6. Datganiad gan y Gweinidog Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Paratoi'r gwasanaethau iechyd a gofal yng Nghymru ar gyfer Brexit heb gytundeb

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:03 pm ar 1 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 5:03, 1 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch. Mae'r sefyllfa o ran radioisotopau a meddyginiaethau eraill wedi bod yn destun pryder mawr imi, ac rwyf wedi sôn am hyn yn y Siambr o'r blaen. Mae'n enghraifft dda o'r cynnyrch yr ydym yn ei ddefnyddio yn y gwasanaeth iechyd mewn ffordd arferol sydd ag oes silff fer, ac felly ni allwn ni stocio popeth. O ran mater gadael Euratom o bosib—nad oes angen inni ei adael, ond dyna'r safbwynt y mae Llywodraeth y DU wedi'i fabwysiadu yn y gorffennol—yna ydy, mae'n bosibl bod hynny'n broblem.

Nid ydym ni wedi cael cyngor cyfreithiol annibynnol, gan ein bod wedi cael sicrwydd uniongyrchol gan gyflenwyr y byddant yn parhau i gyflenwi'r DU. Ond rwy'n cydnabod ei fod yn risg wirioneddol, ac mae aelodau o Gymdeithas Feddygol Prydain yn benodol wedi mynegi pryder ynghylch pa un a ellir darparu'r eitemau hynny'n gyfreithlon. Ond mae'r holl gyflenwyr presennol yn dweud eu bod yn barod i weithio ar drefniadau newydd i hedfan i faes awyr Dwyrain Canolbarth Lloegr, fel y gwnaethoch chi sôn.

Unwaith eto, mae hyn yn mynd yn ôl at fy mhryderon ynghylch meddyginiaethau a chyflenwadau. Nid wyf yn pryderu cymaint am fynd â nwyddau i fferïau neu i mewn i awyren. Mae'n ymwneud â'u dosbarthu ledled y DU gyfan. Pa un a ydych yn Sir Benfro, Swydd Durham neu Gernyw, mewn gwirionedd, mae hynny'n eithaf pell o faes awyr Dwyrain Canolbarth Lloegr. Felly, os ydych yn glinigwr yn ysbyty Truro, neu'n glinigwr ym Mangor, byddech yn naturiol yn pryderu: 'a yw hwn yn mynd i gyrraedd mewn pryd?' Rydych chi'n gywir; nid yw chwe awr yn amser hir.

Mae'r cynllun a'r sicrwydd a ddarparwyd yn dweud y dylai hynny fod yn bosib o hyd ac y dylai ddigwydd o hyd. Ond fy mhryder i yw nad ydym ni erioed wedi gwneud hyn o'r blaen. Nid ydym ni erioed wedi ceisio amharu ar y cyflenwad nwyddau i'r Deyrnas Unedig yn fwriadol fel hyn. Dyma ran o'r rheswm pam fy mod i'n dweud bod y cynlluniau hyn yn eu lle, mae elfen o sicrwydd yn eu cylch, ond mae ansicrwydd ynghylch yr effaith wirioneddol. Oherwydd os gwelwn y math o darfu ar drafnidiaeth a ragwelir ac y mae model ar ei gyfer, bydd heriau i'w goresgyn, a gallai hynny gael effaith uniongyrchol ar ofal iechyd a phrofiad pobl ledled y Deyrnas Unedig. Felly rwy'n bell o fod yn obeithiol ac yn bell o fod yn gadarnhaol am y peth, ac nid wyf yn rhannu barn pobl eraill y bydd popeth yn iawn.