2. Cwestiynau i'r Cwnsler Cyffredinol a’r Gweinidog Brexit (yn rhinwedd ei gyfrifoldebau fel Gweinidog Brexit) – Senedd Cymru ar 6 Tachwedd 2019.
2. Pa asesiad y mae'r Cwnsler Cyffredinol wedi'i wneud o effaith Brexit ar buro dŵr yfed? OAQ54619
Y cwmnïau dŵr sydd â'r prif gyfrifoldeb am ddarparu dŵr yfed glân a diogel. Mae'r cwmnïau dŵr, gan weithio gydag Adran yr Amgylchedd, Bwyd a Materion Gwledig, rheoleiddwyr dŵr a'r Llywodraethau datganoledig, wedi cynhyrchu cynlluniau lliniaru cadarn a manwl i atal effeithiau ar gyflenwad dŵr diogel a glân pan fydd y DU yn gadael yr Undeb Ewropeaidd.
Un o'r pethau pwysicaf mewn bywyd yw dŵr yfed glân, fel y mae llawer o bobl mewn rhai o wledydd y trydydd byd yn ei ddarganfod bob dydd, yn anffodus. Yr hyn y mae Brexit wedi'i ddysgu inni, fodd bynnag, yw'r ffordd y mae ein heconomi wedi teneuo a pha mor ddibynnol rydym ni fel gwlad ar fewnforio angenrheidiau sylfaenol. Er nad yw'n newid bywyd i allu prynu llysiau tymhorol yn unig, mae diffyg dŵr glân yn newid bywydau ac o bosibl yn rhoi diwedd ar fywydau. Beth y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i sicrhau parhad y cyflenwad o gemegau sydd eu hangen i buro dŵr, a pha gefnogaeth y maent yn ei rhoi i'r cwmni dŵr sy'n gwasanaethu'r rhan fwyaf o Gymru a'r cwmni dŵr arall sy'n gwasanaethu gweddill Cymru er mwyn sicrhau bod y dŵr a gawn o'n tapiau yn lân ac o'r ansawdd rydym yn ei ddisgwyl ac yn ei gael ar hyn o bryd?
Diolch i'r Aelod am ei gwestiwn atodol. Mae hwn yn gwestiwn pwysig iawn, wrth gwrs. Mae gan Gymru beth o'r dŵr yfed o'r safon uchaf yn Ewrop, gyda'n cydymffurfiaeth yn erbyn y safonau perthnasol yn 99.95 y cant. Felly, mae'n fater pwysig i ni, a byddwn bob amser yn awyddus i barhau i fodloni'r safonau hynny, ni waeth beth fydd yn digwydd yn sgil Brexit. Fe fydd yn ymwybodol, wrth gwrs, fod diogelwch y cyflenwad dŵr yn y DU wedi bod yn rhan o broses gynllunio Operation Yellowhammer, ac mae corff cynrychiadol y diwydiannau dŵr, Water UK, a’r cwmnïau dŵr, gan gynnwys y rheini sy’n gweithredu yng Nghymru, wedi bod yn gweithio ar y cyd i sicrhau bod ganddynt ddealltwriaeth fanwl o'r gadwyn gyflenwi. Maent wedi cymryd camau penodol mewn perthynas â chasglu cemegau hanfodol a ddefnyddir i drin dŵr, yn ogystal â sefydlu trefniadau cyd-gymorth gyda chwmnïau dŵr eraill. Yn y senario waethaf—ond credwn ei bod yn annhebygol iawn y byddai hyn yn angenrheidiol—mae'r statudau'n rhoi'r grym i Weinidogion Cymru roi cyfarwyddiadau i'n cwmnïau dŵr liniaru unrhyw effeithiau a allai godi.