8. A wnaiff y Gweinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am bolisi Llywodraeth Cymru ar gyfer gwella'r broses o reoli tir comin yng Nghymru? OAQ54677

Diolch. Mae Deddf Tiroedd Comin 2006 yn cael ei gweithredu drwy raglen dreigl, gyda rhannau sylweddol eisoes ar waith. Ein blaenoriaethau yn awr yw gweithredu gweddill Rhan 1, i gynnwys cofrestri electronig, a galluogi cynghorau tiroedd comin i gael eu sefydlu drwy fwrw ymlaen â Rhan 2 y Ddeddf.

Rwyf wedi ysgrifennu at y Gweinidog droeon am y problemau ar dir comin Eglwysilan, sydd wedi'i leoli, yn bennaf, yn etholaeth Caerffili. Yn eich llythyr diweddaraf, dyddiedig 24 Medi, nid ydych wedi mynd i'r afael â sylwedd y problemau niferus sy'n wynebu'r tir comin gan ailadrodd eich cynnig o gymorth ariannol swyddogol untro i Gyngor Bwrdeistref Sirol Caerffili fel y gallant fynd i'r afael â'r mater eu hunain.

Mae'r awdurdod lleol, ar ôl siarad â hwy, yn gynghorwyr etholedig a chominwyr, yn siomedig nad yw Llywodraeth Cymru yn ymddangos fel pe bai o ddifrif ynglŷn â'i chyfrifoldebau cyfreithiol parhaus o dan Ddeddf Tiroedd Comin 2006. Ni fydd cynnig cymorth untro o unrhyw ddefnydd mawr i'r awdurdod lleol wrth iddynt geisio mynd i'r afael â'r problemau mynych ar y tir comin, ac maent yn teimlo y byddai'r problemau hynny'n parhau hyd yn oed pe baent yn llwyddo i ddwyn achos yn erbyn y tramgwyddwyr ar y tir.

Trafodwyd opsiwn arall yn ymwneud â'r posibilrwydd y gallai Llywodraeth Cymru ystyried cyflwyno deddfwriaeth well mewn perthynas â safonau rheoli yn y defnydd o dir comin ledled Cymru, a fyddai'n gam ymlaen yn fy marn i. Ond er mwyn i ddeddfwriaeth lwyddo, mae angen ei gorfodi. Felly, a wnaiff y Gweinidog ymrwymo heddiw i sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn cyflawni ei chyfrifoldebau cyfreithiol ac yn gweithio gyda'r awdurdod lleol a phartneriaid priodol eraill i fynd i'r afael â'r problemau hirdymor ar dir comin Eglwysilan?

Wel, rydym yn gweithio gyda'r awdurdod lleol. Rwy'n gwybod bod fy swyddogion wedi mynychu cyfarfod amlasiantaethol gyda chyngor Caerffili i barhau i archwilio atebion posibl. Mae'r cynnig o gymorth ariannol ar gael o hyd. Deallaf fod hwnnw'n cael ei ystyried ar hyn o bryd. Ond byddaf yn hapus iawn i sicrhau bod swyddogion yn parhau i weithio gyda chyngor Caerffili yn yr ymdrech honno.

Weinidog, mae oddeutu blwyddyn ers i Hefin David—a dweud y gwir, ers i Andrew R.T. Davies ddwyn mater cyfyngu ar hawliau cominwyr yn eu hardaloedd i'ch sylw. Ond ar y pryd, soniais wrthych am y broblem o'r cyfeiriad arall, ynghylch trigolion Pennard ym Mhenrhyn Gŵyr yn fy rhanbarth, lle mae hawliau comin yn cael eu harfer braidd yn anghyfrifol, os caf ei roi felly, sy'n golygu bod trigolion sy'n byw mewn pentrefi ger y tir comin yn gorfod dioddef anifeiliaid yn crwydro drwy eu gerddi a'u strydoedd oherwydd nad yw, wel, un cominwr penodol yn cadw rheolaeth arnynt. Ar y pryd, gofynnais ichi a oedd unrhyw beth y gellid ei wneud drwy is-ddeddfwriaeth—pwynt tebyg i'r un a godwyd gan Hefin—i helpu cominwyr i arfer eu hawliau'n gyfrifol, oherwydd mae'n bwysig fod hawliau'n cael eu parchu a'u diogelu, wrth gwrs, ond dylid eu harfer gan ystyried y bobl o'u hamgylch. Diolch.

Rwy'n cofio ichi godi hynny gyda mi, a buom yn edrych i weld a ellid gwneud unrhyw beth pellach. A gwn ein bod yn ymgynghori ar gyflwyno cynghorau tiroedd comin ym mis Ionawr. Felly, byddaf yn sicr o edrych i weld a ellid cynnwys hyn yn yr ymgynghoriad ac fe ysgrifennaf atoch.FootnoteLink

Gwybodaeth ychwanegol at y Cyfarfod Llawn (Saesneg yn unig)