, mae'r Ceidwadwyr wedi newid eu polisi yn amlwg i gael gwared ar fagloriaeth Cymru. Ac rwyf wedi darllen yr adroddiad hwn yn ofalus ar ran ein grŵp, ond rydym yn dal i ystyried beth ydym am i'n polisi fod ar hyn wrth symud ymlaen.

Rwy'n meddwl tybed ai un o'r heriau allweddol ynghylch hyn yw egluro beth yw bagloriaeth Cymru, a chyfeiriodd Hefin at ddechrau'r teitl Saesneg, 'Bacc to the Future', ac roeddwn yn mynd i ganmol y pwyllgor ar hynny, ond wedyn cawn, 'Statws cymhwyster Bagloriaeth Cymru' ar ei ôl, a chredaf fod hynny'n awgrymu rhywfaint o ansicrwydd o leiaf ynglŷn â beth ydyw, ac nid wyf yn siŵr i ba raddau y mae'r adroddiad yn ateb hynny, er fy mod yn credu ein bod wedi cael un neu ddau ddatganiad defnyddiol yn ymateb y Gweinidog.

Roeddwn i'n meddwl ei fod yn adroddiad da yn gyffredinol, ond roedd un man a oedd yn ddiffygiol, o'r hyn a ddarllenais i o leiaf—roeddwn i'n meddwl mai dim ond disgrifio cyd-destun bagloriaeth Cymru a wnâi mewn un man, nid wyf yn credu ei fod yn nodi'n glir y gwahaniaeth rhwng y lefel sylfaen a'r lefel genedlaethol. Mae'n cyfeirio at y gwahaniaeth wrth raddio'r dystysgrif her sgiliau, ond nid yr angen i gael y pum TGAU ar y meini prawf priodol ar lefel C neu uwch ar gyfer y lefel genedlaethol. Ond wedyn ar gyfer y lefel sylfaen, dim ond cael y TGAU, felly G—[Anghlywadwy.] Ond os edrychwch ar yr hyn a elwir wedyn yn fagloriaeth Lloegr, credaf fod honno'n rhoi her bellach eto inni egluro bagloriaeth Cymru, a'r ffaith eu bod wedi gosod honno ar bum TGAU lefel C neu uwch neu bump neu uwch yn Lloegr yn awr, ac mae'n rhaid i hynny gynnwys Saesneg a mathemateg ac mae ychydig yn fwy penodol o ran y tri arall, o leiaf—rwy'n poeni bod hynny'n rhoi'r argraff i rai, efallai, nad ydynt yn edrych arno mor fanwl ag y gallwn ei drafod heddiw, efallai nad yw bagloriaeth Cymru mor uchel ei safon â'r fagloriaeth Seisnig am fod gennym y lefel sylfaen is hon nad yw ond yn gofyn am lefel G yn hytrach nag C neu radd gyfatebol.

