7. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i sicrhau bod niferoedd digonol o welyau ysbyty ar gael ar gyfer misoedd y gaeaf? OAQ54731

Diolch. Byrddau iechyd lleol sy'n gyfrifol am ddarparu digon o welyau mewn ysbytai i ddiwallu anghenion eu poblogaethau lleol drwy gydol y flwyddyn. Fel y Gweinidog iechyd, cyhoeddais £30 miliwn o fuddsoddiadau ychwanegol i ymdrin â phwysau'r gaeaf ddechrau mis Hydref. Mae hyn yn gynharach nag erioed o'r blaen er mwyn helpu i atal pobl rhag cael eu derbyn i'r ysbyty yn ddiangen ac i wella capasiti a chydnerthedd ar draws ein system.

A gaf i ddiolch i'r Gweinidog am yr ateb yna? Nawr, rwy'n deall pwysau'r gaeaf ar ein gwasanaethau yn llwyr, ac mae'n amlwg bod hynny'n arwain at oblygiadau o ran defnyddio gwelyau mewn ysbytai ac, o ganlyniad, llawdriniaethau dewisol, sy'n cael eu canslo wedyn o ganlyniad i brinder gwelyau. Rydym ni'n gweld hynny, rwyf i wedi cael profiad o hynny, ac mae llawer o'm hetholwyr wedi hefyd.

Rwy'n llawn werthfawrogi'r ymrwymiad i ddarparu gofal. Er enghraifft, roeddwn i yn Nhreforys ddoe, ond roedd 10 ambiwlans wedi eu pentyrru y tu allan i'r adran damweiniau ac achosion brys ddoe am 2 o'r gloch y prynhawn, sydd yn amlwg â goblygiadau o gael ambiwlansys allan at bobl. Rhan o'r broblem yw llif drwy ysbytai—rydym ni'n gwybod hynny, rydym ni'n gwybod bod problem. Ac rwyf i hefyd yn gwybod y ddadl y bydd gwelyau yn cael eu llenwi'n gyflym os ydyn nhw ar gael. Ond os nad ydym yn mynd i'r afael â'r mater o sut yr ydym ni'n ymdrin â rhai o'r pwyntiau hyn, rydym ni'n mynd i gael cleifion yn aros mewn ambiwlansys y tu allan i adrannau damweiniau ac achosion brys, cleifion nad ydyn nhw'n cael llawdriniaethau dewisol, cleifion yn aros mewn cartrefi am 14 awr—fel yr wyf i wedi cael etholwr yn dweud wrthyf i—am ambiwlans, gan eu bod nhw wedi eu pentyrru y tu allan i Ysbyty Treforys.

Mae'n bwysig ein bod ni'n edrych ar y ffordd yr ydym ni'n rheoli'r gwelyau hynny ac yn sicrhau bod gwelyau yn cael eu defnyddio'n effeithiol. A allwch chi roi syniad i ni sut y bydd Llywodraeth Cymru yn mynd i'r afael mewn gwirionedd â'r mater o sicrhau bod gwelyau ar gael i bobl, fel nad yw llawdriniaethau dewisol yn cael eu canslo a phobl yn aros yn hwy, fel na fydd pobl yn aros mewn ambiwlans am 14 awr ar ôl iddyn nhw gyrraedd yr adran damweiniau ac achosion brys, ac na fyddan nhw'n aros am ambiwlans am 14 awr yn eu cartrefi?

Mae hynny'n gyson â'r dull yr ydym ni eisiau ei ddilyn yn fwy blaengar o ran nid yn unig symud mwy o ofal yn nes at gartref, ond cael pobl allan o'r ysbyty pan nad oes angen iddyn nhw fod yno hyd yn oed ac osgoi'r angen i bobl fynd i'r ysbyty yn y lle cyntaf. Ac yn arian y gaeaf a gyhoeddais, aeth rhywfaint o'r arian hwnnw'n uniongyrchol i'r gwasanaeth iechyd, ond aeth £17 miliwn ohono'n uniongyrchol i fyrddau partneriaeth rhanbarthol, fel bod yn rhaid i'r gwasanaeth iechyd a'u partneriaid ym meysydd llywodraeth leol, tai a'r trydydd sector gydweithio i ddeall beth fyddai'n cael yr effaith fwyaf ar y system gyfan. Oherwydd mae'r her ynghylch drws ffrynt ysbyty mewn gwirionedd yn ymwneud â'r ffordd y mae'r system gyfan yn gweithio. Mae rhywfaint o hynny'n ymwneud â symud i wahanol ran o'r gwasanaeth iechyd pan eich bod yn iach yn feddygol, ond yn amlach na pheidio, mae'n ymwneud â symud i gymorth gofal cymdeithasol, dychwelyd i'ch cartref eich hun neu wasanaeth gofal gwahanol. A dyna pam yr ydym ni'n sôn am bethau sy'n cyfateb i welyau—diben hynny yw cael pobl allan o'r ysbyty lle nad oes angen iddyn nhw fod yno hyd yn oed—eu symud i le priodol ar gyfer eu gofal.

A byddwch yn gweld yn y cynlluniau ar gyfer y gaeaf a fydd yn cael eu cyhoeddi yn ystod wythnos gyntaf mis Rhagfyr cyfanswm llawn nifer y gwelyau, gan gynnwys y pethau sy'n cyfateb i welyau, ac mae'r pethau sy'n cyfateb i welyau o leiaf yr un mor bwysig, gan fod hynny'n cyrraedd y rhan iawn o'n system ofal. Hefyd, dyna pam yr wyf i a'r Dirprwy Weinidog yn treulio cymaint o amser yn ymddiddori mewn achosion o oedi wrth drosglwyddo gofal, ac yn dymuno gweld gwelliant yn hynny o beth, oherwydd mai dyna'r bobl sydd angen gwasanaethau gofal ond sydd yn y rhan anghywir o'n system i gael y gofal priodol iddyn nhw. Felly, mae'n bwynt buddsoddi parhaus, pwynt o bwysau parhaus yn ein system, ond rwy'n cydnabod y pwynt buddsoddi y mae angen i'r Llywodraeth hon barhau i'w wneud ar draws meysydd iechyd a gofal cymdeithasol.

Ac yn olaf, cwestiwn 8—Lynne Neagle.