Gweinidog, Diolch am eich datganiad y prynhawn yma. Yn amlwg, fel pwyllgor, y pwyllgor amgylchedd, rydym ni wedi edrych yn fanwl iawn ar hyn ac fe hoffwn i ddiolch i chi a'ch swyddogion sydd wedi dod ger ein bron hefyd. Felly, rwy'n ddiolchgar i weld canlyniad y gwaith a ddygwyd ymlaen yn y cynllun ac yn arbennig y datganiad sy'n amlinellu dyheadau'r Llywodraeth ar gyfer y cynllun hwn. 

Mae'n gynllun 20 mlynedd, fel y mae'n dweud. Mae un peth yn sicr, mae pob cynllun yn tueddu i gael ei ddiwygio. Felly, i agor, y cwestiwn agoriadol yw: pa mor gydnerth ydych chi'n meddwl yw'r cynllun hwn mewn gwirionedd? Rydym ni wedi'i weld ar lawer o gynlluniau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u cyflwyno gyda'r bwriadau gorau a chyda chefnogaeth gan y byd diwydiant a sectorau amrywiol. Mae'n debyg mai'r cynllun coetir yw'r un amlycaf ym maes gwelliannau ac amddiffyniadau amgylcheddol, lle mai 100,000 hectar yn nod, ac ychydig iawn o gynnydd sydd wedi'i wneud yn y maes penodol hwnnw. Pa mor ffyddiog allwn ni fod na fydd y cynllun penodol hwn, ymhen pedair, pump, chwe blynedd yn destun diwygiad enfawr, oherwydd efallai nad yw rhai o'r nodau yr ydych chi wedi'u gosod neu rai o'r amcanion yr ydych chi wedi'u rhoi yn y cynllun hwn yn gyraeddadwy, neu nad yw'r capasiti'n bodoli, yn arbennig gan Gyfoeth Naturiol Cymru, oherwydd gwyddom, yn anffodus, y bu eu gallu i reoleiddio a chyflawni mewn rhai meysydd yn ddiffygiol ers eu sefydlu? Pa mor ffyddiog ydych chi y bu Cyfoeth Naturiol Cymru ar flaen y gad o ran cyflwyno'r cynllun hwn gyda chi, fel nad ydych chi wedi gosod nod rhy uchelgeisiol ynddo, ac mewn gwirionedd na all y strwythurau sydd ar gael i helpu gwireddu hynny gyflawni dyhead y Llywodraeth yn y maes penodol hwn?

Mae defnydd economaidd o'r moroedd yn allweddol bwysig, oherwydd ein bod ni'n gymuned arfordirol. Os edrychwch chi ar boblogaeth Cymru, yn bennaf, o amgylch yr arfordir y mae'r boblogaeth yn bodoli. A gellir diffinio hynny drwy dri maes y mae'r cynllun hwn yn sôn amdanyn nhw: twristiaeth, pysgota ac ynni. Gwyddom, o ran ynni'r llanw, fod potensial enfawr, ond mae llawer o'r dechnoleg yn dal i fod yn ei babandod. Sut fydd y cynllun hwn yn galluogi ehangu ynni'r llanw a medi ynni'r llanw i gynyddu'r maes penodol hwn, oherwydd rwy'n credu bod hwnnw'n faes pwysig iawn i ganolbwyntio arno? Ond twristiaeth hefyd, oherwydd bod llawer o drefi a dinasoedd—. Gadewch i ni beidio ag anghofio bod Caerdydd yn ddinas arfordirol. Gellir ei mesur yn broffidiol iawn fel dinas—dinas fywiog yw Caerdydd—ond pan ewch chi ymhellach oddi wrth Gaerdydd, fe welwch chi lawer o ardaloedd arfordirol sy'n cael trafferth ac maen nhw'n dibynnu ar y sector twristiaeth, y gwnaethoch chi gyfeirio ato yn eich datganiad, ac eto gwyddom rhwng 2017 a 2018 y bu gostyngiad o 12 y cant yn nifer y twristiaid yma yng Nghymru, o'i gymharu â'r Alban yn amlwg, lle cafwyd cynnydd o 29 y cant yn nifer y twristiaid. Felly, mae gennym ni ased gwych o amgylch glannau ein gwlad wych ni. Sut fydd y cynllun hwn yn galluogi adrannau eraill i'w ddefnyddio fel arf hyrwyddo economaidd, fel bod y cymunedau hynny sy'n teimlo eu bod wedi'u gadael ar ôl yn gallu elwa ar ehangu twristiaeth?  

