Part of the debate – Senedd Cymru am 7:15 pm ar 17 Medi 2019.
Nid yw fy safbwynt i ar y Bil hwn wedi newid ers y tro diwethaf iddo gael ei drafod yn y Siambr hon, pan rannais fy mhrofiad fy hun o gamdriniaeth fel plentyn ac fel oedolyn ifanc. I ddechrau, rwy'n credu y byddai werth i chi ddangos i'r Siambr hon ac, yn bwysicach, y cyhoedd yr hyn yr ydych chi yn ei olygu wrth 'smacio' mewn gwirionedd. Mae sbectrwm enfawr rhwng tap ar y llaw a phwniad yn yr wyneb, ac fe ddylwn i wybod hynny. Felly, a wnewch chi ddangos beth yr ydych chi'n ei gredu mewn gwirionedd yw 'smac' fel sy'n cael ei wahardd gan yr hyn a elwir yn waharddiad ar smacio?
Wedi dweud hynny, yn y ddadl ehangach hon, rwy'n credu ei bod yn naturiol, wrth feddwl am ddileu amddiffyniad, ac am lysoedd a throseddolrwydd, i feddwl ar unwaith am y mathau mwy eithafol o drais sy'n arwain at anafiadau fel cleisiau a llygaid duon. Ond nid dyna yr ydym ni'n siarad amdano yn y fan yma, nage, oherwydd cam-drin yw hynny. Yn fy marn i, mae'r Bil hwn yn ymyrraeth anghymesur ym mywyd teuluol gan y wladwriaeth, ac ni allaf gefnogi'r lefel honno o ymyrraeth. Gallai arwain at erlyn rhieni cariadus am ddefnyddio smac ysgafn. Ni fyddai hyn er lles y plant, ni fyddai hyn er lles y rhieni, nac er lles y gweithwyr proffesiynol fydd yn gorfod plismona hyn. Rwy'n cofio trafodaeth ddiweddar am ganlyniadau plant sy'n derbyn gofal, lle mae eich Llywodraeth, yn ddigon teg, yn annog mesurau ataliol i sicrhau bod llai o blant yn mynd i'r system ofal. Soniais bryd hynny am y galw sydd ar staff gwasanaethau cymdeithasol, yr un staff a fydd yn ymdrin â'u hachosion adweithiol blaenorol, eu hachosion ataliol newydd a'r achosion smacio newydd hyn. Nid yw rhieni sy'n defnyddio disgyblaeth gorfforol ysgafn ar eu plant yn ceisio eu brifo, ac nid yw'r dystiolaeth yn dangos bod tap ysgafn yn gwneud dim i niweidio plentyn o gwbl. Yn wir, mewn rhai sefyllfaoedd, mae'n gallu cyfleu perygl i blentyn mewn ffordd nad yw rhesymu geiriol yn gallu ei wneud.
Nid yw'n iawn bod y Llywodraeth Cymru hon yn gwneud rhieni'n droseddwyr os ydyn nhw'n dewis disgyblu eu plant yn y modd hwn. Dyma enghraifft berffaith o wleidyddion o'r tu allan yn gorfodi eu barn eu hunain ar rianta ar y cyhoedd yn gyffredinol. Os daw'r Bil hwn yn gyfraith, bydd yn rhaid i weithwyr proffesiynol ganlyn cannoedd o rieni sy'n smacio, yn hytrach na threulio'u hamser yn mynd i'r afael â cham-drin plant gwirioneddol. Rydych chi wedi amcangyfrif y byddai 548 o rieni y flwyddyn yn cael eu dal o dan waharddiad smacio. Mae hynny'n llwyth gwaith ychwanegol enfawr i weithwyr proffesiynol y rheng flaen. Trwy dynnu sylw swyddogion yr heddlu a gweithwyr cymdeithasol i'r achosion hyn, gall plant sydd yn yr un sefyllfa erchyll ag yr oeddwn innau flynyddoedd yn ôl gael eu hanwybyddu. Nid wyf i'n barod i gymryd y risg honno.
Bydd ymchwilio i deuluoedd ynghylch smacio plant yn drawmatig i blant hefyd. Clywodd y pwyllgor plant dystiolaeth y gallai plant gael eu symud oddi wrth eu teuluoedd yn ystod ymchwiliad i smacio. O ddifrif? A wnewch chi gadarnhau, pan fo mwy nag un plentyn mewn teulu o dan yr amgylchiadau hyn, a fyddai'r holl blant yn cael eu symud? Mae grwpiau heddlu'n mynd ymlaen i ddweud na ddylid tanbrisio effaith emosiynol symud rhiant o leoliad teulu ar blentyn, ac rwy'n cytuno'n llwyr â hynny. Lynne Neagle, fel Cadeirydd, fe wnaethoch chi ddweud eich hun nad yw'r rhan fwyaf o'r oedolion a oedd yn rhan o'r arolwg yn dymuno cael y gyfraith hon, ond, fel arfer, bydd Llywodraeth Cymru yn bwrw ymlaen i wneud hynny beth bynnag.
Llywydd, y rhai sy'n cam-drin plant yw'r rhai y mae angen iddyn nhw deimlo pwysau llawn y gyfraith, nid rhieni cariadus sy'n defnyddio smac ysgafn. Er nad ydym yn hyrwyddo cosb gorfforol o unrhyw fath, mae grŵp y Blaid Brexit yn hyrwyddo hawl rhieni i fagu eu plant fel y maen nhw'n gweld yn dda, o fewn cyfyngiadau'r gyfraith a'r amddiffyniadau sydd eisoes ar waith. Felly, ni fyddwn yn cefnogi'r Bil hwn.