6. Dadl ar Egwyddorion Cyffredinol Bil y Gwasanaeth Iechyd Gwladol (Indemniadau) (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:13 pm ar 19 Tachwedd 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Helen Mary Jones Helen Mary Jones Plaid Cymru 5:13, 19 Tachwedd 2019

(Cyfieithwyd)

Hoffwn wneud rhai sylwadau byr iawn—mae rhai o'r pwyntiau y byddwn wedi dymuno eu codi fel arall naill ai eisoes wedi cael sylw gan y Gweinidog neu wedi cael eu codi gan siaradwyr eraill.

O ran argymhelliad 2 y pwyllgor, roeddwn yn falch o glywed yr hyn a ddywedodd y Gweinidog ynglŷn â lefel y gefnogaeth a fydd ar gael i'r staff—i unrhyw feddyg teulu sy'n canfod ei hun mewn sefyllfa o weithredu yn ei erbyn. Ond, gwnaed y pwynt i ni yn y Pwyllgor—rwy'n credu gan yr Undeb Amddiffyn Meddygol—pan fydd gweithredu yn erbyn meddygon teulu, neu pan fo cyhuddiad yn cael ei wneud, mae'n uniongyrchol iawn yn eu herbyn nhw'n bersonol, ac mae eu sefyllfa rywfaint yn wahanol i sefyllfa gweithiwr meddygol proffesiynol mewn ysbyty.

Hoffwn wahodd y Gweinidog i ddweud eto ac ymrwymo i gael lefel debyg o gymorth personol. Dywedodd yr Undeb Amddiffyn Meddygol wrthym ei fod yn ymwneud â mwy na dim ond darparu'r cyngor ymarferol a chyfreithiol, a chymorth ariannol os oedd angen, ond oherwydd bod meddyg teulu, o bosibl, yn fwy ynysig, mae'n ymwneud â lefel o gefnogaeth bersonol. Rwy'n gobeithio y bydd y Gweinidog yn gallu ein sicrhau heddiw na chaiff y lefel honno o gymorth personol ei cholli.

A hefyd—ac, unwaith eto, efallai na fydd y Gweinidog yn gallu dweud llawer am hyn, ond byddai'n ddefnyddiol gwybod a oes gan y Gweinidog amserlen fras o ran yr adolygiad barnwrol, neu a yw hynny'n rhywbeth a gaiff ei ddatrys os yw yntau a'i swyddogion yn gallu dod i gytundeb gyda'r Undeb Amddiffyn Meddygol? Byddai'n ddefnyddiol inni gael gwybod faint y mae hyn i gyd yn debygol o gymryd, er fy mod yn sylweddoli, Llywydd, nad yw hyn yn nwylo'r Gweinidog o angenrheidrwydd, nac yn nwylo ei swyddogion.

Ac, yn olaf, i ddweud ein bod yn gwybod bod gennym ni broblemau gwirioneddol o ran recriwtio a chadw meddygon teulu yng Nghymru; rydym ni hefyd yn gwybod nad ni yw'r unig rai sydd â phroblemau o'r fath. Dydw i ddim yn credu bod yr un ohonom ni'n credu y bydd y Bil hwn ynddo'i hun yn newid hynny ac yn ei drawsnewid dros nos, ond mae'n gam pwysig ymlaen. Ac rwy'n gobeithio y bydd meddygon teulu a darpar feddygon teulu yn gallu gweld hyn fel arwydd bod y gymuned wleidyddol yng Nghymru eisiau cynnig cefnogaeth iddyn nhw, ac yn dymuno rhoi'r amddiffyniad sydd ei angen arnyn nhw. Rwy'n siŵr y gallwn ni i gyd gytuno â hynny mewn egwyddor ar draws y pleidiau. Diolch yn fawr.