Hoffwn hefyd ddeall sut y mae'r adran economaidd yn fwy cyffredinol wedi bod yn rhan o ddatblygu'r cynllun. Rydych chi'n crybwyll llongau a phorthladdoedd yn arbennig. Mae gennym ni gyfleoedd enfawr i ehangu'r meysydd penodol hynny ac yn arbennig gyda chymaint o gyfrifoldeb nawr, pan fyddwn yn gadael yr Undeb Ewropeaidd, yn dod yn ôl i'r Cynulliad neu i'r DU. Faint o ymgysylltu a fu â Llywodraeth y DU wrth ddatblygu'r cynllun hwn, gan fod llanw a thrai i'r môr? Nid yw'n parchu ffiniau na therfynau, nid yw'n gwneud hynny, ac ni ddylai'r hyn sy'n digwydd yn Lloegr o anghenraid gael ei fabwysiadu yma yng Nghymru. Lle'r Llywodraeth yn llwyr yw penderfynu a yw hi eisiau gwneud hynny, ond mae angen dull cydweithredol o reoli ein moroedd, a byddai'n dda deall yn union faint o ymgysylltu a fu, ac yn arbennig o ran datblygiad y cynllun wrth fwrw ymlaen ag ef, faint o weithio a fu arno rhyngoch chi ag adran DEFRA yn Llundain.

Rwy'n nodi, yn amlwg, y cyfeirio mynych at danwyddau ffosil. Rwy'n credu mai dyna yw cynnwys y pump/chwe pharagraff yn y datganiad cyfan, yn wir. Safbwynt y Llywodraeth yw hynny, ac mae'n debyg y byddwn yn anghytuno ag ef i ryw raddau, ond deallaf pam mae'r Llywodraeth yn mynegi'r farn honno.

Deallaf o un paragraff yr ymddengys, os darllenwch rhwng y llinellau, y byddech yn defnyddio'r system gynllunio, gan eich bod yn sôn am ardaloedd sydd o fewn eich rheolaeth ar y tir i ddatblygu eich polisi, er y gallai'r cloddio am danwydd ffosil fod yn digwydd yn y môr. A allech chi fod yn fwy eglur o ran pa fath o fesurau y gallech chi fod yn ceisio eu hymarfer? Fel y dywedais, a yw mor syml â chi yn defnyddio'r system gynllunio ac yn rhoi arweiniad i'r arolygaeth gynllunio ac i awdurdodau lleol i wrthod ceisiadau cynllunio o'r fath? Oherwydd rwy'n credu bod hynny'n bwysig, bod pobl yn deall yr arwyddion sy'n dod o'r Llywodraeth a'r defnydd o'r system gynllunio yn amlwg i gyflawni polisi'r Llywodraeth.

Ond, ar y cyfan, mae'n hanfodol ein bod yn cadw cydbwysedd rhwng yr hyn y byddwn yn ei ystyried yn ased economaidd ac yn ased amgylcheddol, ac mae'r agweddau cadwraeth sydd gennym ni o amgylch ein harfordir godidog yma yng Nghymru yn rhywbeth y mae angen eu gwarchod ac y mae angen eu hehangu. Edrychaf ymlaen at weld y cynllun hwn yn cael ei arfer gan y Llywodraeth gyda'r pwerau newydd a ddaw yn ôl o'r Undeb Ewropeaidd. Am y tro cyntaf ers degawdau lawer bellach, bydd gennych chi lais uniongyrchol dros lawer o feysydd sydd, yn hanesyddol, wedi digwydd y tu allan i'r adeilad hwn.