3. A wnaiff y Prif Weinidog roi'r wybodaeth ddiweddaraf am bolisïau Llywodraeth Cymru ar gyfer cefnogi'r economi yn ne-ddwyrain Cymru? OAQ54719

Mae ein polisïau yn cynnwys diogelu economi de-ddwyrain Cymru rhag effeithiau andwyol Brexit trwy fuddsoddi mewn pobl, lleoedd a busnesau drwy sgiliau, seilwaith a chymorth busnes.

Diolch, Gweinidog, am y cwestiwn yna. Rwy'n siŵr y byddwch chi'n cytuno bod seilwaith trafnidiaeth cryf yn sail i'r economi. Ddydd ar ôl dydd, mae economi Cas-gwent yn fy etholaeth i yn dioddef tagfeydd traffig aruthrol. Mae angen cymorth ar frys ar y dref borth hon i Gymru, gan ei bod yn rhan bwysig nid yn unig o rwydwaith ffyrdd Cymru, ond hefyd o rwydwaith y DU.

Rwyf i wedi codi hyn gyda Gweinidog yr Economi a Thrafnidiaeth o'r blaen. Tybed a allech chi roi'r wybodaeth ddiweddaraf i ni am ein sefyllfa ar hyn o bryd gyda'r potensial ar gyfer ffordd osgoi newydd ar gyfer Cas-gwent. Fe'i gwneir yn fwy cymhleth gan y ffaith y byddai dwy ran o dair o'r ffordd osgoi dros y ffin yn Lloegr, felly mae'n gofyn am rywfaint o weithio trawsffiniol cryf. Felly, efallai y gallech chi ddweud wrthym ni pa ddulliau sydd ar waith o fewn Llywodraeth Cymru, fel y bydd cysylltiadau cryf â Llywodraeth y DU ar ôl i'r cyfnod hwn ddod i ben ac wrth symud ymlaen i'r flwyddyn nesaf, fel y gallwch chi wneud yn siŵr bod y ffordd honno'n cael ei datblygu.

Fel y gwyddoch, mae Gweinidog yr economi a thrafnidiaeth wedi bod yn gweithio gyda chymheiriaid yn Lloegr—mae gwaith yn cael ei wneud rhwng y ddwy Lywodraeth. Fel yr ydych chi'n cydnabod, mae'n fater trawsffiniol o ran y seilwaith ffyrdd y cyfeiriasoch ato, a bydd yn rhaid i ni aros tan ar ôl i etholiad cyffredinol y DU gael ei gwblhau, ac yna rwy'n siŵr bod Ken Skates yn edrych ymlaen at weithio gydag Andrew McDonald yn ei swydd newydd.

Mi ofynnais am hynna, do? [Chwerthin.]

Cadarnhaodd datganiad gan Weinidog yr economi neithiwr bod Llywodraeth Cymru wedi bod yn cyfarfod gydag undeb Community a'r ymgynghorwyr, Syndex, i geisio dod o hyd i ffordd ymlaen ar gyfer ffatri ddur Orb yng Nghasnewydd. Nawr, yn amlwg, mae hynny'n newyddion da iawn. Tybed a all y Gweinidog rannu rhywfaint o wybodaeth gyda ni o ran yr hyn sydd wedi cael ei gynnig.

Yn gyntaf, a allai ddweud wrthym ni pa mor ddatblygedig yw'r trafodaethau hyn gyda'r hyn a ddeallaf sy'n ddau brynwr â diddordeb a dweud wrthym ni pa mor gyflym y gall hyn symud ymlaen, o gofio bod etholiad cyffredinol yn digwydd? O gofio'r ffaith fod y gwaith i fod i gau erbyn diwedd y flwyddyn, byddai'n ddefnyddiol gwybod pa un a yw'r gweithwyr yn cael gwybod am ddatblygiadau fel y gallan nhw gynllunio ar gyfer y dyfodol.

Yn olaf, Gweinidog, hoffwn wybod, o gofio datganiad Gweinidog yr economi nad yw Llywodraeth y DU yn barod ei chymorth, a fydd Llywodraeth Cymru yn ystyried rhoi'r cymorth i'r gwaith sydd ei angen arno i aros ar agor o dan reolwyr gwahanol.

Mae Gweinidog yr economi wedi cymryd rhan uniongyrchol, ar y cyd â'r Prif Weinidog, mewn sgyrsiau gyda'r undeb dur Community a'u hymgynghorwyr ar gynnig amlinellol a allai arwain at ddyfodol priodol i waith Orb. Derbyniwyd crynodeb o'u cynnig yn ystod yr wythnos ddiwethaf, ac mae Gweinidog yr economi hefyd wedi nodi y dylai Tata Steel roi mwy o amser i'r cynnig hwnnw gael ei ystyried yn briodol.

Mae'n werth hefyd cofnodi, unwaith eto, siom a rhwystredigaeth anhygoel Llywodraeth Cymru at y diffyg gweithredu gan Lywodraeth y DU i roi dyfodol gwirioneddol i'r sector dur. Ar nodyn personol, mae gen i weithgynhyrchydd dur yn fy etholaeth fy hun. Gwn fod prisiau ynni gwahaniaethol yn broblem sylweddol i'r sector dur. Mae o fewn gallu Llywodraeth y DU i wneud rhywbeth ynglŷn â hynny, ond, yn fwy na hynny, gallen nhw o leiaf gymryd rhan.

O ran Cyngor Dur y DU, mae Gweinidog yr economi yma wedi galw am gyfarfodydd am fwy na blwyddyn ers i'r cyngor hwnnw gyfarfod ddiwethaf. Cytunodd Andrea Leadsom i wneud hynny o'r diwedd, ac yna ei ganslo gyda llai na 24 awr o rybudd. Nid dyna ymddygiad Llywodraeth sydd o ddifrif ynghylch cefnogi'r sector dur. Hoffwn pe byddai gennym ni Lywodraeth y DU a fyddai'n cefnogi'r sector dur, fel yr ydym ni'n ei wneud yn Llywodraeth Cymru, ac edrychaf ymlaen at weld newid i'r agwedd honno ar 13 Rhagfyr.

Gweinidog, mae dwy flynedd a hanner wedi mynd heibio ers i Lywodraeth Cymru gyhoeddi'r buddsoddiad o £100 miliwn mewn parc technoleg, ar y pryd, yng Nglynebwy. Mae llawer o bobl yng Nglynebwy a'r rhan ehangach o Flaenau Gwent eisiau gweld beth sy'n digwydd i'r buddsoddiad hwnnw o £100 miliwn ac eisiau gweld tystiolaeth o'r buddsoddiad hwnnw yn cael ei wneud. Byddwn yn ddiolchgar pe gallai'r Llywodraeth wneud datganiad ar y mater hwn, a hoffwn wahodd Gweinidogion i Lynebwy i drafod gyda'r trigolion yno yr hyn yr ydym ni'n ei wneud, a'r hyn y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud, i sicrhau bod y buddsoddiad hwnnw o £100 miliwn yn cael ei wireddu.

Rwy'n siŵr y bydd y Gweinidog a'i ddirprwy, sydd yn y Siambr, wedi eich clywed chi ac yn ystyried y cais am ddatganiad o ddifrif, ond hefyd ymweliad â Glynebwy i weld yn uniongyrchol y gwaith sy'n cael ei wneud ar lawr gwlad.