Yn amlwg, nid yw hyn yn syndod i unrhyw un sy'n deall y diwydiant dur. Mae llawer o'r bobl yr wyf eisoes wedi siarad â nhw heddiw a ddoe, ers y newyddion, wedi dweud, 'Wel, mae hyn yn rhywbeth yr oeddem ni'n ei ddisgwyl', ar ôl iddyn nhw weld y cyd-fenter yn methu. A wnewch chi ddweud wrthyf i—? Yn y datganiad ddoe, fe wnaethoch chi ddweud eich bod yn dymuno cyfarfod brys â Tata o ganlyniad i'r cyhoeddiad, a gwn eich bod wedi siarad â nhw heddiw, ond allwch chi roi unrhyw arwydd o ba bryd yr oedd yn bosibl eich bod yn gwybod eu bod am wneud y cyhoeddiad hwn, er mwyn inni allu bod yn sicr o ba gamau yr oeddech yn eu cymryd yn y Llywodraeth i sicrhau nad oedd y math hwn o newyddion yn dod ger ein bron?

Nid wyf yn siŵr fy mod wedi deall o'ch ateb i Rhun ap Iorwerth, fy nghyd-Aelod, mewn cysylltiad â chynlluniau wrth gefn i'r cyd-fenter, ac a oedd unrhyw atebion amgen eraill. Gwelais yn y Financial Times ar yr adeg pan gafodd y cyd-fenter ei gohirio, fod prif swyddog cyllid Tata Steel wedi dweud y byddai'r holl opsiynau'n cael eu harchwilio mewn cysylltiad â busnes yr UE, felly beth oedd yr holl opsiynau hynny? Yn sicr, nid wyf i'n gwybod beth ydyn nhw. Er enghraifft, a yw cydweithfa gweithwyr dur wedi'i hystyried? Yn Mondragon, y gydweithfa fwyaf o'i math yn y byd, mae ganddyn nhw ddiddordeb mewn dur, ac oni fyddai hyn yn rhywbeth y gallem ni ei ystyried yma yng Nghymru fel nad yw'r gweithwyr dur yn teimlo mor ddifreiniedig ag y maen nhw ar hyn o bryd? Beth am edrych ar yr holl atebion posibl?

O ran yr adnoddau y mae Llywodraeth Cymru wedi'u rhoi, wrth gwrs, mae Plaid Cymru wedi cefnogi hynny, yn enwedig o ran y pwerdy, ond mae fy anesmwythder heddiw yn ymwneud â'r ffaith y bydd nifer y swyddi'n gostwng yn 2021, ac erbyn hynny bydd Llywodraeth Cymru wedi parhau i fuddsoddi'n sylweddol yn Tata Steel. Pryd ydym ni'n dechrau dweud, 'Pa mor bell yr awn ni fel Llywodraeth Cymru?', oherwydd os ydyn nhw am ddweud faint o swyddi fydd yn mynd ym Mhort Talbot yn 2021, beth sy'n digwydd i'r buddsoddiad hwnnw? Beth sy'n digwydd os byddan nhw'n torri llawer iawn o'r swyddi hynny a'n gadael ni mewn sefyllfa wan iawn yma yng Nghymru? Nid ydym ni eisiau bod yma bryd hynny yn dweud, 'Pam y gwnaethom ni roi cymaint mwy o fuddsoddiad bryd hynny pan oeddem ni'n gwybod, o bosibl, y byddai toriadau, ac y byddan nhw'n tanseilio rhai o'r cytundebau yr ydym ni wedi'u cael â nhw?' Rwyf i eisiau sicrwydd y gallwn ni gael trafodaeth agored a gonest am hynny.

Fy nghwestiwn arall yw, rwy'n eich clywed yn sôn am weithwyr dur Tata a'r angen i gwrdd â nhw ac, wrth gwrs, byddwn i'n cytuno â hynny, ond hoffwn i ddeall pryd y bydd hynny'n digwydd. Mae rhai gweithwyr wedi bod yn dweud wrthyf i ei fod wedi bod yn gyfrinachol iawn ar hyn o bryd; nid ydyn nhw'n gwybod pryd maen nhw am gael cydnabyddiaeth o gyfarfod. Hoffwn i siarad ar ran y contractwyr, oherwydd pan gawsom y gyfran ddiwethaf o doriadau swyddi, nhw oedd y cyntaf i fynd. Fe wnaethon nhw golli eu swyddi, roedden nhw'n eistedd yn—. Hynny yw, bu'n rhaid iddyn nhw chwilio am swyddi eraill yn y cyfnod hwnnw, ac yna maen nhw wedi eu hailgyflogi gan Tata ers i rywfaint o'r gwaith gynyddu. Rwy'n chwilfrydig i ddeall sut y byddan nhw hefyd yn ymwneud â'r broses hon, oherwydd eu bod nhw'n bobl leol hefyd. Maen nhw'n bwysig hefyd.

Ac mae fy nghwestiwn olaf yn ymwneud â'ch datganiad am yr asesiad fesul swyddogaeth hwn y mae Tata Steel yn dweud ei fod am ei wneud. Rwy'n pryderu'n fawr am hynny, mewn gwirionedd. Rydym yn gwybod pan fyddan nhw'n edrych ar wahanol fathau o swyddi mewn gwahanol gwmnïau—rydym ni'n gwybod yn Ford hefyd—eu bod nhw'n ceisio tynnu gweithwyr yn erbyn ei gilydd. Os ydyn nhw'n edrych ar garfan benodol o weithwyr, maen nhw o bosib yn cynnig rhywbeth gwahanol i'w gilydd. Felly, pa sicrwydd sydd gennych y bydd yn deg ac yn gyfartal ar draws y bwrdd, fel nad ydyn nhw'n chwarae gweithwyr yn erbyn ei gilydd, ac y gallan nhw fod yn sicr bod unrhyw gymorth a roddir iddyn nhw yn gydradd, ac y byddan nhw'n cael eu cefnogi ar hyd y ffordd oherwydd, yn y pen draw, dyna beth sy'n allweddol yn hyn o beth, bywoliaeth y rhai sy'n gweithio yn y diwydiant?