Part of the debate – Senedd Cymru am 3:22 pm ar 8 Hydref 2019.
Rwy'n credu bod dau gwestiwn cyffredinol yn y sylwadau a wnaed gan yr Aelod. Roedd y cyntaf yn ymwneud â pha mor gyflym y bu'r newid hyd yma, ac rwy'n credu mai'r ail yn fras oedd yr hyn yr wyf i yn ei wneud fy hun. Ar y tri o'r 11 argymhelliad 'diogelu' a wnaed, bu'r panel yn glir iawn ynghylch y ffaith bod gwaith yn mynd rhagddo ym mhob un o'r meysydd hynny. Nid yw'n wir dweud nad oes dim wedi digwydd mewn unrhyw un o'r meysydd hynny, ac, mewn gwirionedd, pe bawn i wedi codi heddiw a dweud bod y newid diwylliannol sydd ei angen wedi digwydd, yna ni fyddai pobl yn y Siambr hon na'r tu allan yn fy nghredu, ac ni ddylen nhw chwaith. Rwy'n gwybod o'm profiad fy hun y tu allan i fywyd yn y fan yma, os ydych chi'n ystyried cyflwyno newid diwylliannol sylweddol mewn unrhyw weithle, nid yw'n rhywbeth sy'n digwydd yn gyflym ac nid yw'n rhywbeth sy'n digwydd drwy fynnu ei fod yn digwydd. Mae'n rhaid i chi ddarbwyllo pobl. Ac mae hyn yn anodd. Mae'n rhaid i chi fod yn onest. Mae hyn yn anodd i bobl—[Torri ar draws.] Mae hyn yn anodd i bobl sy'n gweithio gyda'i gilydd i gyflawni'r newid diwylliannol hwnnw yn y ffordd y maen nhw wedi gweithio yn y gorffennol, ac mae angen inni ddarbwyllo pobl i sicrhau bod y gwasanaeth yn gwneud mwy na dim ond cyflawni a dweud, 'Edrychwch, mae'r math cywir o bethau'n digwydd nawr', ond bod y newid hwnnw wedi gwreiddio ac yn gynaliadwy. Felly, rwy'n credu mai cam gwag iawn fyddai imi geisio dweud heddiw, 'Mewn gwirionedd, mae digon o gynnydd wedi'i wneud ym mhob un o'r meysydd hynny ac mae popeth yn iawn.'
A'r un pwynt—pan gyfarfûm â'r panel ddoe, gwnaethant y pwynt, o ran gweithredu protocolau, eu bod nhw'n glir bod llawer mwy o ymwybyddiaeth a glynu wrth yr holl brotocolau hynny, sy'n un o'r problemau gwirioneddol a nodwyd yn adroddiad y colegau brenhinol, ond roedden nhw eisiau gweld yr ymlyniad hwnnw'n parhau am gyfnod hwy cyn iddyn nhw gytuno bod y newid wedi'i gyflawni yn hytrach na'i fod yn waith sydd ar y gweill. Ac rwy'n credu mai dyna'r gonestrwydd y dylai pob un ohonom fod eisiau ei chael gan y panel a gennyf fi yn hytrach na—. Y peth cyfleus i mi fyddai dweud bod popeth yn cael ei gyflawni, ond mae angen i mi allu edrych ar fy hun yn y drych, yn ogystal â, pan fyddaf i'n cwrdd â theuluoedd ar ddiwedd y flwyddyn hon, edrych i fyw eu llygaid a dweud ein bod ni'n gwneud y peth iawn a bod yn onest am hyn.
A daw hynny'n ôl at yr hyn rwy'n ei wneud: rwyf wedi bod yn glir iawn o ran fy nisgwyliadau yn gyhoeddus ac o ran cwrdd â'r panel, mai'r peth pwysicaf yw gwneud hyn yn iawn. Y peth pwysicaf yw cyflawni'r gwelliannau. Felly, rydym ni'n darparu'r holl adnoddau y gallem ni ac y dylem ni fod yn ei wneud i sicrhau bod y broses adolygu clinigol yn digwydd gyda'r arbenigedd priodol sydd ei angen, gyda'r adnoddau ychwanegol y bydd eu hangen i sicrhau bod hynny'n digwydd, a hefyd, eglurder a disgwyliad yn y gwaith sy'n cael ei wneud, a bod craffu ychwanegol yn digwydd, nid yn unig gyda'r bwrdd, ond gyda rhanddeiliaid eraill hefyd.
Ym mhob agwedd arall ar fywyd Gweinidog, y ffactorau a'r heriau eraill ar hyn o bryd, gallaf ddweud yn onest mai hon yw un o'm blaenoriaethau pennaf ac un o'r pethau yr wyf i wedi neilltuo'r amser mwyaf iddo, fel y dylwn i. Felly, does dim diffyg dealltwriaeth, does dim diffyg ymdrech nac ymgysylltiad gweinidogaethol. Ond yr hyn na wnaf yw dweud y gallaf, ac y gwnaf, gyflwyno newid yn gynt nag y dylai unrhyw un gredu sy'n bosib ar draul gwneud y peth priodol i'r holl deuluoedd hynny a'r staff hynny sydd, yn ddealladwy, wedi cael eu siomi yn y gorffennol, ac i wneud yn siŵr na chânt eu siomi yn y dyfodol.