9. Dadl Fer: Agwedd ysgol gyfan Cymru: Cynorthwyo pob plentyn i ffynnu, dysgu a llwyddo mewn ysgolion

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:27 pm ar 25 Medi 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Jayne Bryant Jayne Bryant Labour 6:27, 25 Medi 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Rwyf wedi cytuno i roi munud yn y ddadl hon i Mark Isherwood, Jack Sargeant, Hefin David a John Griffiths. Mae lles emosiynol a meddyliol pobl ifanc yn her, a daeth hynny i'r amlwg yn ddiweddar. Cafodd ei gydnabod gan wleidyddion, rhieni, athrawon a chan bobl ifanc eu hunain. Roedd yn dweud llawer fod cynifer o'r bobl ifanc a safodd ar gyfer y Senedd Ieuenctid wedi gwneud hyn yn flaenoriaeth iddynt. Mae gan bobl ifanc heddiw fwy o wybodaeth ar flaenau eu bysedd nag unrhyw genhedlaeth o'r blaen, ond maent yn wynebu mwy o her ar yr ochr gymdeithasol ac emosiynol o dyfu i fyny. Ein cyfrifoldeb ni yw gwrando a gweithredu. Gall profiadau niweidiol yn ystod plentyndod gael effaith niweidiol sylweddol ar gyfleoedd bywyd a chyrhaeddiad pobl ifanc. Yn 2015, canfu ymchwil gan Iechyd Cyhoeddus Cymru fod 47 y cant o boblogaeth Cymru wedi profi o leiaf un profiad niweidiol yn ystod plentyndod cyn eu bod yn 18 oed, a 14 y cant wedi profi pedwar neu fwy o brofiadau o'r fath. Yn aml, bydd agweddau, credoau ac ymddygiad a ddysgir yn ystod y blynyddoedd cynnar iawn hyn yn parhau pan fyddant yn oedolion, ac mae'n hanfodol ein bod yn gwneud popeth a allwn i gefnogi ac annog plant. Os byddwn yn gwneud pethau'n iawn yn gynnar, ceir mynydd o dystiolaeth gynyddol sy'n dangos y bydd hyn yn cael effaith gadarnhaol nid yn unig ar yr unigolyn, ond ar gymdeithas yn gyffredinol.  

Mae ysgol sy'n feddyliol iach yn gweld iechyd meddwl a lles meddyliol cadarnhaol fel rhywbeth sy'n hanfodol i'w gwerthoedd. Ni ellir cyfyngu iechyd a lles emosiynol i wersi'n unig. Rhaid iddo fod yn rhan o ethos yr agwedd ysgol gyfan. Rwy'n falch o ddweud y gwelwyd cynnydd cadarnhaol iawn ar y mater hwn drwy'r Cynulliad a thrwy benderfyniad fy nghyd-Aelod, Lynne Neagle. Mae Lynne wedi bod wrthi'n frwd yn hyrwyddo lles meddyliol ac emosiynol gwell i'n plant a'n pobl ifanc, ac mae wedi bod yn hyrwyddo dull ysgol gyfan o weithredu. Hoffwn fanteisio ar y cyfle hwn i dalu teyrnged i waith Lynne a'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg. Lluniodd y pwyllgor adroddiad clir, yn seiliedig ar dystiolaeth, 'Cadernid Meddwl', sy'n gosod heriau i Lywodraeth Cymru. Canfu 'Cadernid Meddwl' gonsensws eang fod lleoliadau ysgol yn allweddol i hyrwyddo lles emosiynol ac iechyd meddwl da, fod angen ymgorffori'r dull ataliol o fewn ethos ysgol, nid yn unig yn y gwersi a addysgir, ac nad athrawon yn unig sydd â chyfrifoldeb, ond fod galw am weithio ar y cyd rhwng gweithwyr proffesiynol ar draws y sectorau—mae iechyd, addysg, gofal cymdeithasol, y trydydd sector a gwaith ieuenctid yn allweddol.