Part of 1. Cwestiynau i'r Prif Weinidog – Senedd Cymru am 1:35 pm ar 15 Hydref 2019.
Diolchaf i'r Prif Weinidog am yr ateb yna. Rwy'n siŵr y bydd yn cytuno â mi, pan fydd eiddo gwag yn sefyll yn wag nid yn unig am fisoedd, ond flwyddyn ar ôl blwyddyn ar ôl blwyddyn, eu bod nhw'n falltod ar gymunedau—maen nhw'n eu llusgo i lawr yn economaidd, maen nhw'n niweidio ymdrechion i adfywio, ac maen nhw'n cyfrannu at deimlad o anobaith mewn cymunedau ac ar strydoedd. Fel dannedd wedi torri, maen nhw'n gallu sefyll yn bigog a thoredig ar ein strydoedd mawr a'n strydoedd ochr, ac weithiau, mae gan rai o'r strydoedd hyn fwy o ddannedd wedi torri nag eraill. Eto i gyd, gallai'r rhain fod yn gartrefi fforddiadwy, gweddus, wedi eu hadfywio, yn addas i fyw ynddyn nhw, gan ddod â chymunedau yn ôl yn fyw hefyd. Felly, os yw landlordiaid a pherchnogion yn barod i weithio gyda'u hawdurdod lleol a chymunedau lleol, gallwn drwsio'r tyllau enfawr hynny a helpu i adfywio'r cymunedau hynny. Gallwn ddod â'r wên yn ôl i'n strydoedd. Felly, mae'r grant cartrefi gwag a'r benthyciadau eiddo gwag, a chynlluniau eraill i helpu landlordiaid a pherchnogion i wneud hyn, i'w croesawu'n fawr. Ac rydym ni angen hefyd i gynghorau ddefnyddio eu pwerau pan fydd hynny'n methu. Ond a gaf i ofyn i'r Prif Weinidog, sut gallwn ni wneud yn siŵr bod cymunedau yn cymryd rhan uniongyrchol yn y penderfyniadau hyn hefyd? Yn hytrach na'i fod yn ddull o'r brig i lawr, neu'n rhywbeth a ysgogir gan landlordiaid neu berchenogion unigol, neu hyd yn oed gan awdurdod lleol rhagweithiol iawn, sut ydym ni'n gwneud yn siŵr, ac a fyddai ef yn cefnogi'r syniad, y dylai cymunedau lleol eu hunain fod yn rhan o'r broses o nodi'r eiddo y gellid ailddechrau eu defnyddio, ac efallai, mewn ffordd ofodol, helpu'r awdurdod lleol i ailddechrau defnyddio'r eiddo hyn?