1. A wnaiff y Prif Weinidog ddatganiad am fesurau i wella cyfraddau ailgylchu yng Nghymru? OAQ54411

Cymru sydd â'r drydedd gyfradd ailgylchu gwastraff cartref uchaf yn y byd. Rydym ni'n cymryd camau i wella cyfraddau ailgylchu ymhellach trwy fentrau newid ymddygiad, a thrwy ddatblygu seilwaith newydd er mwyn i fwy o ddeunydd gael ei ailgylchu. Rydym ni'n gweithio'n agos gyda'n partneriaid awdurdod lleol ac yn cynorthwyo gyda chyllid wedi'i dargedu.

Diolch yn fawr iawn am yr ateb yna, Gweinidog. Mae gan Lywodraeth Cymru hanes profedig, fel y dywedwch, o gymryd y mater hwn o ddifrif, ac mae Cymru'n un o arweinwyr y byd yn yr ailgylchu hwnnw. Ac mae hynny'n rhywbeth, rwy'n credu, y mae angen i bob un ohonom ni fod yn falch iawn ohono. Ac rwy'n falch o glywed am eu hymrwymiad parhaus i wella cyfraddau ailgylchu ymhellach a gweithio tuag at Gymru ddiwastraff. Mae rhai cymunedau, unigolion a busnesau yn ei gymryd o ddifrif, a dim ond peth da yw hynny. Bu newid gwirioneddol o ran ymwybyddiaeth yn ystod y blynyddoedd diwethaf. Yr hyn yr hoffwn i ei weld, ac rwy'n siŵr y byddem ni i gyd yn ei hoffi, yw gostyngiad i faint o ddeunydd y mae angen i ni ei ailgylchu yn y lle cyntaf, yn enwedig o ran plastig untro. Mae llawer o'r plastig hwnnw'n gwbl ddiangen, ac, o ran deunydd na ellir ei ailgylchu, mae 80 y cant ohono'n dal i fod yn blastig.

Felly, hoffwn wybod pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i leihau'r defnydd o blastig untro, ar ba ffurf bynnag y mae, yn enwedig y deunyddiau hynny na allwn, ar hyn o bryd, eu hailgylchu o gwbl.

Diolchaf i Joyce Watson, ac mae'n hollol iawn y dylem ni fod yn hynod falch o'r hyn yr ydym ni wedi ei gyflawni yma yng Nghymru. Ac rydym ni'n sicr yn arweinydd byd-eang; mae gwledydd ar draws y byd yn edrych atom ni am enghraifft o'r hyn y gellir ei wneud, oherwydd, wrth gwrs, ers datganoli, mae ein cyfradd ailgylchu gwastraff cartref wedi cynyddu o ddim ond 5.2 y cant i 61 y cant, a dyma'r trydydd uchaf yn y byd. Ond, yn amlwg, nid oes lle i laesu dwylo a gallwn wneud llawer mwy. Cododd Joyce Watson bwysigrwydd sicrhau bod busnesau hefyd yn chwarae eu rhan, ac mae'r Dirprwy Weinidog Tai a Llywodraeth Leol wedi lansio ymgynghoriad ar ailgylchu busnes. Bydd hwn yn ceisio gweld a allwn ni gael busnesau i wahanu ac ailgylchu eu gwastraff yn yr un ffordd ag yr ydym ni eisoes yn ei wneud yn y cartref.

Ac mae'r mater hwnnw o wahardd plastigau untro penodol yn bwysig dros ben, ac mae'r dirprwy Weinidog hefyd wedi awgrymu ei bod yn awyddus i gyflwyno deddfwriaeth i wahardd nifer o eitemau plastig untro, ac maen nhw'n cynnwys ffyn cotwm, cyllyll a ffyrc, platiau, gwellt, trochwyr, ffyn balŵn a chwpanau. Gwn fod Joyce Watson yn gefnogwr brwd o sesiynau glanhau traethau, a bydd llawer o'r eitemau hynny yn ymddangos yn aml, rwy'n credu, pan ein bod ni'n glanhau ein traethau.

Gweinidog, ym mis Ebrill cyflwynodd y Llywodraeth y gronfa economi gylchol—cronfa o £6.5 miliwn. Mae dwy ffenestr ar gyfer elfen grantiau bach y gronfa honno wedi cau erbyn hyn, ac mae'r un ffenestr ar gyfer y grant mwy newydd ddod i ben. A ydych chi mewn sefyllfa i roi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni ynghylch sut y mae'r grantiau hynny wedi bod—. A ydyn nhw wedi bod yn llwyddiannus o ran nifer y defnyddwyr ac elfennau diwydiant sydd wedi manteisio arnyn nhw? Rwy'n sylweddoli na allwch chi roi'r union niferoedd i ni, a byddwn yn ddiolchgar pe gallech chi roi hynny ar y cofnod yn ddiweddarach, ond a allwch chi roi argraff gyffredinol i ni o sut y mae pobl ledled Cymru wedi manteisio ar y cyfleoedd grant hynny?

Gallaf, bu diddordeb mawr yn y gronfa economi gylchol, ac, wrth gwrs, cronfa £6.5 miliwn yw hon sy'n canolbwyntio ar ysgogi'r galw am ddeunydd ailgylchu a'r defnydd ohono. Bydd y busnesau llwyddiannus wedi ymrwymo i roi ystyriaeth i'n pwyslais penodol ar gyrraedd y pwynt lle'r ydym yn genedl ddiwastraff. Gwn y bydd y Gweinidog yn gwneud datganiad yn fuan ar y gronfa economi gylchol.