6. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg: Cyllido Ysgolion yng Nghymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:51 pm ar 23 Hydref 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Dawn Bowden Dawn Bowden Labour 4:51, 23 Hydref 2019

(Cyfieithwyd)

A gaf fi ddechrau drwy ddiolch i'r rhai a gymerodd ran yn yr ymchwiliad, a diolch i Lywodraeth Cymru am ei hymateb cadarnhaol iawn i argymhellion y pwyllgor? Yn anochel, rwy'n credu y byddwn i gyd, mae'n debyg, yn trafod nifer o'r un meysydd, felly byddwch yn amyneddgar. Ond i mi, roedd yr ymchwiliad hwn yn dangos yn glir nad yw ariannu ysgolion mor syml ag yr hoffai rhai ei awgrymu. Felly, hyd yn oed os dechreuwn o'r cynsail ein bod i gyd yn derbyn bod ysgolion angen mwy o arian, ac rydym i gyd yn derbyn hynny, yn sicr nid oes ateb syml i'r cwestiwn faint sydd ei angen ar ysgolion mewn gwirionedd, faint ddylai hynny fod. Fel y dywedodd y Gweinidog yn ei hymateb, mae hyn yn hynod gymhleth ac amlhaenog, ac mae'n dibynnu ar lawer o ffactorau.

Credaf felly fod argymhelliad 1 y mae Siân newydd gyfeirio ato o'r adroddiad wedi'i fframio'n bendant iawn i ddarparu'r dystiolaeth i'n helpu i ateb y cwestiwn hwnnw ac i roi sail gadarnach i'r drafodaeth am addysg ysgolion a chyllid ar ei chyfer yng Nghymru. Dyna a wnaethom mewn perthynas â chyllid y GIG drwy adroddiad Nuffield, ac rwy'n credu y gall astudiaeth debyg ar gyfer addysg fod o gymorth mawr.

Yn ystod yr ymchwiliad, teimlwn fod cryn gamddealltwriaeth ynglŷn ag addysg ac ysgolion, mewn gwirionedd, y system ysgolion yng Nghymru, neu o leiaf roeddwn yn teimlo bod yna bobl a oedd yn defnyddio'r system i gyflwyno haenau o ddirgelwch yn seiliedig ar gymhlethdod. Roedd hynny'n cynnwys dadleuon ynglŷn â gwariant gros, gwariant fesul disgybl, diben asesiadau wedi'u seilio ar ddangosyddion. Ac mae rhai o'r dadleuon hynny'n dechnegol iawn, a chlywsom ddadleuon a oedd yn gwrthdaro ynglŷn â phwysigrwydd y data a gafwyd. Felly, rwy'n croesawu'r ffaith bod Llywodraeth Cymru wedi cytuno i geisio darparu dealltwriaeth fwy eglur a mwy o gysondeb yn y broses o gasglu ystadegau a llunio adroddiadau.

Nawr, fel y gŵyr pawb ohonom, ceir o leiaf bedair lefel o benderfyniadau ariannol yn y system. Dechreuwn gyda chyllid y DU i Gymru. Mae'n rhaid i mi gefnogi fy nghyd-Aelod Hefin David yma wrth herio'r hyn a ddywedodd Suzy Davies, oherwydd mae hyn wedi'i osod yn erbyn cefndir o ddegawd o gyni dan law'r Torïaid. Felly, i bob llais ar ran y Ceidwadwyr Cymreig yn y ddadl hon sy'n gofyn am fwy o arian i ysgolion, ystyriwch y maniffestos roeddech yn sefyll arnynt—