Credaf hefyd nad ydym yn llwyddo i egluro neu farchnata elfen y dystysgrif her sgiliau, ac mewn egwyddor o leiaf, mae'n fy nharo fel syniad da. Pan fydd pobl yn edrych ar fagloriaeth Cymru, a hyd yn oed yn rhai o'n sgyrsiau heddiw, pan ddywedwn 'y fagloriaeth' neu 'fagloriaeth Cymru', rwy'n credu bod hynny'n nifer fawr o bethau mewn gwirionedd, ac mae rhan ohono'n ymbarél sy'n disgrifio lefel fach iawn o gymwysterau eraill, ac yna mae gennych y dystysgrif her sgiliau sy'n unigryw i fagloriaeth Cymru, ac rwy'n credu bod y prosiect estynedig 50 y cant a'r hyn y mae'n ceisio ei wneud i ganiatáu mwy o opsiynau i'r myfyriwr o ran yr hyn y maent yn ei wneud yn hynny, a rhywbeth sy'n wirioneddol sylweddol a phrosiect estynedig i ddatblygu eu sgiliau, mae hynny mewn egwyddor yn fy nharo i fel rhywbeth a allai weithio'n dda. Ac rwy'n credu hefyd ei fod yn rhywbeth y gall dysgwyr siarad amdano mewn cyfweliadau â phrifysgolion a'i ddefnyddio er eu budd yn y datganiad personol hwnnw. Ond nid wyf yn meddwl ei fod yn cael ei ddeall yn ddigon da gan brifysgolion a chyflogwyr ac i raddau, gan rieni, fod y dystysgrif her sgiliau'n rhywbeth ychwanegol yr ydym yn ei wneud yng Nghymru sydd o bosibl yn beth go iawn y gallant ei werthu, ac nid yw'n glir sut y mae'n berthnasol i'r ymbarél sydd wedyn yn rhoi'r fagloriaeth Cymreig sy'n ei gynnwys, yn enwedig pan fydd gan bobl ganfyddiad, i raddau o leiaf, o'r hyn yw'r fagloriaeth Seisnig a'r hyn nad ydyw hefyd. Ac rwy'n meddwl bod honno'n her go iawn i ni werthu ac egluro hynny. Ac mae rhai o'r pethau y tynnodd Suzy sylw atynt o ran yr hyn mae dysgwyr yn ei ddweud am y cymhwyster yn ychwanegu at yr anhawster hwnnw. Nid wyf yn gwbl barod i ddweud, 'Nid yw'n iawn', ond mae gennyf bryderon yn ei gylch.

Ar un maes, credaf fod ymateb y Gweinidog yn ddefnyddiol iawn pan ddywed

'Nid yw Bagloriaeth Cymru yn bwnc statudol yn y cwricwlwm cenedlaethol, ac felly nid yw'n orfodol i bob disgybl', ni waeth pa arweiniad y gallai fod yn ei adolygu neu'n ei gyflwyno. Mae hynny wedi'i gofnodi—datganiad clir iawn.

Bydd y Gweinidog yn cofio un achos arbennig a gefais yn fy etholaeth lle roedd hi a'i huwch dîm o gymorth mawr, sef achos dysgwr a oedd yn gwneud safon uwch, yn gwneud cais i Gaergrawnt, dysgwr a oedd eisoes yn gwneud pedwar pwnc safon uwch, yn ceisio gwneud lefelau papur arholiad chweched tymor i Gaergrawnt hefyd, ac roedd yn ei chael hi'n anodd iawn cynnwys bagloriaeth Cymru—hynny yw, elfen y dystysgrif her sgiliau uwch—ac roedd ei ysgol yn dweud wrtho, 'Wel, mae'n orfodol, neu o leiaf mae'n ofynnol, a hynny oherwydd yr hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei ddweud.' Ac nid oedd yn hawdd iddo gytuno i hynny ar lefel ysgol, a diolch i ymyrraeth y Gweinidog, cawsom ganlyniad llwyddiannus i'r unigolyn hwnnw sydd bellach yng Nghaergrawnt, a llongyfarchiadau iddo.

Ond rwy'n meddwl bod gennym ddatganiad mwy defnyddiol yma, ond trueni na allwn wneud yn well am werthu'r dystysgrif sgiliau a'r elfen honno. Ac rwy'n gofidio bod y posibilrwydd o gael bagloriaeth Cymru A i G, ond nid yn y fagloriaeth Seisnig, yn rhoi'r argraff i rai pobl fod pobl sy'n cael y lefel genedlaethol neu uwch yn dioddef yn annheg, mewn cymhariaeth, os yw pobl dan yr argraff y gallai bagloriaeth Cymru fod yn haws na'r un Seisnig o ran ansawdd y cymhwyster, a bod y fagloriaeth Seisnig ei hun yn debyg iawn i'r dangosydd perfformiad y mae'r Gweinidog newydd benderfynu nad yw'n mynd i ddwyn ysgolion i gyfrif amdano mwyach.