Part of 2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a’r Gweinidog Brexit (yn rhinwedd ei gyfrifoldebau fel Gweinidog Brexit) – Senedd Cymru am 2:52 pm ar 10 Gorffennaf 2019.
Diolch i'r Aelod am daflu goleuni ar fater anodd iawn. Rwy'n meddwl ei bod hi'n berffaith iawn i nodi'r perygl difrifol, yn fy marn i, y bydd yr ystod o ganlyniadau Brexit yn rhoi pwysau ar deuluoedd ar hyd a lled Cymru. O safbwynt cymorth cyfreithiol, rydym yn bryderus, yn enwedig ynghylch effaith economaidd Brexit 'dim bargen', y byddai hynny'n rhoi pwysau pellach fyth ar adnoddau cyhoeddus i ariannu cymorth cyfreithiol. Yn amlwg, gwyddom pa mor arwyddocaol yw'r toriadau wedi bod hyd yma, a byddai mwy fyth o bwysau ar y cyllidebau hynny'n drychineb.
Ond mae problem hefyd o ran y pwysau y mae'r toriadau hynny'n ei roi ar wasanaethau cyhoeddus sydd eu hunain o dan bwysau, a gallai hynny'n sicr ddwysáu yng nghyd-destun Brexit. Mae'n siarad am y llysoedd teulu yn arbennig, ac rwy'n meddwl bod angen inni gydnabod bod y pwysau ar deuluoedd yn sgil yr ansicrwydd a achosir gan Brexit hyd yn oed yn awr, ynghyd â'r posibilrwydd o golli swyddi ac yn y blaen, yn mynd i fod yn fater difrifol yn fy marn i. Mae'n un o'r pethau rydym yn eu hystyried ar hyn o bryd yn y Llywodraeth: sut y gallwn fynd i'r afael â pheth o'r pwysau y tu allan i gyd-destun cymorth cyfreithiol.
Buaswn yn dweud wrth yr Aelod hefyd, er hynny, pe baem yn gadael yr Undeb Ewropeaidd heb gytundeb, byddai hynny'n rhoi'r cwestiwn ynglŷn â chydweithrediad barnwrol sifil o fewn yr UE o dan bwysau difrifol, a bu Cymdeithas y Gyfraith ac eraill yn cynghori cyfreithwyr am y camau y gallant eu cymryd yn y cyd-destun hwnnw. Cydnabyddwn y pwysau sydd ar sefydliadau i ddarparu cyngor i unigolion yn y math hwn o sefyllfa, a bydd yn gwybod, wrth gwrs, ein bod wedi darparu cyllid i nifer o sefydliadau, ac yn arbennig yng nghyd-destun Brexit, i roi cyngor cyfreithiol ynghylch statws mewnfudo, fel y gall dinasyddion yr UE fanteisio'n llawn ar eu hawliau a gwneud cais am statws sefydlog yr UE yma yng Nghymru.