7. Pa gamau sydd ar waith i atal treth gyngor ychwanegol ar ail gartrefi rhag cael ei hosgoi? OAQ54350

Mae'r mesurau y mae'r Aelod yn cyfeirio atyn nhw wedi eu hamlinellu yn y Gorchymyn ardrethu annomestig diwygiedig ac a gryfhawyd, a basiwyd gan y Cynulliad hwn yn 2016. Awdurdodau lleol ac Asiantaeth y Swyddfa Brisio sy'n gyfrifol am weithredu'r gweithdrefnau hyn yn effeithiol.

Prif Weinidog, wrth wrando ar y radio yr wythnos diwethaf, cefais fy nharo gan hysbyseb a glywais ar orsaf fasnachol a ddechreuodd drwy roi gwybod i bobl sut y gallen nhw greu incwm ychwanegol o'u hail gartrefi ac a ddaeth i ben trwy ddweud, 'Cymerwch gamau nawr i osgoi'r dreth gyngor ychwanegol ar ail gartrefi.' A wnaiff y Prif Weinidog gytuno â mi ei bod yn foesol wrthun i gwmnïau neu fusnesau gynnig cyngor o'r math hwn? Mae'n rhywbeth sy'n creu sefyllfa lle gellir osgoi treth ac mae'n annog pobl i brynu ail gartrefi er mwyn eu gosod i bobl ar eu gwyliau, a thrwy hynny, wrth gwrs, creu sefyllfa lle na all pobl ifanc yn arbennig fforddio byw yn eu cymunedau gwledig eu hunain. A yw'r Prif Weinidog yn rhannu fy atgasedd at y neges a roddodd yr hysbyseb hwnnw ac a wnaiff ef gondemnio unrhyw ymdrechion i geisio osgoi'r gyfraith?

Wel, rwy'n sicr yn gwneud hynny ac yn ei wneud yr un mor gryf ag y mae'r Aelod newydd ei wneud. Mae osgoi trethi yn foesol wrthun. Mae osgoi talu trethi yn syml yn drosedd ac yn erbyn y gyfraith. Ni chlywais yr hysbyseb fy hun, ond byddai'n rhaid i mi rybuddio unrhyw un sy'n gwrando arno os bydd yn credu ei fod yn mynd i wneud trefniant o'r fath i osgoi'r dreth gyngor, yna bydd yn cael biliau cronedig mawr iawn pan fydd hynny'n cael ei ddarganfod. A phe byddai unrhyw gwmni yn cynnig cyngor i rywun gyda'r bwriad pendant o wneud trefniant lle gellir osgoi cyfraith y wlad, yna byddai, rwy'n credu, yn agored i erlyniad troseddol am dwyll. Ceir cyfres o ofynion eglur iawn a chyfreithiol. Os ydych chi'n mynd i osod eich tŷ fel llety hunanarlwyo, mae'n rhaid i chi roi'r eiddo hwnnw ar gael am 140 diwrnod mewn unrhyw flwyddyn, ac mae'n rhaid iddo gael ei osod am 70 o'r 140 diwrnod hynny o leiaf. Mae'r rhain yn ofynion cyfreithiol. Fe'u nodir yn y modd hwnnw yn ffurflenni Asiantaeth y Swyddfa Brisio y mae'n rhaid i bobl eu llenwi, ac mae tîm penodol yma yn Asiantaeth y Swyddfa Brisio yng Nghymru sy'n dilysu'r dystiolaeth sy'n cael ei chynhyrchu am eiddo hunanarlwyo ac yn cynnal hapwiriadau rheolaidd i sicrhau bod y gyfraith yn cael ei dilyn.

Bydd unrhyw un sy'n credu bod y gyfraith yn hawdd ei hosgoi yn y maes hwn, ac y gallwch chi ei hosgoi yn rhwydd, yn cael eu hun mewn trafferthion yn gyflym iawn. [Torri ar draws.] Mae pob un—. Dywedaf yn gyflym, mae pob un enghraifft y mae awdurdodau lleol yng Nghymru wedi eu darparu i Asiantaeth y Swyddfa Brisio wedi ei hymchwilio gan yr asiantaeth brisio. Ac rwy'n gwahodd awdurdodau lleol—fel y gwn y gwnaeth fy nghyd-Aelodau ddoe, mewn cyfarfod â nhw—rwy'n estyn gwahoddiad pendant i awdurdodau lleol ddarparu'r dystiolaeth honno. Os oes tystiolaeth ddilys nad yw'r gyfraith yn cael ei chymhwyso'n iawn, ac mae'n rhaid i'r tîm penodol sydd gan Asiantaeth y Swyddfa Brisio wneud yn siŵr ei bod hi, yna, wrth gwrs, byddwn yn gweithredu. Ond dim ond os yw'r dystiolaeth ei hun yn cael ei chyflenwi y gallwn ni weithredu, a dim ond awdurdodau lleol sydd yn y sefyllfa iawn i wneud hynny. Gwnewch yn siŵr, os yw'r dystiolaeth ganddyn nhw, eu bod nhw'n ei hanfon ymlaen.

Ac yn olaf, cwestiwn 8—Rhun ap Iorwerth.